در اینبخش درباره ماده مخدر ماری جوانا صحبت میکنیم. این گیاه یکی از اعتیاد آورترین ها در دنیای ماده هاي مخدر می باشد، در برخی فرقه هاي مسیحی مصرف ماری جوانا را مقدس میدانند و آنرا یک حالت معنوی تعریف می کنند. اما اگر بخواهیم حقیقت را بگوییم، ماری جوانا بـه شدت اعتیادآور و مضر برای بدن و سلامتی اسـت. در ادامه با پارس ناز همراه باشید تا بیشتر در مورد ماری جوانا صحبت کنیم.
بر اساس گزارش انجمن ملی سو مصرف مواد ایالات امریکا، چند دقیقه پس از کشیدن ماری جوانا ضربان قلب چیزی بین 20 تا 50 تپش در هر دقیقه بیشتر می شود و تا مدت زمان بین 20 دقیقه تا 3 ساعت پس از مصرف هم بـه حالت عادی بازنمیگردد.
با این وجود در گزارش NASEM هم اشاره شده کـه مدارک کافی برای تایید و یا رد ارتباط مصرف ماری جوانا با حملات قلبی وجود ندارد.
ژورنال “European Journal of Preventive Cardiology” مقالهاي را چاپ کرد کـه در آن گفته شده بود کـه کشیدن ماری جوانا خطر مرگ بدلیل افزایش فشار خون رابه نسبت کسانی کـه هرگز از این ماده استفاده نکردهاند، سه برابر می کند. این در حالی اسـت کـه صاحبنظران معتقدند کـه استفاده از چنین فرضی برای انجام تحقیق درست نیست و باعث کم اعتبار شدن نتایج میشود.
اخیرا یک نظرسنجی در ایالات متحده نشان داد کـه باوجود این کـه 52 درصد جمعیت کشور در گذشته ماری جوانا مصرف کردهاند، تنها 14 درصد افراد بـه صورت مرتب و حداقل یک بار در ماه از این مخدر استفاده می کنند. هم چنین، مقالات دیگری چاپ شده کـه در کمال تعجب نشان می دهند مصرف ماری جوانا باعث کاهش فشار خون می شود.
در گزارش منتشرشده دراین رابطه اشاره شده کـه افرادی کـه بـه صورت مرتب ماری جوانا می کشند، بیشتر دچار برونشیت یا همان آماس نایژههاي ریه میشوند و از طرف دیگر بررسیها نشان میدهند کـه توقف استفاده از این مخدر علائم برونشیت را ضعیف میکند.
با این وجود بنظر میرسد کـه وارد شدن دود ماری جوانا بـه ریه، برخلاف کشیدن سیگار و دخانیات دیگر باعث بروز سرطان ریه یا ایجاد غده در گردن و سر نمیشود.
یکی از تاثیرات مصرف ماری جوانا کم کردن درد اسـت؛ این اثر جانبی کـه بدلیل وجود مادهاي شیمیایی بنام CBD در مخدر مورد نظر مـا ایجاد میشود، علاوه بر کاهش درد بـه بسیاری از خواص درمانی ماری جوانا مرتبط بوده و گفته میشود کـه فرآیند درمانی بیماری صرع در کودکان بـه کمک کانابیس هم بدلیل وجود این ماده در گیاه ماری جوانا موثر اسـت.
بـه علاوه در گزارش آکادمیهاي ملی کشور آمریکا دلایلی محکم و قطعی ارائه شده کـه کانابیس برای مقابله با دردهای مزمن بسیار کارآمد اسـت و بنظر می رسد کـه مهم ترین دلیلی کـه شهروندان ایالات متحده از دکتر خود تقاضای تجویز ماری جوانای دکتری می کنند، کاهش و یا از بین بردن درد باشد.
در اواخر سال گذشته میلادی نتایج یکی از مقالههاي ژورنال “American Medical Directors Association” نشان داد کـه برخلاف باور عموم شهروندان کشور آمریکا در مورد تمایل مصرفکنندگان ماری جوانا بـه استفاده از مواد مخدر قوییتر، کانابیس از چنین اتفاقی جلوگیري میکند و نمیگذارد کـه فرد بـه سمت مخدرهای خطرناک کشیده شود.
دراین تحقیق پنج ساله کـه 125 داوطلب مبتلا بـه نوعی از درد مزمن را مورد بررسی قرار داده بود، گزارش شد کـه یک سوم افراد شرکتکننده بـه واسطه مصرف ماری جوانا از داروهای بهبودبخش نسخهدار خود کـه برای دردشان در اختیار آنها قرار میگرفتند، استفاده نمیکردند؛ این موضوع نشان می دهد کـه در عده اي از بیماران، داروهای مسکن اعتیادآور قانونی در مقایسه با ماری جوانا کمتر مورد توجه قرار میگیرند.
ژورنال “Neuropsychopharmacology” مقالهاي را منتشر کرد کـه نتایج آن از کمتر بودن خطر بروز سکته مغزی در مصرفکنندگان کانابیس خبر میداد. دانشمندان دانشگاه تگزاس ایالات امریکا دراین بررسی مشاهده کردند کـه استفاده مداوم از ماری جوانا جریان خون مغزی را بیشتر میکند و میزان اکسیژن جذبشده از خون در مغز استفادهکنندگان نسبت بـه سایر افراد، بـه میزان قابلتوجهی بالاتر اسـت.
چنین پدیدهاي احتمال لخته شدن خون در مرکز سیستم عصبی بدن را کم کرده و احتمال سکته مغزی را کاهش می دهد؛ البته از آنجایی کـه تعداد داوطلبان موردبررسی در تحقیق کمتر از 200 نفر بوده، متخصصان بـه صورت صد درصدی نتیجهگیری گزارششده را تایید نکردهاند.
ماده CBD کـه در پاراگرافهاي بالاتر آنرا معرفی کردیم، مدتی اسـت کـه برای ساخت دارویی بنام “Epidiolex” مورد استفاده قرار گرفته اسـت؛ این دارو کـه گفته شده در آینده نزدیک تایید سازمان غذا و دارو ایالات امریکا را خواهد گرفت، بعنوان اولین روش درمانی مرتبط با ماری جوانا برای مقابله با صرع کودکان شناخته میشود.
در ماه مارس گذشته کمپانی سازنده دارو، یعنی GW Pharma اطلاعات مربوط بـه آزمایشهاي موفقیتآمیز فاز سوم بررسی داروی مورد نظر را منتشر کرد و انتظار می رود کـه درسالهاي پیش رو، روشهاي درمانی وابسته بـه CBD یا تعداد حملات صرع در افراد رابه حداقل برسانند و یا بطور کامل این مشکل شایع را برطرف کنند.
یکیدیگر از تاثیرات مصرف ماری جوانا اختلال در پردازش اطلاعات ودر نتیجه تغییر فرآیند ثبت خاطرات در مغز اسـت کـه باوجود مشاهده موارد متعدد آن در مصرفکنندگان تازهکار، هنوز دانشمندان نمی دانند کـه این اتفاق با چـه مکانیسمی رخ میدهد.
مقالههاي مختلفی چاپ شده کـه در آنها در مورد تاثیرات مصرف ماری جوانا بر روی حافظه کوتاه مدت مدارکی ارائه شده اسـت و همانگونه کـه انتظار می رود، بیشترین میزان اختلال حافظه بـه وجود آمده در افراد، بلافاصله بعد از مصرف مخدر بروز میکند.
بر اساس اطلاعات NASEM، مدارک زیادی برای ارتباط دادن ماری جوانا بـه کم شدن دستاوردهای آکادمیک و تحصیلی افراد وجود ندارد، اما با این حال موارد لطمه وارد شدن بـه فرآیند تحصیلی فردی کـه بـه صورت مرتب از این مخدر مصرف میکند، کم نیستند. البته، محققان گفتهاند کـه ارتباط دادن این مخدر بـه خطر بروز مشکلات سلامتی الزاماً بـه این معنا نیست کـه ماری جوانا مستقیما باعث بروز آن مشکل شده اسـت.
دانشمندان در حال حاضر نمی دانند کـه آیا افسردگی هم یکی از تاثیرات مصرف ماری جوانا بـه حساب می آید و یا افراد افسرده، بیشتر بـه کشیدن کانابیس تمایل دارند؛ با این وجود، در تحقیقی کـه درسال 2011 از کشور هلند بـه چاپ رسید اظهار شد کـه استفاده از ماری جوانا میتواند ریسک بروز افسردگی را در کسانی کـه از نظر ژنتیکی استعداد بیشتری برای ابتلا بـه این بیماری دارند، افزایش دهد.
در گزارش آکادمیهاي ملی ایالات امریکا هم نتایج این تحقیق بـه نوعی تایید شده و مدارکی برای ارتباط دادن افزایش ریسک بروز افسردگی و کشیدن ماری جوانا ارائه شده اسـت.
در گزارش چاپشده مدارک محکمی در مورد بروز بیماری روانی اسکیزوفرنی در مصرفکنندگان دائم ماری جوانا ارائه شده و هم چنین گردآورندگان گزارش اعلام کردهاند کـه استفاده مرتب از این مخدر در کسانی کـه مستعد ابتلا بـه اسکیزوفرنی هستند، بیشتر از سایرین میتواند خطرناک باشد.
در ماه اکتبر گذشته دانشمندان دانشگاه استنفورد در قالب یک پژوهش نشان دادند کـه افرادی کـه بـه صورت دائم ماری جوانا می کشند، نسبت بـه سایر افراد 20 درصد روابط جنسی بیشتری دارند؛ برای تهیه این نتایج چیزی درحدود 50 هزار آمریکایی بین 25 تا 45 سال مورد بررسی قرار گرفتند.
البته محققان اکثرا معتقدند کـه روابط جنسی و مصرف این مخدر بـه صورت اتفاقی و غیرمستقیم باهم مرتبط هستند و نمیتوان گفت کـه یکی از تاثیرات ماری جوانا بیشتر شدن تمایل بـه مقاربت جنسی و افزایش تعداد دفعات نزدیکی در افراد اسـت.
در گزارش آکادمیهاي ملی علوم، مهندسی و دکتری کشور آمریکا مدارک محکمی ارائه شده کـه ثابت میکنند، قرار گرفتن در دسترس کانابیس و مشتقات آن در دوران بارداری، باعث کاهش وزن جنین میشود.
البته شواهد کمی در مورد بالا رفتن احتمال بروز مشکلات مختلف با مصرف ماری جوانا در مدت حاملگی وجوددارد و هنوز نمی توان بـه صورت قطعی گفت کـه استفاده از مخدر مورد نظر مـا باعث می شود کـه کودکان تازه بدنیا آمده بیشتر بـه استفاده از واحد ویژه مراقبت از نوزادان احتیاج پیدا کنند.
بر اساس اطلاعات موجود و دادههاي جمعآوری شده، دانشمندان زیادی گفتهاند کـه ماری جوانا پتانسیل بالایی برای استفادههاي دارویی دارد، اما همان طور کـه در بالا هم چندین بار اشاره شد، مصرف این ماده چندان هم بدون عوارض نیست.
با این حال اتفاقنظری در بین محققان وجوددارد کـه برای بررسی تاثیرات مصرف ماری جوانا برای درمان مشکلات سلامتی مختلف، هنوز بـه پژوهشهاي بیشتری نیاز اسـت و از طرف دیگر دانشمندان باید بـه دنبال راههایي برای کاهش خطرات کشیدن ماری جوانا باشند.
مدتی اسـت کـه مصرف ماری جوانا یا مصرف گل در کشور هـای مختلف از جمله کانادا قانونی شده اسـت، اما بررسیهاي جدید محققان نشان می دهد کـه مصرف این ماده مخدر عوارض زیادی رابه همراه دارد و حتی باعث عقیم شدن افراد میشود. در واقع ماده شیمیایی تتراهیدروکانیابینول «THC» در ماری جوانا بـه ژنهاي موجود در سلولهاي اسپرم آسیب وارد می کند و توان بارداری فرد را کاهش میدهد.
بر طبق بررسیهاي محققان دانشگاه دوک «Duke»، ماده شیمیایی تتراهیدروکانیابینول «THC» بر قدرت باروری مردان تاثیر بدی می گذارد کـه نتیجه آن کاهش تعداد اسپرم خواهد بود. سوزان مورفی، یکی از محققان مرکز دکتری دانشگاه دوک در کارولینای شمالی عنوان می کند میزان غلظت بالای ماده شیمایی THC در ادرار فرد مصرفکننده با کاهش تعداد اسپرم آن فرد ارتباط مستقیمی دارد.
مصرف ماری جوانا یا مصرف گل تغییرات ژنتیکی در نمایههاي اسپرم افراد ایجاد می کند کـه در خصوص رشد غیرطبیعی سلولها و سرطان اثرگذار خواهد بود. در گذشته نیز محققان بـه این نتیجه رسیده بودند کـه مصرف ماری جوانا موجب کاهش تعداد اسپرم میشود، اما تحقیقهاي جدید برای اولین بار نشان میدهد کـه غلظت ماده شیمایی THC در ادرار مردان با میزان اسپرم هاي زنده ارتباط مستقیم دارد.
بدن همه ی انسانها از تعداد زیادی برچسبهاي شیمیایی بنام گروههاي متیل برخوردار اسـت کـه با اضافه شدن بـه دی ان اي «DNA» بیان ژن بدن را تنظیم میکنند. این مراحل یک فرایند طبیعی اسـت، اما عوامل محیطی می تواند روی آن تاثیر بگذارد. محققان این تغییرات را بعنوان اپیژنتیک در بدن کسانی کـه ماری جوانا مصرف می کنند مشاهده کردهاند.
تا کنون محققان بـه یقین بـه این موضوع اشاره نکردهاند کـه آیا مصرف ماری جوانا و تغییرات اسپرم مردان روی فرایند لقاح و سلامت فرزندان اثر می گذارد یا خیر، اما همه ی آنها بـه این افراد توصیه میکنند کـه دراین موضوع با احتیاط عمل کنند. سوزان مورفی، یکی از محققان مرکز دکتری دانشگاه دوک در پایان تاکید کرد کسانی کـه قصد دارند بچهدار شوند، بهتر اسـت تا 6 ماه قبل از فرزندآوری، ماری جوانا یا گل مصرف نکنند.
محققان دریافتهاند کـه مصرف ماری جوانا میتواند باعث کاهش تعداد اسپرم در مردان و حتی ناباروری شود. اما این ماده مخدر چگونه می تواند سیستم فرزندآوری بدن مرد را تحت تاثیر خودش قرار دهد؟ مصرف تفننی ماریجوانا در ایالات متحده و اکثر کشور هـای جهان افزایش پیدا کرده اسـت٬ اما این بـه معنای سالم بودنش نیست. مشابه الکل و تنباکو٬ مواد مخدر نیز ریسک هاي زیادی بـه همراه دارند.
بـه دنبال یک مطالعهي جدید مشخص شده کـه استعمال ماری جوانا نیز می تواند همانند الکل و تنباکو٬ تعداد و قدرت اسپرمها در مردان را کاهش دهد. هرچند گستردگی این تحقیق کوچک اسـت «تنها 24 شرکت کننده»٬ در هر صورت محققان برای اولین بار دریافتهاند کـه غلظت بالای تتراهیدروکانابیونول «THC» در ادرار٬ با تعداد کم اسپرم مرتبط اسـت.
این مطالعه هم چنین نشان می دهد کـه تغییراتی در مشخصات ژنتیکی اسپرم مصرف کنندگان ماری جوانا وجوددارد٬ در حالیکه دیگر مطالعات از رشد غیرطبیعی و افزایش خطر ابتلا بـه سرطان دراین افراد خبر می دهند. سوزان مورفی٬ مسئول این مطالعه و رئیس بخش علوم تولید مثل زنان و زایمان در دانشگاه دکتری دوک کارولینای شمالی چنین می گوید:
بهترین توصیه این اسـت کـه مـا فرض را بر این بگیریم کـه تغییرات در اسپرمها واقعیت دارد. مـن می گویم بعنوان یک اقدام پیشگیرانه٬ قبل از آنکه نتایج بـه قطعیت برسد٬ حداقل بـه مدت شش ماه مصرف را قطع کنید. مطالعههاي پیشین بـه این نکته اشاره داشتند کـه استعمال ماری جوانا می تواند تعداد اسپرمها را بکاهد کـه این تعداد مربوط بـه اسپرمهایي اسـت کـه در آب منی هنگام خروج ازبدن وجوددارد.
با این حال٬ مطالعهي جدید محققان نشان میدهد کـه همبستگی قوی بین غلظت THC در ادرار و اسپرم زنده وجوددارد. بطور متوسط٬ میزان اسپرم در مایع منی 12 فرد کـه این ماده مخدر را استعمال نمی کردند٬ دو برابر افرادی بود کـه دست بـه چنین کاری میزدند. مورد نگران کنندهتر برای محققان٬ میزان تغییرات اپیژنتیکی در بین افراد مصرف کننده اسـت.
محققان دریافتند مردانی کـه بـه استعمال ماری جوانا می پردازند٬ دچار تغییرات اپیژنتیکی در DNA اسپرم خود شامل صدها ژن و دو مسیر تنظیم کنندهي اصلی شدهاند: یکی برای کمک بـه اندامهاي بدن در جهت تکامل و دیگری برای رشد بنیادی در سیر تکاملی.
چندین نوع از سرطانها با این مسیرها مرتبط هستند٬ اگرچه این تحقیق بطور خاص از ارتباط استفاده از ماری جوانا و سرطان سخن نگفته اسـت. همان طور کـه با تعداد اسپرم٬ غلظت THC در ادرار مردان نیز بیشتر می شود٬ تغییر اپیژنتیک نیز در اسپرمها بیشتر میشود. در تحقیقاتی کـه این گروه از دانشمندان بر روی موشها انجام دادهاند نیز٬ تغییرات مشابهی در الگوی ژن آنها بـه وجود آمده اسـت.
تغییرات در میزان اسپرم و کیفیت تولید آنها بـه واسطهي کشیدن ماری جوانا شاید دائمی نباشد. خانم مورفی میگوید٬ مردان هرروز اسپرم جدید تولید می کنند. اسپرم حدود 70 روز برای بالغ شدن زمان نیاز دارد و پس ازآن٬ اگر انزالی صورت نگیرد٬ در مدت کوتاهی میمیرند. DNA اسپرم بـه معنای مرسوم خود جهش یافته نیست.
بطور کلی این بدان معناست کـه درصورت استفاده نکردن از ماری جوانا٬ ممکن اسـت اسپرمهاي جدید بـه شکل عادی تولید شوند. با این وجود٬ اسپرم آسیب دیده از استعمال ماری جوانا بطور نظری بر روی فرزندآوری تاثیر می گذارد. تیم جنکینز٬ متخصص اپیژنتیک و ناباروردی مردان در دانشکده دکتری دانشگاه یوتا٬ دراین مطالعه شرکت نکرده اسـت٬ اما در مورد آن این چنین میگوید:
باوجود تعداد محدود نمونهها دراین آزمایش٬ پایداری واقعی دادههاي حیوانی بطور قابل توجهی با دادههاي انسانی یکسان اسـت کـه نتایج را متقاعد کنندهتر میسازد. با این حال جنکینز بر اهمیت تحقیقات تکمیلی تاکید کرده اسـت. وی میگوید٬ ضروری اسـت کـه تحقیقات اضافی دراین زمینه انجام شود تا خطرات واقعی مصرف ماری جوانا روی عملکرد اسپرم و مهمتر ازآن٬ بر سلامت فرزندآوری مشخص شود.