اگر در مسافرت هستید مطمئنا گذر شما به رستوران های سر راهی و داخل شهر خواهد افتاد،در این زمان شما باید نکاتی را مد نظر داشته باشید. برای اینکه یک رستوران شاخصهای مناسب برای سالم بودن را داشته باشد باید به موارد زیر دقت کند.نوع و كيفيت غذاي مصرفي در رستورانها و سلف سرويسهاي ادارات، كارخانهها و ….. تحت نظر كارشناسان تغذيه كنترل شده و نكات ذيل در كليه رستورانها و مراكز جمعي تهيه و توزيع غذا بكار گرفته شود:
به منظور کاهش خطر ابتلا به بيماريهاي قلبي و عروقي، در طبخ غذا از روغن مايع استفاده شود و تا حد امكان غذاها بجاي ســرخ شده، بصورت آب پز، بخار پز و كبابي و يا كم سرخ با شعله کم تهيه شود.در صورت تهيه غذا به صورت سرخ شده، از حداقل مقدار روغن (روغن مايع مخصوص سرخ كردني) استفاده شود. مصرف روغن جامد احتمال ابتلا به بيماريهاي قلبي و عروقي را افزايش ميدهد.
غذاها به شكل كم چربي تهيه شوند به طور مثال پوست و چربي مرغ قبل از طبخ جدا شود، تمام قسمتهاي چربي قابل رويت گوشت قرمز قبل از طبخ گرفته شود.براي تهيه انواع خورشها مثل قورمه سبزي، خورش كدو و بادمجان مواد اوليه مورد استفاده مثل سبزي، كدو و بادمجان با روغن كم و به مدت كوتاه تفت داده شود. سرخ كردن زياد و طولاني مدت سبزيها موجب از بين رفتن ويتامينهاي آن ميشود.
در صورت سرو كباب كوبيده، دقت شود كه تمام قسمتهاي كباب به طور يكنواخت پخته و مغز پخت شود و مقدار چربي آن تا حد امكان كم باشد. البته کباب کردن نبايد در حدی باشد که باعث سوختن کباب و توليد مواد سرطان زا شود.يك پياله ماست هميشه و روزانه در کنار غذا سرو شود، بهتر است ماست پاستوريزه كم چربي عرضه شود.
حبوبات به شکل عدسی ، لوبيا و…در برنامه غذايی هفتگی گنجانده شود.نان مورد استفاده روزانه از انواع سبوسدار انتخاب شود.بجاي انواع نوشابه هاي گازدار كه به علت قند موجبات چاقي را فراهم ميكند، نوشيدنيهاي سالمتر مثل دوغ پاستوريزه و كم نمك (ترجيحا”بدون گاز) ، آب بهداشتي و يا ماء الشعير توصيه ميشود.
با توجه به آخرين توصيه سازمان جهاني بهداشت در زمينه كاهش مصرف نمك به كمتر از 5 گرم در روز، توصيه ميشود از حداقل مقدار نمك در طبخ غذا استفاده شود و نمك مورد استفاده نمك يددار و تصفيه شده باشد و به شرايط صحيح نگهداري نمك يددار براي حفظ يد آن (ظرف دربسته، پوشش رنگي و غير قابل نفوذ نسبت به نور) و همچنين تاريخ مصرف تاكيد شود.
سرو ماهي به علت نقش آن در پيشگيري و كنترل بيماريهاي قلبي و عروقي حداقل دو بار در هفته توصيه ميشود. نحوه صحيح طبخ ماهي به شكل كم روغن و كم سرخ شده حائز اهميت است و بايد مورد توجه قرار گيرد. در صورت امکان ماهی به شکل بخارپز، کبابی و يا داخل فر همراه با سبزیهای تازه و معطر طبخ شود.
با توجه به اينكه ويتامينها و املاح مورد نياز بدن بايد از سبزيها و ميوه ها تامين شود، به سرو سبزي و صيفي تازه مثل گوجه فرنگي، فلفل سبز دلمه اي، كاهو و كلم به صورت سالاد و يا در كنار غذا و سبزي و صيفي پخته (هويج، چغندر، كلم، گل كلم، كدو، لوبيا سبز، نخود فرنگي و ……) تاكيد شود. در هنگام سرو سبزي خام و سالاد، شستشو و ضد عفوني آنها براي پيشگيري از آلودگيهاي انگلي بايد مورد تاكيد قرار گيرد.
سرو يك نوع ميوه مناسب با فصل همراه با غذا، بخشي از ويتامينهاي مورد نياز بدن را تامين ميكند.با توجه به روند روبه گسترش بيماريهاي قلبي و عروقي، چاقي و انواع سرطانها كه مستقيما” در ارتباط با مقدار و نوع چربي مصرفي است، از قراردادن كره حيواني و گياهي در كنار غذاها مثلا” چلوكباب و يا جوجه كباب همراه با برنج خودداري شود (افراد در صورت تمايل از مسئول رستوران درخواست نمايند).
استفاده از سس مايونز همراه با سالاد به علت مقدار زياد چربي آن توصيه نميشود. به جای آن ميتوان از آبليمو، سركه، آب نارنج، روغن زيتون و سبزیهای معطر براي سالاد استفاده كرد.غذا به شكل نيم پرس نيز در رستورانها و سلف سرويسها ارائه شود تا افرادي كه اضافه وزن دارند در صورت تمايل بتوانند از آن استفاده كنند.
سبزيها را ميتوان در کنار غذاها سرو نمود. به عنوان مثال سرو غذاهايي مثل باقلاپلو، كلم پلو، سبزي پلو، ماست و خيار، ماست و سبزي به منظور افزايش مصرف سبزيها در برنامه غذايي روزانه افراد توصيه ميشود.به منظور پيشگيری از اسراف و به هدر رفتن مواد غذايی در صورت زياد آمدن آن ،ظرف يک بار مصرف در اختيار افراد گذاشته شود تا غذای اضافی را به منزل ببرند.
در صورت امکان منوی غذا در هر وعده به صورت متنوع باشد تا افراد بتوانند بسته به نيازهای غذايی و سلايق خود غذای مناسب و مورد نظر خود را انتخاب کنند. به عادات غذايی و غذاهای محلی(با در نظر گرفتن کيفيت و سلامت آنها) در تهيه منوی غذايی توجه شود.كاركنان هنگام برداشتن مواد غذايي از دستكش تميز يک بار مصرف و انبرهاي مخصوص استفاده نمايند.
تمام كاركنان آشپزخانه و افرادي كه غذا سرو ميكنند بايد از كلاه وروپوش استفاده نمايند.مواد غذايي فاسد نشدني و يا دير فاسد شدني در محلي خشك، تميز، داراي تهويه كافي و دور از دسترس حشرات و آفات انباري بايد نگهداري شوند.در صورت امکان يک ترازو و قد سنج و جدول نوموگرام يا BMI جهت تعيين وضعيت وزن افراد در صورت تمايل در دسترس باشد.
در صورت امکان جدول ارزش غذايی انواع غذاها تهيه شود بر روی ديوار نصب و يا در اختيار مشتريان قرار گيرد.در صورت توزيع ميان وعده از انواع ميان وعدههای سالم از قبيل ميوه تازه، نان و پنير،شير و خرما و يا خشکبار استفاده شود.