عده اي از اعمال پزشکی هستند که وقتی طرز کار آنرا میشنویم وحشت می کنیم گرچه این اعمال برای سلامتی انسان بکار برده شده اند. خوشبختانه ما در دنیای دکتری مدرن زندگی می کنیم و طبق معمول می توانیم برای درمان یا حفظ سلامتی خود به پزشکان اعتماد کنیم.
اما همیشه اینگونه نبوده است. تعداد زیادی از بیماریها و ویروسهاي خطرناک قبل از اختراع آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد ویروس، دانش گسترده دکتری و آناتومی و تعداد زیادی از عجایب دکتری امروز، در گذشته جان عده زیادی را میگرفته اند. دراین مسیر، آزمون و خطاهای زیادی در دکتری انجام شده و افراد زیادی نتایج دردناک آنرا متحمل شده اند.
برخی درمانها نتایج فاجعه آمیزی به همراه داشته اند که از مزایاشان بیشتر بوده است. دراینجا 10 مورد از سختترین و عجیبترین اعمال دکتری تاریخ را مشاهده میکنید.
خون گیری «Bloodletting»
خون گیری یک عمل دکتری قدیمی و ترسناک است که حدود هزار سال است وجوددارد. دراین روش دکتر خون را ازبدن بیمار زنده خارج میکند تا بیماری یا ناراحتی وی را درمان کند. گاهی خون گیری برای کمک به افراد در مبارزه با بیماریهاي مختلف انجام میشد، مثل افراد چاقی که با مسائل متابولیکی دست و پنجه نرم میکردند؛ و طبق معمول بیشتر از این که کمک کند آسيب میزد.
این روش نسبتا ساده است، ولی اگر طاقت دیدن خون را نداشته باشید حالتان را بد می کند. چون ابتدا با یک جسم تیز مثل چاقو یا تیغ یکی رگ هاي فرد «طبق معمول رگ دست» بریده می شود. سپس دکتر یک وسیله جمع کننده مثل سطل زیر بیمار قرار می دهد تا خون در آن تخلیه شود.
هرچند هدف اینکار تخلیه پاتوژن ها، ویروس ها، ارواح شیطانی و … بود، اما در واقع خون بیمار تخلیه میشد و سیستم ایمنی وی را ضعیف تر میکرد. می توانید یک صحنه قرون وسطایی را تصور کنید که فرد از درد ناله میکند، دستش را دراز کرده و دکتر آن رابا چاقو سوراخ کرده و خونش داخل یک سطل میریزد.
این روزها به اسانی و با یک هزینه مختصر میتوان جراحی پلاستیک کرد و این عمل آن قدر رایج شده که حتی در بین کودکان و نوجوانان هم دیده میشود. یک بیهوشی مختصر و تعدادی داروی مسکن و سپس می توانید همان شکلی شوید که همیشه میخواستید.
اما جراحی زیبایی همیشه به این سهولت نبوده است. شواهدی وجوددارد که حتی در دوران باستان هم جراحی بینی و سایر فرمهاي جراحی زیبایی و پلاستیک انجام میشده است. به ویژه مردم هند باستان به انواع جراحی پلاستیک علاقمند بودند و حتی جراحی کوچک کردن سینه را انجام میدادند.
همه ی این ها با سنگ، چاقو و سایر اشیای تیز انجام می شد که میتوانستند قسمتی ازبدن فرد زنده را جدا کنند بدون این که از هیچ یک از روشهاي کاهش درد مدرن استفاده کنند. در یکی از متون باستانی هند متعلق به سال ۶۰۰ پیش از میلاد، چنین اعمالی توصیف شده است. حتی شواهدی از پر کردن دندان در 7000 سال قبل از میلاد و قبل از اختراع بی حسی موضعی وجوددارد.
به طرز غم انگیزی این روش هنوز هم در برخی کشورها استفاده می شود. ختنه زنان هزاران سال انجام میشده و هرودوت، تاریخنگار یونانیزبان توضیح می دهد که از ۵۰۰ سال قبل از میلاد در مصر باستان وجود داشته است. در طول تاریخ این عمل وحشیانه به دلایل و روشهاي مختلف انجام میشده است. این روش امروزه به دلایلی مثل حفظ پاکدامنی یا تشدید لذت جنسی مردان انجام میشود.
مبارزه برای غلبه بر بیماری هایي مثل سیفلیس هزاران سال وجود داشته و جان انسانهاي زیادی را گرفته است. البته در نبرد بین انسان و باکتری، سلاحهاي مختلف بسیاری برای غلبه بر این بیماری استفاده شدند. حتی آل کاپون نیرومند دراین چالش تبدیل به یک مرد ضعیف و متوهم شد، هرچند یکی از نخستین گیرندگان پنی سیلین بود، اما این دارو دیر به او رسید.
علائم سیفلیس شامل زخمهاي قرمز قهوهاي که بدن را میپوشانند، زخمهاي دهان، مقعد و اندام تناسلی، تورم غدد، سر درد، مشکلات عصبی، عفونت غشای اطراف مغز، ناشنوایی، زوال عقل، سکته مغزی و … می شود. اکنون شما میدانید که جیوه فلز خطرناکی است که نباید به آن نزدیک شد. جیوه تنها فلزی است که در دمای اتاق مایع است و وقتی فرد در دسترس آن قرار می گیرد به سیستم اعصاب مرکزی حمله می کند.
اثرات وحشیانه آن تقریباً فوری است و می تواند شامل تهوع، استفراغ، اسهال، گیجی، دید تونلی، مشکلات تنفسی، بی حسی، ناتوانی در صحبت کردن و شنیدن، تحریف در صحبت کردن یا شنیدن، دانههاي پوستی، اضطراب، بثورات پوستی، افتادن دندان، جنون، فلج و مرگ شود.
اما سیفلیس با جیوه چه ارتباطی دارد؟ تا دهه ۱۹۲۰ درمان طاقت فرسای سیفلیس قرار دادن بیمار در دسترس جیوه بود، حتی با این که درد و حتی نتایج مرگبار اینکار را میدانستند. اینکار با لوسیون یا سایر مخلوطهاي حاوی جیوه انجام می شد. درمان با این روش از خود بیماری بدتر بود.
نوشیدن خون گلادیاتور مرده
رم تمدن بزرگی در دنیای باستان بود. زمانی امپراطوری رم از کل منطقه مدیترانه هم بزرگتر بود. رم پیشرفتهترین تکنولوژی روز و هم چنین و یکی از قدرتمندترین ارتشها را داشت. ما انتظار داریم که چنین تمدنی در دکتری هم پیشرو باشد. اما این همان رومی است که امپراطورانی مثل کالیگولا و نرو و بازیهاي گلادیاتوری را داشت؛ بنابر این جای تعجب نیست که رم برخی ازعجیبترین روشهاي درمانی را برای بیماریهاي مختلف داشته باشد.
صرع یک بیماری ترسناک است که از دوران باستان انسانهاي زیادی در سراسر دنیا به آن مبتلا بوده اند. خوشبختانه دکتری مدرن به ما درمانهاي مختلفی داده اما در رم باستان درمان این بیماری خوردن خون گلادیاتور مرده بوده است. رم بعدها مبارزه گلادیاتورها را ممنوع کرد و این روش درمانی با خوردن خون افرادی که سرشان قطع شده بود ادامه یافت.
آدمخواری
جانورشناس دانشگاه لانگ ایسلند «بیل شات» می گوید که آدمخواری کاملا طبیعی است. او معتقد است وقتی نیاز به غذا بیشتر از خطرات بیماریهاي بعد ازآن حس شود، این رفتار قابل درک و قابل پیشبینی می شود. اکنون همه ی ما میدانیم که فرهنگهاي مختلف به دلایل مختلف زمانی آدمخواری کرده اند. اما در موارد متعددی در تاریخ از آدمخواری در دکتری استفاده شده است.
حتی بعد از رنسانس آدمخواری بعنوان یک روش دکتری در اروپای متمدن هم استفاده میشده است. در دوران رنسانس، متخصصان مومیاییهاي مصری «اغلب دزدیده شده» را پودر می کردند و برای درمان بیماریهاي مختلف میفروختند.
تنقیه دود تنباکو
تنقیه دود تنباکو یکی از روشهاي دکتری پرطرفدار برای درمان انواع بیماریها در قرنهاي ۱۷ و ۱۸ بود. آنها کیتها و وسایل زیادی داشتند که مخصوص اینکار طراحی شده بود تا پزشکان با خیال آسان دود تنباکو را وارد مقعد بیمار کنند. ابتدا از اینکار برای احیای کسانی که غرق شده بودند،
اما بعدها برای درمان تب تیفوئید، دل درد و … استفاده شد. تنقیه تنباکو نخستین روشی بود که برای نجات مردهها یا افراد در حال مرگ استفاده میشد و اگر جواب نمیداد از تنفس مصنوعی استفاده میکردند. در ابتدا تجهیزات خاصی برای اینکار طراحی نشده بودو از یک لوله ساده استفاده می شد. واقعا عجیب است که نخستین بار چه کسی و چرا این روش را اختراع کرده است!
سوراخ کردن جمجمه یکی از قدیمی ترین درمانهاي دکتری و نخستین عمل جراحی شناخته شده است. دراین روش سر فرد واقعا سوراخ شده و داخل آن بررسی می شود. این عمل از دوران نوسنگی شروع شده و شواهد آغاز آنرا ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد نشان میدهد. یونانیان باستان متههاي مخصوصی برای این عمل اختراع کردند.
دراین عمل ترسناک نوک تیز ابزار روی سر بیمار قرار داده شده و با چرخاندن وارد سر میشد. هرچند این روش برای ما ترسناک بنظر میرسد، اما جراحات میدان جنگ در یونان باستان بسیار شدیدتر بودند؛ بنابر این توانایی از خارج کردن یک قطعه استخوان شکسته یا بیرون کشین خون اضافی واقعا به بیمار کمک می کرد.
بعدها در تاریخ از این عمل برای بیرون کردن شیاطین از سر استفاده میشد. اما عجیبتر از همه ی این بود که این عمل حتی زمانی که سر آسیبی ندیده بودو روی فرد سالم هم انجام می شد.