بیماری لنفوم چیست و چطور درمان می شود؟ 

بیماری لنفوم مربوط به لنفویست های بدن می‌شود که اختلال در آنها منجر به بیماری لنفوم خواهد شد که درمان آن دشوار است. لنفوم «به انگلیسی: Lymphoma» گروهی از تومورهای یاخته‌های خونی است که از لنفوسیت‌ها به وجود می آید. گاهی واژهٔ لنفوم تنها به تومورهای سرطانی اشاره دارد و به همه یٔ تومورها اطلاق نمیشود.

نشانگان این بیماری شامل این موارد هستند: بزرگ شدن غدد لنفاوی که طبق معمولً بدون درد هستند، تب، تعرق، خارش، کاهش وزن، احساس خستگی و دیگر علائم. تعرق طبق معمولً در شب صورت می گیرد.

علائم لنفوم کدامند؟

در اکثر موارد نخستین علامت لنفوم بزرگی و تورم یک یا چند غده ي لنفاوی می باشد. این غدد متورم ممکن است از زیر پوست قابل لمس باشند واغلب بدون درد می باشند. این علامت بیشتر در غدد لنفاوی گردن، کشاله ي ران، زیر بغل یا معده دیده میشود.غدد لنفاوی عمقی تر بدن نیز ممکن است متورم شده و سبب ایجاد علائمی شوند بعنوان مثال: تورم غدد لنفاوی اطراف ریهها میتواند سبب سرفه یا اختلالات تنفسی شود.

علائم دیگر لنفوم عبارتند از

– تب
– کاهش وزن
– تعریق شبانه به گونه ای که لباسهای بیمار خیس میشود.

تمامی این علائم میتوانند بدلیل اختلالات دیگری غیر از لنفوم نیز ایجاد شوند ولی در صورتی که فرد این علائم را در خود مشاهده کرد باید به دکتر خود اطلاع دهد.

انواع لنفوم

– لنفوم هوچكين

– لنفوم هوچكين

لنفوم هوچكين

هوچكين يكي از انواع سرطان است كه لنفوم ناميده مي شود. لنفوم اصطلاح عمومي سرطان هايي است كه در سيستم لنفاوي توسعه مي يابند. بيماري هوچكين يك نوع غير معمول لنفوم است كه در آمريكا كمتر از 1% كل انواع سرطان ها را شامل مي شود. انواع ديگر سرطان های سيستم لنفاوي، لنفوم های غير هوچكين ناميده مي شوند.

سيستم لنفاوي قسمتي از سيستم ايمني بدن است كه به دفاع بدن در برابر بيماري و عفونت كمك مي كند. عوامل خطر «ريسك فاكتورها » محققين از طريق انجام مطالعات سعي دارند بعلت بيماري و روش های مؤثر درماني پي ببرند. تاكنون، علت يا علل بيماري هوچكين شناخته نشده است و پزشكان نمي توانند توضيح دهند كه چرا يك فرد به اين بيماري مبتلا ميشود ولي ديگري مبتلا نمي شود.

البته واضح است كه بيماري هوچكين به دنبال آسيب يا ضربه ايجاد نمي شود و مسري و واگيردار نيست. محققين با مطالعه الگوهاي سرطان در جامعه ،دريافته اند عوامل خطر معيني در ايجاد بيماري نقش دارند ولي برخلاف انتظار ، ممكن است فردي با داشتن اين ريسك فاكتورها مبتلا به بيماري هوچكين نشود در حالي كه فرد مبتلا به هوچكين نيز، هيچ كدام از اين ريسك فاكتورها را نداشته باشد.

برخي از عوامل خطر بيماري هوچكين عبارت است

– سن/جنس:

اغلب اوقات در افراد داراي سنين 34- 15 سال و يا افراد بالاي 55 سال ديده مي شود. در مردان شايع تر از زنان مي باشد.

– تاريخچه فاميلي: برادران و خواهران بيماران احتمال ابتلاي بيشتري دارند.

– ويروس: ويروس اپشتين بار عاملي است كه احتمال ابتلا به هوچكين را افزايش ميدهد. افرادي كه در مورد احتمال ابتلا به هوچكين نگران هستند بايد با پزشك خود درباره بيماري و علايم آن و نيز برقراري برنامه منظم كنترل دوره ای، صحبت نمايد.

علايم و نشانه های بيماري هوچكين

شامل علايم زير مي باشد:

* تورم بدون درد در يكي از عقده های لنفاوي گردن، زير بغل يا كشاله ران

* تب های راجعه بدون علت

* تعريق شبانه

* كاهش وزن بدون دليل

* خارش شديد پوستي وجود هر كدام از اين علايم ،حتماً نشانه وجود بيماري هوچكين نيست.

در اغلب موارد، اين علايم در وضعيت هايي كه زياد جدي نمي باشند همانند آنفلوانزا نيز ديده مي شوند. بيماران درصورت تداوم اين علايم، بايستي هر چه زودتر به پزشك براي تشخيص و مراقبت و درمان مراجعه كنند ولي هرگز منتظر وجود درد نباشند چرا كه هوچكين در مراحل اوليه بدون درد است.

بيماران براي اطمينان بيشتر، بهتر است توسط پزشك معاينه شوند زيرا تنها پزشك متخصص، قادر به تشخيص بيماري هوچكين است.

لنفوم غیر هوچکین چیست؟

لنفوم غیر هوچکین نوعی سرطان است. لنفوم واژه ای کلی است که به تمام سرطانهای برخاسته از دستگاه لنفاوی اطلاق می‌شود. بیماری هوچکین نوعی لنفوم می باشد.سایر انواع لنفوم همراه باهم ودر گروهی جداگانه طبقه بندی میشوند. لنفوم ٥ % کل موارد سرطان را در ایالات امریکا شامل میشود. دستگاه لنفاوی بخشی از دستگاه ایمنی است که بدن را در مبارزه علیه بیماری و عفونت یاری میرساند،‌ دستگاه لنفاوی شامل شبکه ای از لوله های نازک است که به مانند رگهای خونی شاخه شاخه شده ودر بافتهای بدن گسترش می‌یابند.

علائم و نشانه ها غیر هوچکین 

شایعترین علامت لنفوم غیر هوچکین، تورم بدون درد گره های لنفی گردن،‌ کشاله ران و یا زیر بغل می باشد، سایر علائم به قرار زیر می باشد.

تبی که علتی برای آن یافت نمی شود.

تعریق شبانه

خستگی مداوم

 کاهش وزن بدون توجیه

 خارش پوست

لکه های قرمز رنگ روی پوست البته هنگامیکه علائم بالا در بیماری مشاهده می‌شود. نمیتوان به صراحت و خاطرجمعی رای بوجود لنفوم غیر هوچکین داد چرا که این نشانه ها ممکن است در بیماریهای خوش خیم تر نظیر آنفلوآنزا و یا سایر عفونتها نیز دیده شود. بنابر این صرفا نظر دکتر ملاک تشخیص خواهد بود.

هنگامیکه در فردی علائم فوق الذکر یافت شود،‌ باید حتماً به دکتر مراجعه نماید چرا که تشخیص و درمان زودرس بیماری بسیار حائز اهمیت است.

تشخیص لنفوم

دکتر علائم فرد را پرسیده و ممکن است تست های زیر را برای وی تقاضای کند:

– بیوپسی ازغدد لنفاوی، دکتر یک قسمت و یا همه ی ي غده ي لنفاوی متورم را خارج کرده و آنرا از نظر داشتن سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند.

– بیوپسی از مغز استخوان، دکتر یک نمونه ي کوچک از مغز استخوان فرد راکه یک بافت اسفنجی در داخل استخوان می باشد، خارج میکند سپس این نمونه در زیر میکروسکوپ از نظر داشتن سلول های سرطانی بررسی میگردد.

– بیوپسی های دیگر، دکتر ممکن است نمونه های کوچکی از بافت های غیر طبیعی نقاط دیگر بدن نیز تهیه ودر زیر میکروسکوپ چک کند.

– CT اسکن، PET اسکن یا عکسهای تشخیصی دیگر، این تست ها عکس هایي از ارگان های داخل بدن را نشان داده و میتوانند هر گونه بافت غیر طبیعی را نمایان کنند.

درمان لنفوم چگونه است؟

پزشکان می‌توانند به روشهای مختلف لنفوم را درمان کنند. عده ای از انواع لنفوم باید به سرعت درمان شوند اما برخی دیگر که رشد آهسته ای دارند و علائم ایجاد نمیکنند اغلب در ابتدا احتیاج به درمان ندارند.

افراد مبتلا به لنفوم اغلب یک یا چند گزینه ي درمانی زیر را پیشگام دارند:

– شیمی درمانی: شیمی درمانی اصطلاحی ست که پزشکان برای توصیف عده ای از داروها که سلول های سرطانی را از بین می‌برند، استفاده می‌کنند.

– پرتو درمانی: پرتو میتواند سلول های سرطانی را از بین ببرد.

– پیوند مغز استخوان: دراین درمان سلول های مغز استخوان که قبلا با شیمی درمانی یا پرتو درمانی از بین رفته اند، جای گزین می‌شوند.

پس از درمان چه اقداماتی صورت می گیرد؟

پس از درمان، بیمار مرتباً توسط دکتر چک می‌شود تا از عدم عود لنفوم خاطرجمعی حاصل شود. این پیگیری منظم شامل معاینه ي دکتری و انجام عده ای از آزمایش ها می باشد.برخی اوقات دکتر آزمایش خون و عکسهای تشخیصی نیز تقاضای می‌کند. علاوه بر این بیمار باید از لحاظ داشتن علائم لنفوم بررسی گردد زیرا داشتن این علائم مبنی بر عود بیماری می‌باشد. فرد درصورت داشتن این علائم باید آنها رابه دکتر یا خود اطلاع دهد.

در صورت عود لنفوم چه اقداماتی صورت می گیرد؟

در صورتی که لنفوم عود کند بیمار تحت پیوند مغز استخوان، پرتو درمانی و یا شیمی درمانی بیشتر قرار می گیرد.

درمان سرطان لنفوم

سرطان لنفوم از جمله سرطان های رایج در کشور است که شیوع نسبتا بالایی در ایران دارد.این سرطان بعد از سرطان مری بیشترین روند پیشرفت رابه خصوص درغرب آسیا دارد.باتوجه به پیشرفت های اخیر توانسته اند برخی سرطان های لنفوم را درمان کنند و باعث التیام بیماران مبتلا شود.

درمان لنفوم روشهای متعددی دارد، از جمله شیمی درمانی، پرتو درمانی، درمان بییولوژیک، پیوند سلول های بنیادی، جراحی.که انتخاب راه درمان با توجه به نوع لنفوم « مثلاً لنفوم فولیکولار» ، مرحله بیماری، میزان سرعت رشد سرطان و سن بیمار و عوامل دیگر می‌تواند متفاوت باشد.

بیماران مبتلا به سندروم هوچکین به خوبی به درمان پاسخ می‌دهند ولی در سندروم غیر هوچکین به خصوص در نوع کند رشد که هنوز علائمی مشاهده نشده است نمی‌توان درمان را آغار کرد و باید صبر کرد تا علائم ظاهر شوند که به این نوع درمان انتظار هوشیارانه میگویند ودر هنگام بروز علائم احتمالا از روش شیمی درمانی و درمان بیولوژیک استفاده میشود.

شیمی درمانی

شیمی درمانی به صورت خوراکی یا تزریقی انجام میشود که دراین روش سلول های سرطانی یا کشته میشوند یا جلوی رشد و پیشرفتشان گرفته میشود. ماده شیمی درمانی که در ورید تزریق شده یا خوراکی مصرف شده، وارد جریان خون می‌شود و به تمام سلول های سرطانی در سرتاسر بدن میرسد.ولی اگر شیمی درمانی به صورت تزریق مستقیم در عضو مورد نظر باشد«شیمی درمانی منطقه ای» فقط سلول هاي سرطانی آن منطقه را تحت تاثیر قرر می هد.

شیمی درمانی طبق معمول هر ۲۱ یا ۲۸ روز انجام می‌شود و هرروز نمی باشد تا بدن در برابر عوارض ناشی آن التیام یابد.Adriamycin, Bleomycin, Vinblastin, Dacarbazin» ABVD» رایجترین روش شیمی درمانی بیماری هوچکین می‌باشد وهر ۱۴ روز انجام می‌شود که ۴ماه به طول می انجامد.

پرتو درمانی: دراین روش از اشه X پر انرژی یا سایر تشعشعات برای توقف یا کاهش رشد سلول سرطانی استفاده میشود.پرتو درمانی به دو روش خارجی و داخلی انجام می‌شود.در پرتو در مانی خارجی اشعه از بیرون بدن به وسیله دستگاه به بدن تابیده می‌شود. در پرتو رمانی داخلی ماده رایواکتیو به صورت مهر و موم شده دریک سوزن بطور مستقیم به عضو مورد نظر وارد می‌شود. پرتو درمانی هرروز و با دوز کم طی چند هفته انجام میشود.

پیوند سلول هاي بنیادی مغز استخوان: این نوع درمان در افرادی انجام می شودکه لنفوم آنها دوباره عودکرده یا بیماریشان به روشهای درمانی دیگر مقاوم بوده است.

جراحی: به روش لاپاراتومی انجام می‌شود که در دیواره عضو مورد نظر یک برش داده میشود. مقدای از بافت برداشته شده ودر زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار ي گیرد. اگر سرطان یافت شد با عمل جراحی «لاپاراتومی» ناحیه یا عضو مورد نظر برداشته میشود.