ناخن ها همۀ وقت} به رسیدگی ما از نظر ظاهری و رعایت تغذیه سالم نیاز دارند تا سالم و خوشگل باشند،در این میان ممکن هست مریضی هایي ناخن را تحت تاثیر قرار دهند. ناخن سالم، ناخنی با رنگ شفاف، بدون تغییر رنگ، سطحی صاف، قوام نرم و غیرشکننده هست. رشد ناخن در دستها اکثر از ناخنهاي پاست. همین طور ناخنهاي دست غالب نیز رشد سریعتری دارند. ماده اصلی سازنده ناخن از پروتئین درشتمولکولی به نام «کراتین» هست.
گرچه این ماده در پوست و مو نیز وجود دارد. ناخنها بخش مهمی از بدن میباشند چون ميتوانند بهعنوان قسمتی از پازل تشخیص مریضیها در نظر گرفته شوند. برخی از مریضیها ابتدا علائم و تغییرات جزیی در ناخنها دارند که اگر به انها دقت شود ممکن هست منجر به تشخیص زودهنگام مریضی شوند.
شایعترین مریضیهاي ناخن
ناخن شکننده یا خردشونده: این عارضه تقریبا در اکثر افرادی که بهطور مداوم با آب و مواد شوینده سروکار دارند و مشاغلی مثل قنادها، کارگرها و… دیده ميشود. گرچه شکنندگی ناخن را در افراد مسن نیز ميبینیم که بهعلت اشکالاتی هست که در سن بالا در ساختار ناخن ایجاد ميشود. علت اصلی، خیس و خشک شدن مکرر ناخن هست.
این اوضاع باعث تغییر شکل ناخن یا ناهموار شدن و در نهایت منجر به خرد شدن و شکنندگی ميشود. راهحل درمان ناخن شکننده پوشیدن دستکش، بهره گیری از کرمهاي مرطوبکننده و به حداقل رساندن تماس با آب و مواد شوینده هست.
عفونتهاي قارچی ناخن: در طول روز ضربات غیرمحسوس و آرامی به ناخنها وارد ميشود ولی همین ضربات کوچک راه وارد شدن قارچها را به ناخن باز ميکنند. بهعلت وجود نوعی پروتئین در سطح ناخن، قارچها منبع خوراکی خوبی پیدا کرده و رشد ميکنند. قارچها خیلی زود رنگ و ظاهر ناخنها را تغییر ميدهند. ناخن کدر خاکستری،
بدرنگ و شکننده و خرد ميشود. اگر مریضیهاي قارچی ناخن، درمان نشوند خیلی زود به ناخنهاي اطراف گسترش پیدا ميکنند و حتی ممکن هست به افراد دیگر هم منتقل شوند.دارو باید از طریق ریشه وارد ناخن شود و بافت سطحی ناخن بافت مرده هست؛ پس درمان باید بهصورت خوراکی و طولانیمدت باشد. در این موارد پیشگیری آسانتر از درمان هست.
خشک و تمیز نگهداشتن ناخن و پیش گیری از آسیب مجدد به ناخن طول مدت درمان را کمتر و از انتقال قارچ به دیگران جلوگیري خواهد کرد. اگر ناخنهاي پا مبتلا شده باشند طول مدت درمان طولانیتر خواهد شد چون محیط پا بهعلت تعریق و رطوبت ناشی از محبوس بودن پا در کفش، محیط ایدهآلتری برای قارچها محسوب ميشود.
عفونتهاي قارچی و میکروبی اطراف ناخن: در این مریضی بافت اطراف ناخن درگیر هست. نام علمی این مریضی «پارونشیا»ست. پارونشیا با قرمزی و التهاب اطراف ناخن، درد و تورم همراه هست. این حالت در خانمها 3 برابر شایعتر از آقایان دیده ميشود. گرچه گاهی پارونشیا با مریضیهاي پوستی مثل اگزاما و پسوریازیس همراه ميشود.
پارونشیا به دو شکل حاد و مزمن وجود دارد؛ پارونشیای حاد در اثر صدمات جزیی به ناخن مثل جویدن ناخن، کوتاه کردن خشن یا مانیکور ناخن ایجاد ميشود. منطقه آسیبدیده ناخن گرم، متورم و دردناک هست و گاهی هم چرک از آن خارج ميشود. بهعلت وجود میکروب در بافت باید آنتیبیوتیک توسط دکتر تجویز شود. این عارضه بعد از چند روز برطرف خواهد شد.
نوع دیگری از پارونشیا مزمن هست. طول مدت مریضی چندان هست و علت آن ضربه نیست بلکه در افرادی دیده ميشود که اکثر با مواد شوینده شیمیایی و آب سروکار دارند. این افراد معمولا خانمهاي منزلدار و افرادی میباشند که در رستورانها، ماهیفروشی، قنادی، نانوایی و… کار ميکنند که مجبورند مدام دستهایشان را تمیز نگه دارند.
افراد مبتلا به دیابت و وسواسی که دائم با شستشو سروکار دارند نیز جزو این گروهاند. در این بیماران التهاب و قرمزی وجود دارد ولی برخلاف مبتلایان به پارونشیای حاد درد علامت غالب نیست. درمان این افراد طولانی هست چون دست کشیدن از شغل و رعایت کردن پیشنهادهاي دکتر مبنی بر این که تماس با آب و شوینده باید به حداقل برسد
برای اغلب انها دشوار هست. مریضی ممکن هست ابتدا از یک ناخن شروع شود ولی اگر درمان مناسبی انجام نگیرد به ناخنهاي اطراف نیز سرایت خواهد کرد. ناخن بهتدریج شکننده ميشود و تغییر رنگ و شکل ميدهد. در ادامه روند درمان بیماران بهتدریج متوجه ميشوند خشک و گرم نگهداشتن دست و بهره گیری از کرمهاي نرم کننده در طول روز موثر خواهد بود.
هماتوم یا خونمردگی: علت بروز هماتوم، ضربه به ناخن هست. ضربه باعث ميشود، خونریزی خفیفی بین ناخن و بستر آن ایجاد شود. در مواقعی که خونریزی شدید هست پرده سیاهرنگی ناخن را فرامیگیرد که باعث جدا شدن ناخن از بستر ميشود. هماتومهاي بزرگ و دردناک را دکتر باید تخلیه کند چون جذب خودبهخود آن ها از پوست زمان زیادی لازم دارد. جدایی ناخن از بستر فضای مناسبی برای رشد قارچها و باکتریها ایجاد ميکند.
ایجاد خطوط تیره در ناخن: در برخی از افراد به دلایلی فعالیت ناخن افزایش ميیابد. این اوضاع باعث ایجاد خطوط عمودی به رنگ قهوهاي تیره یا سیاه در ناخن ميشود. وجود این خطوط در ناخن هشداردهنده هست چون ميتواند علامتی از سرطان پوست باشد که در ناحیه ناخن و اطراف آن ایجاد شده هست. چنین افرادی حتما باید به متخصص پوست مراجعه کنند تا علت اصلی وجود چنین خطوط تیرهاي مشخص و سرطان پوست رد شود.
ایجاد لکههاي سفید روی ناخن: لکههاي سفید کوچک روی ناخن عارضه بسیار شایعی هست و جای نگرانی هم ندارد. این ضایعات معمولا در اثر آسیبهاي جزیی روی ناخن ایجاد ميشوند و از نظر پزشکی نیاز به درمان ندارند. گاهی گفته ميشود که لکهها در اثر کمبود مواد خوراکی مثل کلسیم، پروتئین و… بهوجود ميآیند، در حالیکه هیچ ارتباطی بین لکههاي سفید و کمبود مواد خوراکی وجود ندارد.
ناخن قاشقیشکل: این مشکل بهطور مستقیم مربوط به ناخن نیست و مشکل از نقطه دیگری در بدن هست که روی ناخنها تاثیر ميگذارد. ناخنهاي قاشقیشکل نازک میباشند و لبههاي برجسته و حالت مقعر پیدا ميکنند. مشکل اصلی فقر آهن هست پس درمان نیز جبران فقر آهن خواهدبود. بهتدریج و با گذشت زمان ناخنها شکل و زیبایی نخست خود را بهدست خواهند آورد.
ناخن سفید رنگ: در این حالت 90-80 درصد بستر ناخن سفیدرنگ ميشود. این مشکل در افرادی دیده ميشود که دچار مشکلات کبدی و هپاتیت میباشند. در این اختلال ناخنهاي هر دو دست درگیر میباشند. تغییر رنگ یک یا دو ناخن از نظر پزشکی اهمیت زیادی ندارد. در بیمارانی که شیمیدرمانی ميشوند نیز شاهد سفید شدن ناخنها هستیم.
داروهای شیمیدرمانی روی برخی از سلولهایي که رشد بیشتری دارند تاثیر ميگذارند. ناخن نیز بافتی هست که رشد دائمی دارد. این تغییرات موقتی میباشند و با قطع شیمیدرمانی احتمال بازگشت ناخنها به حالت اول چندان هست.
زرد شدن ناخن: زرد شدن ناخن نیز ميتواند نشانه وجود مریضی اساساي در بدن باشد. مریضیهاي کلیوی، مریضیهاي عفونی ریه، برخی از اختلالات هورمونی، دیابت و… ميتوانند باعث زردی ناخن شوند. برخی از عفونتهاي قارچی، بهره گیری چندان از لاک ناخن و نگهداشتن طولانیمدت سیگار نیز از عوامل مهمی میباشند
که باعث زردی ناخن ميشوند. قابلدقت این که با بازرسی مریضیهاي اساساي، کنار گذاشتن سیگار و کاهش بهره گیری از لاک ناخن زردی بهتدریج برطرف خواهد شد.
کبود شدن بستر ناخن: این تغییر در افرادی دیده ميشود که بهطور مزمن دچار کمبود اکسیژن میباشند. در افرادی که مبتلا به عفونت ریوی یا مریضیهاي ریوی و قلبی-عروقی میباشند، سلولهاي بدن با کمبود اکسیژن مواجه ميشوند. در واقع سرخرگها حامل خون حاوی اکسیژن نیستند و بستر ناخن کبود ميشود.
تغییر ناخن ناشی از مریضی پوستی: مریضیهاي پوستیاي وجود دارد که اضافه بر درگیر کردن پوست، ناخنها را نیز درگیر ميکنند. مریضی پسوریازیس و لیکنپلان از این گروه میباشند. گرچه این دو مریضی عمدتا علائم پوستی دارند ولی در مواقعی که مریضی طولکشیده، ناخن نیز تغییر شکل بهصورت ایجاد شیارهای طولی،
نقطهنقطه شدن سطح ناخن و… پیدا ميکند. مریضیهاي ناخن که ناشی از مریضیهاي پوستی میباشند معمولا همۀ ناخنهاي دست و پا را درگیر ميکنند.