تلویزیون رقیب همیشه بازنده شبکه های اجتماعی 

مردم اکنون اکثر اوقات خود را در اینترنت و شبکه های اجتماعی سیر میکنند به گونه اي که می‌توان برای تلویزیون احساس خطر نمود. نظرسنجی اخیر خبرآنلاین با موضوع اینکه مردم اکثر اخبار را از چه طریقی دنبال می‌کنند، نتیجه عجیبی داشت. تلویزیون در این نظرسنجی، با اختلاف بسیار زیادی از شبکه هاي مجازی جا ماند. این مسئله را به همراه اسماعیل میرفخرایی، کارشناس رسانه بررسی می‌کنیم.

درمورد کاهش اطمینان مردم به تلویزیون، بارها و بارها صحبت شده و این رسانه را به لحاظ سرعت و میزان صداقت در اطلاع رسانی با شبکه هاي مجازی مقایسه کرده ایم اما هیچ وقت آماری درمورد مقایسه این دو رسانه در دست نداشتیم.

سایت خبر آنلاین، نظرسنجی جدیدی درمورد اخبار انتخابات منتشر کرد و از مردم خواست تا به سوال «اخبار انتخابات را از چه طریقی دنبال میکنید؟» از میان چهار گزینش «مطبوعات و خبرگزاری هاي رسمی»، «شبکه هاي مجازی و فضای مجازی» و «صدا و سیما» و «دیگر رسانه ها» یکی را انتخاب کنند.

تا ساعت 19، 9 هزار نفر در نظرسنجی شرکت کرده بودند. از این تعداد، صدا و سیما فقط هشت درصد رای داشت و در مقابل، شبکه هاي مجازی و فضای مجازی، 71 درصد آرا را در این نظرسنجی به دست آوردند. حتی خبرگزاری ها و مطبوعات هم با 15 درصد آرا، در جایگاهی بالاتر از تلویزیون ایستادند. درست هست که نظرسنجی در سطح گسترده اي انجام نشده

اما در یک جامعه آماری 9 هزار نفری هم، هشت درصد در مقایسه با 70 درصد، آمار تکان دهنده اي هست. این مسئله را به همراه اسماعیل میرفخرایی، مجری، برنامه ساز پیشکسوت تلویزیون و کارشناس رسانه، تحلیل میکنیم.

نتیجه نظرسنجی عجیب نیست

طرح مسئله: جدای از بحث مناظره ها و گفت و گوهای خبری به نظر میرسد مخاطبان مشخصا در اساس اخبار، عمده وابستگی خاصی به تلویزیون ندارند. درواقع شبکه هاي مجازی توانسته اند با اختلاف 9 بر یک تلویزیون را در این اساس شکست دهند. خاطر اصلی این مسئله را می‌توان از چند جنبه بررسی کرد؛ اول بی اعتمادی مردم

به صدا و سیما و دوم اهمیتی که شبکه هاي مجازی به لحاظ سرعت و صراحت در انتشار اخبار میان مردم پیدا کرده اند. اما اثرگذارترین خاطر کدام هست؟

تحلیل کارشناس: اگر فرض بگیریم این آمارگیری درست باشد، باید بگویم که نتیجه آن، خیلی همۀ به نظر من عجب نیست. من در روز مناظره، با یک تور محیط زیست همراه شده بودم و در شهرهای اراک، گلپایگان، خوانسار، تفرش و… مسئله عجیبی دیدم. اینکه درست در ساعت مناظره همه ي توی خیابانها بودند و توجهی به تلویزیون نداشتند.

حالا از این دیدن چشم پوشی می‌کنم اما اگر بخواهم درمورد این نظرسنجی نظر بدهم باید بگویم بدیهی هست که میزان دقت و اعتماد مردم به صدا و سیما به رغم ادعاهایی که میشود، اصلا بالا نیست. من بعنوان یک برنامه ساز این مسئله را می‌گویم.

درست هست که شبکه هاي مجازی، در دسترس تر هست و مردم سریع تر میتوانند آن ها را دریافت کنند اما مسئله مهم تر به عملکرد نه عمده قوی تلویزیون در اطلاع رسانی بر می‌گردد. بعضی از خبرها با سانسور و انتخاب مدیران روی آنتن می‌رود، حتی دکور برنامه ها هم مناسب خیر نیست. وقتی تماشاگر میبیند

دکوری مثل پیتزا فروشی را برای یک اطلاع رسانی در نظر گرفته اند یا دکور مبالغه شده عظیم را برای یک خبررسانی ساده اختصاص داده اند میزان اطمینانش پایین می‌آید. وقتی فرم بر محتوا غالب میشود مخاطب شک میکند.

صدا و سیمای ما باید به طور اصولی درست شود. با آرایش درست نمی‌شود. تلوبزیون ما در طول سال ها درست و اصولی عمل نکرده. طبیعی هست که وقتی مردم میتوانند اخبار را از جای دیگری به دست بیاورند از تلویزیون فاصله میگیرند، دیدن من هم در شهرستان هاي گوناگون همین را نشان می‌دهد.

عدم اعتماد به تلویزیون

طرح مسئله: مسئله مهم تر اینجاست که مردم به رسانه اي مثل کانال هاي تلگرامی اطمینان میکنند که آن هم به لحاظ محتوا عمده معتبر نیست. درواقع اطلاعات رسیده از جانب این کانال ها به شدت آمیخته با شایعات و اشتباهات میباشند. اما مخاطبان همین را هم به رسانه بزرگی مثل تلویزیونی ترجیح می‌دهند.

تحلیل کارشناس: ضعف اطلاع رسانی در تلویزیون باعث شده که مخاطب به سمت راه هاي دیگری کشیده شود. همین حالا می‌بینید خبرهایی که در تلگرام منتشر می‌شود، هرچقدر هم که اشتباه باشد باز هم مردم باورش میکنند و این واقعا جای تاسف دارد. ما این اعتماد را ایجاد نکردیم. رسانه هاي بد خارجی هم در اطلاع رسانی عمده صادق نیستند

منتها آن قدر زبل میباشند که چند تا خبر درست می‌دهند و ما بین انها چند خبر اشتباه هم می گذارند. ما اینکار را هم نمی‌کنیم. زمان ارائه خبر، شعار می‌دهیم و طبیعی هست که مردم باورش نمی‌کنند.

مدیران متوجه نیستند؟

طرح مسئله: این آمار با وجود اینکه تکان دهنده هست و نشان از عدم کاربری درست رسانه گسترده اي مثل تلویزیون دارد، بدیهی هم هست. همه ي در این سال ها به ضعف تلویزیون در اطلاع رسانی پی برده ایم و بارها گفته ایم که تلویزیون از شبکه هاي مجازی شکست خورده یا از آن عقب مانده. چطور خود مدیران تلویزیون به چنین درکی از ماجرا نمی‌رسند؟

تحلیل کارشناس: خیلی سوال خوبی بود. برای اینکه مدیران تلویزیون برای گزارش به بالادست دارند برنامه سازی می‌کنند و میخواهند انها را راضی نگه دارند. نکته دیگر اینکه مدیران تلویزیون مثل قبیله اي می مثل که درخودشان بازخوردها را می‌بینند و به خروجی دستگاهشان توجهی ندارند.

وارد اتاق یک مدیر رادیو که می‌شوید می‌بینید رادیو خاموش هست اصلا خودش هم خروجی خودش را دوست ندارد. مثل مدیر کارخانه اي که خودش محصولاتش را مصرف نمیکند، اصل قضیه این هست که تا موقعی که در یک رسانه پولت را از طریق تایید مردم دریافت نکنی مشتری ات برایت اهمیت ندارد. بزرگترین گرفتاری ما این هست که مردم برای صدا و سیمای ما مهم نیستند. رای همین هم مردم ما هم اکنون خودشان شده اند مرکز ساخت خبر.

طرح مسئله: تلویزیون مدت هاست مخاطبانش را از دست داده و تلاشی برای جلب دوباره آن ها نمیکند. شاید تلاش هایي در اساس جذب مخاطب از طریق سرگرمی در این رسانه صورت گرفته اما در بحث اخبار هنوز اطمینان جلب نشده.

تحلیل کارشناس: رسانه ما می‌خواهد از هر طریقی خودش را مردمی کند در حالی‌که مردمی شدن فقط در انتقال درست اخبار هست. اگر خبر را درست بدهی اطمینان ها جلب میشود و آن وقتی مجبور نیستی نمایش هاي عجیب و غریب بگذاری که مردم بیایند آن را ببینند. مردم ما هم زبل میباشند.

خنده شان را از خندوانه و برنامه هاي خوشحال میگیرند و اخبارشان را از جای دیگر می آورند. همین حالا مردم به گوشی هاي گوشی دسترسی پیدا کرده اند و برای اینکه از دست بعضی رسانه ها رها شوند سراغ انها می‌روند.

اهمیت کوتاه مدت مناظره ها

طرح مسئله: در روزهای اکران مناظره هاي نامزدها، حرف هایي در تلویزیون رد و بدل شد که برای مخاطبان دیدنی بود. افشاگری ها میان روسای کشور، اتفاقی بود که مردم هیچ وقت از تلویزیون سراغ نداشتند. این مسئله می‌تواند یک مقدار در جلب اعتماد مردم موثر باشد و به نفع تلویزیون تمام شود؟

تحلیل کارشناس: فضای مناظره ها در کوتاه مدت شاید بتوان نظر مخاطبان را به تلویزیون عوض کند اما این اثر کوتاه مدت هست. بعد از انتخابات تلویزیون دوباره روی غلتک خودش میوفتد. مسئله این هست که تلویزیون ما اصلا نباید تا این حد از شبکه ها اجتماعی جا می‌ماند که طبق نظرسنجی به چنین جایی رسیده هست.