توجه به سلامت مثانه برای خانم ها ضروری است 

سیستم تناسلی خانم ها با آقایان متفاوت هست به گونه اي که مراقبت از سلامت مثانه برای خانم ها مهم تر هست و باید به آن دقت داشته باشند. مثانه، عضوی از دستگاه ادراری هست که وظیفه ذخیره و تخلیه ادرار را به عهده دارد. این عضو که مثل یک مخزن و پمپ عمل می کند، درون لگن جای دارد و توسط عضلات و نسوج کف لگن حمایت می شود.

در زنان، برخلاف مردان، به خاطر وجود کانال زایمان، کف لگن «داربست لگن» مستعد ضعیف شدن هست و متعاقب آن مثانه از جایگاه خود نزول میکند که در اصطلاح پزشکی به آن افتادگی مثانه یا سیستوسل «cystocele» گفته میشود که گاهی به اشتباه آن را پارگی مثانه می‌نامند.

این مشکل گاهی می تواند به تنهایی یا همراه با افتادگی سایر اعضای لگن مثل رحم و روده نیز دیده شود.مهم ترین عامل مستعدکننده افتادگی مثانه، جنسیت هست. زایمان طبیعی، سخت و غیرمدیریت شده، زایمان‌هاي متعدد، چاقی، افزایش سن و ژنتیک اصلی‌ترین شیوع این مشکل در میان زنان هست.

گرچه افتادگی مثانه گاهی در زنانی که هرگز حامله نشده‌اند هم دیده میشود. درمورد این افراد عامل ژنتیکی و ضعف بافت‌هاي لگن تاثیر بسیار زیادی دارد. بعضی متخصصان نیز اختلال سطح هوشیاری، دیابت و سکته مغزی، برداشتن رحم، مصرف سیگار، یبوست و استرس شغلی را در بروز این مشکل در خانم‌ها موثر عنوان کرده‌اند.

علایم افتادگی مثانه

دکتر مریم امامی، ارولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهر تهران در گفت‌وگو با جام‌جم افتادگی مثانه را در درجات پایین «خفیف» بدون علامت عنوان میکند و می گوید: مشکل در درجات متوسط و بالا، معمولا با اختلال ادرار، احساس توده در واژن و مشکلات جنسی همراه هست.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا سیستوسل به تنهایی می تواند خاطر بی‌اختیاری ادرار باشد، تأکید می کند: از آنجا که بیش از 40 درصد زنان با بی‌اختیاری، استرسی ادرار «بی‌اختیاری حین افزایش منشأ و شکم مثل سرفه، عطسه و خنده» همزمان سیستوسل نیز دارند این تصور اشتباه متعارف هست که خاطر بی‌اختیاری ادرار، افتادگی مثانه هست. پس خاطر این نوع بی‌اختیاری، سیستوسل «cystocele» یا افتادگی مثانه چیست؟

برترین زمان ترمیم آسیب‌هاي زایمان

یکسال بعد از زایمان فرصت مناسبی برای ترمیم آسیب‌هاي بارداری و زایمان هست.بدون شک دقت مادران به انجام حرکات و ورزش‌هاي مناسب و بازرسی وزن در این مدت کمک قابل توجهی به برگشت آناتومی لگن به حالت نرمال میکند.دکتر امامی سن را از ریسک فاکتورهای پرخطر در ابتلا به افتادگی مثانه عنوان میکند و میگوید: با این وجود نظارت وزن،

انجام حرکات ورزشی مناسب و پیشگیری از یبوست‌هاي مزمن، تاثیر این عامل را در بروز افتادگی مثانه و شدت آن به حداقل می رساند.

راهکارهای درمان مثانه

افتادگی مثانه به دو روش جراحی و غیرجراحی قابل انجام هست. روش‌هاي غیرجراحی شامل فیزیوتراپی کف لگن هست که در درمان درجات پایین و متوسط سیستوسل موثر هست. این روش تحت نظر فیزیوتراپیست آشنا به مشکلات افتادگی مثانه باید انجام شود.با کمک فیزیوتراپی قدرت عضلات توسط تحریکات الکتریکی تنظیم شده و تقویت می گردد.درنتیجه توانایی و قدرت عضلات نگهدارنده مثانه افزایش می‌یابد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی استان تهران می گوید انجام تمرینات ممتد بیمار در خانه اضافه بر فیزیوتراپی کف لگن،در افزایش تاثیر این درمان کمک می کند.دکتر امامی روش درمان قطعی سیستوسل شدید و درجه بالا را عمل جراحی می داند. هدف دکتر در بهره گیری از این روش بازگرداندن مثانه به جایگاه اصلی خود یعنی درون لگن هست. انجام اینکار از راه شکمی به شکل جراحی باز یا لاپاراسکوپی و در روش‌هاي واژینال اینکار ا زطریق کانال زایمانی صورت میگیرد .

در صورتی که بی‌اختیاری ادرار فرد اضافه بر افتادگی مثانه متاثر از افتادگی رحم و روده نیز باشد به هنگام جراحی همه ي این نواقص توسط دکتر در حین عمل رفع می شود. چنانچه عمل جراحی با موفقیت انجام گیرد، ممکن هست به صلاحدید جراح و به‌منظور بهبود عملکرد مثانه و روده، فیزیوتراپی بعداز عمل تجویز گردد.

پیشگیری از افتادگی مثانه

دکتر امامی افزایش آگاهی زنان در ارتباط با مشکلات و اختلالات کف لگن از جمله افتادگی مثانه را در پیشگیری از مشکلات لگن برای خانم‌ها بسیار مهم می داند و بر ضرورت دقت آن توسط مسئولان به‌عنوان یکی از سیاست‌هاي بهداشتی در جامعه تأکید می کند.

این جراح کلیه، مجاری ادراری و تناسلی برترین زمان آغاز مراقبت از سلامت مثانه توسط زنان را بعد از بلوغ و داشتن ارتباط جنسی میداند و می گوید: تمامی زنان باید نسبت به آناتومی لگن آشنایی پیدا کنند. زیرا رعایت بعضی از نکات ساده از سنین جوانی و نوجوانی میتواند باعث بهبود عملکردهای مرتبط با احشاء لگن از قبیل عملکرد درست مثانه، وجود ارتباط جنسی مناسب و کارکرد درست دستگاه گوارش تحتانی شود.

نظارت وزن، پیش گیری از چاقی مفرط، انجام ورزش‌هاي متناسب با جنسیت زن، پیشگیری از یبوست‌هاي مزمن و پرهیز از کارهای بسیار سنگین که همراه با افزایش فشار داخل شکم باشد، از موارد پیشگیری کننده در افتادگی مثانه هست.

ضرورت آموزش گذشته از بارداری

در زنان متاهل که قصد بارداری دارند باید آموزش کامل در ارتباط با دوره حاملگی، ورزش‌هاي متناسب با آن دوره و پیشگیري از اضافه وزن بیش از حد داده شود و تمام زنان تحت مراقبت‌هاي مامایی مناسب قرار گیرند تا تصمیم‌گیری صحیح با دقت به شرایط جنین و مادر برای نوع زایمان «سزارین یا زایمان طبیعی» گرفته شود تا در فرایند زایمان، آسیب‌هاي عضلات و بافت‌هاي نگهدارنده لگن به‌حداقل ممکن برسد.

موثرترین ورزش تقویت مثانه

 به گزارش پارس ناز تمرین کژل، برای عضلات لگن باعث محکم و سفت شدن عضلات لگن و در نتیجه مراقبت اکثر از آن از مثانه و کاهش ضریب ابتلا به افتادگی مثانه میشود. برای انجام این تمرین، ماهیچه‌هاي لگن خود را سفت کنید، «حالتی که مانع ادرار میشود». این انقباض را به مدت 5 ثانیه انجام دهید سپس عضلات را آزاد کنید. بعد از 5 ثانیه مجددا این حرکت را تکرار کنید.

این تمرین را هر روز حداقل 10 بار انجام دهید به‌گونه‌اي که به مدت 10 ثانیه بتوانید عضلات لگن خود را منقبض نگه دارید. این تمرین در هر شرایط زمانی و مکانی قابل انجام هست.

نقش یائسگی در افتادگی مثانه

یائسگی در اوضاع مثانه بسیار تاثیر دارد. ترشح هورمون استروژن گذشته از یائسگی باعث سفت شدن عضلات اطراف واژن می شود، اما با کاهش ترشح این هورمون بعد از شروع یائسگی عضلات شل و ضعیف میشوند.