درباره خطر بیماری سوء هاضمه وقتی درمان نشود 

سوء هاضمه باید با مراجعه و دکتر و تشخیص دادن تحت درمان قرار گیرد و گرنه با بی توجهی منجر به مشکلات زیاد گوارشی خواهد شد. سوءهاضمه یکی از مریضی هایي هست که از نظر پزشکی هیچ علت ارگانیک مشخصی برای آن پیدا نشده هست اما مبتلایان به آن احساس ناراحتی شدید هنگام یا بعد از غذا خوردن پیدا میکنند. نوع تغذیه، فشارهای عصبی و استرس عامل تشدید کننده آن هست و نباید این مریضی را آسان گرفت.

اگر به موقع درمان نشود میتواند خطرناک باشد.انچه پیش روی شماست گفتگو با دکتر شهرام آگاه فوق تخصص مریضی هاي کبد و گوارش و مدرس دانشگاه علوم پزشکی ایران درمورد سوءهاضمه، نحوه درمان و تبعات آن هست.

آیا منشأ و علت سوءهاضمه مشخص هست؟

– کاهش وزن، بی اشتهایی و سابقه سرطان معده در بستگان درجه یک از مواردی میباشند که اگر فرد مبتلا به سوءهاضمه باشد، نیاز به انجام اندوسکوپی را ضروری می‌کند. سوءهاضمه یک درد گوارشی بدون زخم هست که با علائمی چون احساس درد هنگام غذا خوردن یا سوزش شکم، نفخ، احساس گاز چندان در شکم،

تهوع و استفراغ همراه هست. گرچه اثبات شده که استرس و تنش هاي روحی در دستگاه گوارش تاثیر زیادی دارد، به طوری که هم در حرکات دستگاه گوارش و هم در آنزیم هاي هضمی و جذبی تاثیرگذار هست.

بهار فصل گل کردن زخم اثنی عشر

یعنی سوءهاضمه یک مریضی عضوی و عملکردی هست که استرس و اضطراب میتواند آن را تشدید کند؟

– بله، استرس میتواند فرد را دچار دل درد یا استفراغ کند. شدت درد نشان دهنده وجود یا نبود زخم نیست به نحوی که بعضا دون زخم هم بیمار ممکن هست دردهای شدید داشته باشد. در واقع با تاثیر استرس بر دستگاه گوارش میتواند سوءهاضمه را تشدید کند.

چرا وقتی بیمار دچار دل درد و نشانه هاي سوءهاضمه هست در آزمایش ها و آندوسکوپی نرمال نشان داده میشود؟

– در این مواقع بیمار دچار سوءهاضمه بدون زخم هست اما باید دقت داشت که بعضا سنگ کیسه صفرا و سندرم روده تحریک پذیر میتوانند علایم مشابهی ایجاد کرده و با سوءهاضمه اشتباه گرفته شود. بیمار مبتلا به سوءهاضمه بدون زخم، بعد از مصرف غذا در ناحیه سر دل ورم می‌کند یا احساس درد شدید یا درد برای چند ساعت خواهد داشت.

به طور کلی غذا خوردن میتواند باعث بهتر یا بدتر شدن درد شود. گاهی اوقات هم ممکن هست حالت تهوع ایجاد کند. گاهی در هنگام استرس یا ناراحتی هاي عصبی، دل درد بدتر می‌شود.

چه عللی باعث سوءهاضمه بدون زخم می‌شوند؟

– هنوز مشخص نیست. بعضی پزشکان تحریکاتی مثل اسید معده و حساسیت نسبت به بعضی از غذاها را علت آن و بعضی هم استرس و ناراحتی عصبی را موثر میدانند.

در صورت درمان نشدن، سوءهاضمه میتوانند سبب سرطان دستگاه گوارش هم شود؟

– بیمارانی که دچار سوءهاضمه میباشند درصد کمی ممکن هست مبتلا به سرطان باشند اما سوءهاضمه به خودی خود منجر به سرطان دستگاه گوارشی نمی‌شود.

اکثر در چه سنی افراد دچار مریضی سوءهاضمه میشوند؟

– ممکن هست در هر سنی باشد، اما با دقت به شیوع بیش از حد مریضی هاي گوارش در ایران می‌توانیم سن مبنا را 45 سال قرار دهیم. اگر فردی سن بالای 45 سال دارد و به درد در قسمت فوقانی دستگاه گوارش مبتلا هست، پیشنهاد میشود در ابتدای کار حتما یک آندوسکوپی فوقانی انجام دهد.

اما اگر سن زیر 45 سال هست و علائم هشدار دهنده اي مثل کاهش وزن، استفراغ پیشرونده، دردی راکه باعث بی خوابی فرد شود، ندارد، نیاز به انجام آندوسکوپی نیست. فرد باید از نظر ابتلا به میکروب هلیکوباکترپیلوری آزمایش شود اما کاهش وزن، بی اشتهایی و سابقه سرطان معده در بستگان درجه یک داشته باشد، فرد در سن زیر 45 سال باید آندوسکوپی شود.

در کودکان چطور؟

– دل درد در ابتدای نوزادی ممکن هست کولیک یا آلرژی به شیر یا ریفلاکس معده به مری باشد. در کودکان می بایست عفونت هاي گوارشی را هم رد کرد. اضافه بر این، اختلالات مادرزادی، انسداد روده به علت پیچ خوردگی باید مد نظر باشد. گاهی در کودکان دل درد ممکن هست به علت حساسیت خوراکی باشد.

در بعضی از کودکان دل دردهای شدید و اختلالاتی که نیاز به جراحی دارند، میتواند دلیلش باشد. اگر دل دردهای شدید در کودکان وجود داشت، باید به دکتر مراجعه کرد.

وقتی فرد دچار سوءهاضمه عملکردی شود، دارو چقدر در درمان موثر هست؟

– درست هست که استرس ممکن هست سوءهاضمه را تشدید کند، اما سوءهاضمه را به حساب استرس نباید گذاشت. در شرایطی خاص، باید برای فرد آزمایش یا اندوسکوپی انجام شود. اگر آندوسکوپی نرمال بود و یا فرد بر زمینه تشخیص دکتر ؟؟؟ نداشت، داروهای ضد اسید بین یک تا دو ماه تجویز می‌شود اما اگر جواب نداد،

داروها را تغییر میدهند. اگر آلبوم داروها باعث بهبود بیمار نشد، ممکن هست داروهای ضد افسردگی با دوز کم شروع شود و استرس، اضطراب و وسواس مورد بررسی قرار بگیرد و در صورت وجود آن ها نیاز به درمان اساسی دارد.

چه داروهایی سوءهاضمه را تحریک می‌کند؟

– بعضی از داروها خودشان ممکن هست باعث سوءهاضمه شوند. بعنوان مشابه آسپرین یا خانواده آن یا بعضی آنتی بیوتیک ها اگر دکتر تشخیص دهد، علت سوءهاضمه بیمار مصرف دارو هست، آن ها را متوقف می‌کند.

آیا افراد مبتلا به این مریضی باید رژیم خوراکی خاصی هم داشته باشند؟

– بعضی از غذاها ممکن هست سوءهاضمه را تشدید کند. در بعضی از بیماران قهوه، غذا هاي چرب و پر ادویه، نوشابه هاي گازدار، سیگار و الکل علایم را بدتر میکند.

طب سنتی هم در درمان می‌تواند موثر باشد؟

– تعداد زیادی از داروهای گیاهی در طب سنتی برای درمان سوءهاضمه بهره گیری میشوند که خیلی از آن ها در داروخانه ها هم در دسترس میباشند. یکی از داروهایی که مدت هاست در همۀ کشورها مورد بهره گیری قرار میگیرد، نعناع یا ترکیبات آن هست که بعضی از علایم مریضی را کاهش می‌دهند اما باید دانست که گزینش داروی گیاهی هم اگر طولانی مدت مصرف میشود، باید با تایید دکتر آگاه و آشنا به آن داروها صورت بگیرد.

جنسیت هم در این مریضی سوءهاضمه موثر هست؟

– خیر. گرچه تفاوت آماری معنی داری بین مردان و زنان وجود ندارد گرچه زخم پپتیک که مردم آن را همان زخم معده می شناسند، در مردان اکثر هست.

چرا بعضی خانم ها در دوران بارداری دچار مشکلات گوارشی می‌شوند؟

– رفلاکس یعنی نشت اسید از معده به ازوفاژ «مری»، در طول بارداری شایع هست. به علت تغییرات هورمونی و بزرگ شدن فضای شکم در نتیجه بزرگ شدن جنین، رفلاکس تشدید می‌شود. در افرادی که پیش از بارداری مبتلا به رفلاکس میباشند، ممکن هست در دوره بارداری این موضوع تشدید شود. رژیم خوراکی و پرهیز از غذا هاي تند و چرب، قهوه و کاکائو می‌تواند در کاهش رفلاکس در دوره بارداری کمک کند.

آیا مریضی دستگاه گوارش فصلی هست؟ دلیلی برای انها وجود دارد؟

– شروع فصلی زخم اثنی عشر در بهار و پاییز هست. این موضوع در همۀ کشورهای دنیا شایع هست. خیلی چیزها اپیدیمولوژی هست. نمی‌شود علت آن ها را گفت.

مراقب دل تان باشید

1. دقت در رعایت بهداشت فردی – مخصوصا بهداشت دهان و دندان – واجب هست.

2. غذاهایی راکه با بدن تان سازگاری ندارد مصرف کنید، این را بهتر از هر شخصی به تجربه میدانید.

3. پرخوری نکنید، میتوانید دفعات بیشتری غذا بخورید با حجم کمتر.

4. ساعت وعده هاي خوراکی را تغییر ندهید، سر ساعت غذا بخورید.

5. میان وعده هرروز را صرف هله هوله هاي «اشتها کورکن» نکنید.

6. بنشینید و آهسته غذا بخورید، با آرامش و گرچه بدون اضطراب و عصبانیت.

7. غذا را مفید بجوید.

8. سعی کنید بعضی از انواع غذاها را کمتر بهره گیری کنید. مثلا مرغ، ماهی کبابی و سیب زمینی آب پز را جایگزین گوشت قرمز، پنیر و دیگر سرخ کردنی ها کنید.

9. متنوع غذا بخورید، چون اشتهای تان باز و هضم غذا سریع و آسان تر میشود.

10. مصرف فیبر را افزایش دهید. بعضی از میوه ها، عموما سبزیجات و نان سبوس دار سرشار از فیبر میباشند. گرچه بعضی از اقلام مثل خیار و گوجه در مورد بعضی افراد منجر به بازگشت اسید معده می‌شود.

11. از مصرف ادویه هاي تند و سرکه پرهیز کنید.

12. حواس تان باشد: نمک را هم چندان مصرف نکنید، همۀ جوره زیان آور هست.

13. کافئین حال معده را خراب می‌کند؛ حواس تان به مصرف چای سیاه، قهوه و نوشابه هاي گازدار باشد.

14. آب پرتقال سوزش معده را اکثر می‌کند و مصرف سیگار و الکل حال این عضو حیاتی را به کلی به هم می ریزد.

15. با معده سنگین به رختخواب نروید. یادتان باشد که دست کم فاصله بین شام و خواب باید دو ساعت باشد.

16. لباسهای تنگ نپوشید. اگر فشار روی امعاء و احشا را کم کنید، سوزش معده هم کم میشود.

17. ورزش کنید و بکوشید وزن تان را در اختیار بگیرید و در صورت لزوم کاهش دهید.

18. اگر احساس کردید که ضمن یبوست مزاج، شکم تان هم باد دارد و دچار ورم معده شده اید و در ناحیه شکم احساس درد دارید، حتما به دکتر مراجعه کنید.

19. سر خود داروی معده و گوارش مصرف نکنید.

20. خیلی از زنان باردار به سوزش معده مبتلا می‌شوند، مخصوصا در ماه هاي دوم و سوم بارداری. پرهیز از غذا هاي چاشنی دار و سرخ شده پیشنهاد میشود.