تعداد زیادی از رژیم های غذایی سالم و مشهور در سراسر دنیا وجود دارند که مردم از آنها برای تندرستی و سلامت تغذیه بهره گیری مي کنند.آخرین “رژیم خوراکی” که در رسانهها پدیدار شد، رژیم خوراکی شمال اروپا یا نوردیک خوانده ميشود. طرفداران این رژیم خوراکی ادعا ميکنند که شما ميتوانید سلامت خود را با خوردن مواد خوراکی “نوردیک” بهبود بخشید. این غذا هاي سنتی معمولا از سوی مردم کشورهای اسکاندیناوی مصرف ميشوند.
مطالعات متعدد نشان دادهاند که رژیم خوراکی نوردیک ميتواند سبب کاهش وزن و بهبود نشانههاي سلامت، حتی در یک مدت کوتاه گردد. این الگوی خوراکی، متکی بر این واقعیت هست که نرخ ابتلا به چاقی در کشورهای اسکاندیناوی بسیار پایینتر از ایالات متحده هست. این مطلب تمام آن چه باید درموردي رژیم خوراکی نوردیک بدانید، خلاصهاي از تحقیق و راهنماییهاي متعدد، اینکه چه چیز مصرف کنید، از چه چیز اجتناب کنید و فواید سلامتی را توضیح ميدهد.
رژیم خوراکی نوردیک چیست؟
همچنان که از نام آن پیداست، رژیم خوراکی نوردیک یک روش خوراکی هست که روی غذا هاي سنتی کشورهای اسکاندیناوی (نروژ، دانمارک، سوئد، فنلاند و ایسلند) تمرکز دارد. رژیم خوراکی شمال اروپا در سال ۲۰۰۴ توسط گروهی از متخصصان تغذیه، دانشمندان و سرآشپزها به منظور بررسی نرخ چاقی در حال رشد و فعالیتهاي کشاورزی ناپایدارِ
کشورهای اسکاندیناوی متمرکز شده هست. بهطور متوسط در مقایسه با رژیمهاي خوراکی غرب، این رژیم شامل قند کمتر، چربی کمتر، دو برابر فیبر و دو برابر ماهی و غذا هاي دریایی ميشود.
غذا هاي مجاز و ممنوع
رژیم خوراکی نوردیک بر منابع غذا هاي محلی و پایدار، با تمرکز بسیار بر غذا هاي سالم، مطابق با “جریان اصلی” علم تغذیه سالم تاکید دارد.میوهها، انواع توتها، سبزیجات، حبوبات، سیب زمینی، غلات کامل، آجیل، دانهها، نان چدار، ماهی، غذا هاي دریایی، لبنیات کم چرب، سبزی، ادویهجات، ترشیجات و روغن کلزا (کانولا) را اکثر بخورید.
گوشت پرندگان، تخم مرغهاي محلی، پنیر و ماست را در حد اعتدال میل کنید.از گوشت قرمز و چربیهاي حیوانی به ندرت مصرف کنید.از نوشابههاي حاوی شیرین کننده، قندهای افزودنی، گوشتهاي فرآوری شده، مکملهاي خوراکی و غذا هاي تصفیه شده و فست فودها اجتناب کنید.
رژیم خوراکی نوردیک در واقع بسیار شبیه به رژیم خوراکی مدیترانه اي هست. بزرگ ترین تفاوت این هست که اکثر بر روغن کانولا به جای روغن زیتون تاکید دارد. همانطور که تعداد زیادی از منتقدان بهدرستی اشاره ميکنند، تعداد زیادی از مواد خوراکی در” رژیم خوراکی نوردیک” در واقع هرگز به صورت هرروز در کشورهای اسکاندیناوی مصرف نمیشوند. این غذاها عبارتند از لبنیات کم چرب و روغن کانولا، که در زمره غذا هاي مدرن محسوب میباشند.
ماهی در رژیم خوراکی نوردیک
رژیم خوراکی نوردیک و کاهش وزن
مطالعات متعدد اثرات کاهش وزن را در رژیم خوراکی نوردیک مورد بررسی قرار دادهاند. در یک مطالعه بر روی ۱۴۷ زن و مرد چاق، که از رژیم خوراکی نوردیک پیروی ميکردند حدودا ۵ کیلو کاهش وزن نشان داده شد، در حالیکه کسانی که از رژیم خوراکی معمولی دانمارکی پیروی نمودند ، تنها ۱ و نیم کیلو وزن خود را از دست دادند. این آمار، آماری نسبتا قابل توجهی هست، به ویژه با دقت به اینکه افراد به محدود کردن کالریهاي مصرفی توجهی نداشتند.
با این حال، با پیگیری این مطالعه به مدت ۱ سال، وزن شرکت کنندگان در رژیم خوراکی نوردیک اکثر از پیش کم شد. در واقع این نتایج برای مطالعات طولانی مدت روی کاهش وزن بسیار معمول هست. افراد در آغاز، وزن از دست ميدهند، اما بعد از آن بهتدریج در طول یک دوره ۱تا ۲ ساله به وزن قبلی باز ميگردند.
مطالعه دیگری اثر کاهش وزن در رژیم خوراکی نوردیک را تایید ميکند، در این مطالعه ۶ هفتهاي، گروه رژیم خوراکی نوردیک۴٪ از وزن بدن را، به طور قابل توجهی اکثر از کسانی که به دنبال یک رژیم خوراکی استاندارد بودند، از دست دادند.
مزایای سلامت در رژیم خوراکی نوردیک
مصرف غذا هاي سالم مهمتر از کاهش وزن هست. این رژیم همچنین ميتواند به پیشرفتهاي قابل توجهی در سلامت سیستم متابولیک و کاهش خطر انواع مریضیهاي مزمن منجر شود. مطالعات متعدد اثرات رژیم نوردیک را بر انواع شاخصهاي سلامت بررسی نمودهاند.
فشار خون
در یک مطالعه ۶ ماهه بر روی افراد چاق، با رژیم خوراکی نوردیک در مقایسه با یک رژیم خوراکی بازرسی شده، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک گروه اول به ترتیب ۱/۵ و ۲/۳ میلیمتر کاهش یافت. یک مطالعه دیگر که ۱۲ هفته به طول انجامید، کاهش قابل دقت فشار خون دیاستولیک در شرکت کنندگان با سندرم متابولیک را نشان داد.
کلسترول و تری گلیسیرید
حتی اگر در رژیم خوراکی نوردیک تعداد زیادی از غذا هاي خوب برای قلب وجود داشته باشد، اثرات آن بر کلسترول و تری گلیسیرید نامتناقض هست. بعضی مطالعات، اما نه همۀ، اثراتی از کاهش تری گلیسرید پیدا کردهاند، اما اثرات آن بر LDL وHDL کلسترول آنقدر ناچیز بهنظر ميرسد که از نظر آماری عمده معنیدار نیستند.
با این حال، یک مطالعه حاکی از کاهش خفیف در میزان LDL و HDL و نسبت Apo B/Apo A1 و همچنین فقدان HDL کلسترول هست، که همۀ آنها از عوامل خطرزا برای مریضیهاي قلبی ميباشند.
بازرسی قند خون
رژیم خوراکی نوردیک بهنظر نمی رسد در کاهش سطح قند خون بسیار موثر باشد، اما یک از مطالعات، کاهش اندک در قند خون ناشتا را نشان ميدهد.
التهاب
التهاب مزمن عامل اصلی تعداد زیادی از مریضیهاي جدی هست. مطالعات انجام شده در اساسي رژیم خوراکی نوردیک و ارتباط آن با کاهش التهاب به نتایج مختلفی را دست یافته هست. یک بررسی دال بر کاهش شاخص التهابی CRP هست، در حالی که مطالعات دیگر، تاثیر معنیداری را گزارش نکردهاند. مطالعهایی دیگر نشان داد که این رژیم خوراکی ژنهاي مرتبط با التهاب در بافت چربی بدن را کاهش ميدهد.
جنبههاي زیست محیطی رژیم خوراکی نوردیک
رژیم خوراکی نوردیک ممکن هست از دیدگاه زیست محیطی یک گزینش خوب باشد. این رژیم بر غذاهایی که به صورت محلی رشد و پرورش ميیابند، تاکید دارد. بعضی از طرفداران این رژیم خوراکی نیز مصرف غذا هاي ارگانیک را پیشنهاد ميکنند.شواهد، درمورد رژیم خوراکی نوردیک آنچنان قابل دقت نیست.
این رژیم باعث از دست دادن وزن در کوتاه مدت و اندکی کاهش در فشار خون و شاخصهاي التهابی ميشود اما نتایج ضعیف و متناقض به نظر ميرسند.در پایان هر رژیم خوراکی که بر مواد خوراکی حقیقی به جای مواد خوراکی استاندارد به درد نخورغربی تاکید دارد به احتمال عمده منجر به از دست دادن وزن و بهبود سلامت ميشود.
این نشان ميدهد که نتایج درصدها مطالعات انجام شده بر رژیمهاي خوراکی گوناگون، متفاوت هست.با این حال هیچ چیز معجزهآسایی درموردي غذا هاي نوردیک و یا غذا خوردن به سبک یک وایکینگ وجود ندارد.این رژیم خوراکی موثر هست زیرا مواد خوراکی فرآوری شده با غذا هاي کامل و فراوری نشده جایگزین ميشود. نکتهي درست همین هست.