معمولاًً در مورد فشار خون بالا, چندان حرف زده میشود چون میتواند موجب سکتهي قلبی, سکتهي مغزی و نارسایی کلیهها بشود. اما فشار خون پایین که بـه آن هیپوتنشن هم گفته میشود نیز میتواند بـه بدن صدمه بزند.
زمانی فشار خون پایین هست که مقدار بالای فشار خون «فشار سیستولیک» 90 میلی متر جیوه یا کمتر باشد و مقدار پایین فشار خون «فشار دیاستولیک» 60 میلی متر جیوه یا کمتر باشد, بـه عبارت دیگر زمانی فشار خونتان پایین هست که دستگاه بالاترین مقدار فشار را 90 میلی متر جیوه یا کمتر و پایینترین مقدار فشار را 60 میلی متر جیوه یا کمتر نشان دهد.
فشار خون هر شخصی میتواند گاهی افت کند و هیچ علامت قابل توجهی هم نداشته باشد. مثلاً تغییر حالت از اوضاع نشسته یا خوابیده بـه اوضاع ایستاده میتواند باعث افت فشار خون شود. برخی از افراد ممکن هست درست بعد از خوردن غذا یا در اثر ایستادن طولانی, فشار خونشان پایین بیاید.
اما شرایط خاصی نیز وجود دارد که میتواند موجب کاهش فشار خون پایدارتر شده و بـه سلامتی صدمه بزند. شرایطی چون بارداری, خونریزی شدید بـه علت صدمه و جراحات, گردش خون نامناسب ناشی از مریضی قلبی, ضعف همراه با کم آبی بدن, رژیم گرفتن برای کاهش وزن, شوک آنافیلاکتیک, عفونت خون و اختلالات غدد درونریز مثل دیابت, نارسایی آدرنال و مریضی تیروئید
داروهای خاصی چون مهارکنندههای بتا, دیورتیک یا ادارآور, ضد افسردگیهای سه حلقهاي و داروهای اضطراب نعوظ هم میتوانند موجب کاهش فشار خون شوند. کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک نیز ممکن هست موجب کم خونی شده و در نتیجه کاهش فشار خون را در بر داشته باشند. این که مدام فشار خونتان پایین باشد, مفید نیست. اگر فشار خون, خیلی پایین بیاید, بدنتان نخواهد توانست اکسیژن کافی برای عملکردهای حیاتیاش را دریافت کند.
کاهش سطح اکسیژن هم میتواند عملکرد قلب و مغز را مختل کرده و تنفس را هم دشوار کند. در مواردی خاص, آنهایی که فشار خون پایین دارند, ممکن هست هشیاری خود را از دست داده و یا دچار شوک شوند. بـه همین علت خیلی مهم هست که نسبت بـه علائم و علامتهای فشار خون پایین, اطلاع داشته باشید و بـه موقع, تحت درمان قرار بگیرید.
احساس سرگیجه و سبکی در سر
فشار خون پایین موجب کاهش جریان خون بـه سمت مغز میشود. در نتیجه فراهم سازی اکسیژن مغز کم شده و احساس سرگیجه و سبکی سر بـه شـما میدهد. این رخداد معمولاًً با تغییر ناگهانی اوضاع بدن مثلاً ناگهان ایتادن بعد از بیدار شدن از خواب میافتد. اگر فشار خونتان خیلی پایین باشد, سرگیجه میتواند موجب غش کردنتان هم بشود.
احساس خستگی
فشار خون پایین میتواند روی سطح انرژی بدن اثر گذاشته و احساس خستگی ایجاد کند. جریان خون, نقش مهمی در ساخت انرژی در بدن دارد, چون اکسیژن و مواد مغذی لازم برای بدن را فراهم سازی می کند. میتوکندریهای موجود در سلولها برای فرآوری انرژی بـه مواد مغذی نیاز دارند.
وقتی جریان خون بـه علت کاهش فشار خون, ضعیف می شود, فرایند فرآوری انرژی دچاز اضطراب میشود که نتیجهي آن احساس خستگی و ضعف هست. حتی اضطراب خواب هم میتواند با تغییر در حجم خون, بـه شـما احساس خستگی بدهد. بیش از اندازه و مکرر بیانرژی بودن, هرگز علامت خوبی نیست, بنابراین با دکترتان مشورت کنید.
تپش تند قلب
اگر احساس تپش قلب یا تپش تند قلب داشتید, ممکن هست بـه علت کاهش فشار خونتان باشد. جریان خون ضعیف بـه سمت قلب, باعث اتقباضات نامنظم در قلب میشود. اگر قلب با مقدار کافی از خون, پُر نشود, با افزایش تپش, آن را جبران خواهد کرد. همچنین ممکن هست سرعت نبضتان هم بالا برود و تنفستان هم تندتر شود. حتی احتمالا متوجه تغییرات مکرر در دمای بدن خود شوید. وقتی پای قلب بـه میان می آید, هر تغییر غیرطبیعی باید توسط دکتر بررسی شود.
پوست سرد و رنگ پریده
سردی پوست و رنگ پریدگی آن «که ناشی از فعالیت بدنی نباشد», میتواند علامت دیگری از فشار خون پایین باشد, مخصوصا اگر همراه با افزایش تپش قلب و تنگی نفس باشد. این رخداد زمانی میافتد که خون کافی برای گردش در بدن «بـه دلیل افت فشار خون» وجود ندارد.
کاهش تمرکز
تمرکز نداشتن هم میتواند بـه افت فشار خون مربوط باشد. خون, اگر دچار افت فشار شود, با سرعت مناسبی بـه مغز نمیرسد; یعنی سلولهای مغز, اکسیژن و مواد مغذی کافی برای عملکرد مناسب نخواهند داشت. در نتیجه فرد بـه سختی میتواند تمرکز کند. اگر ناگهان دچار احساس سردرگمی شدید و نتوانستید روی کاری که انجام می دهید تمرکز کنید, بهتر هست فشار خونتان را چک کنید.
تشنگی غیرعادی
احساس تشنگی یعنی بدنتان دچار کمبود آب شده هست که گاهی میتواند بـه علت افت فشار خون باشد. در واقع, تشنگی, شیوهي بدن برای اعلام بـه شماست که باید آب بیشتری بـه بدنتان برسانید و خونتان بـه آب اکثر نیاز دارد که بتواند فشار خون را بالا ببرد. اگر چـه احساس تشنگی غیرعادی, لزوما بـه معنی افت فشار خون نیست. تب, تهوع, اسهال شدید, بهره گیریي چندان از داروهای ادارآور و ورزشهای شدید هم میتوانند موجب کم آبی بدن شده و شـما را دچار افت فشار خون کنند.
تاری دید
تاری دید, یکی از علامتهای فشار خون پایین هست. تاری دید بـه عدم وضوح بینایی گفته میشود که موجب ناتوانی در شفاف مشاهده و تشخیص جزئیات می شود.کمبود اکسیژن و خون باعث کاهش فشار خون شده و چشم نمیتواند حرکت قابل توجهی انجام دهد. اینکه ناگهان دچار تاری دید شوید, وحشتناک هست, و تاثیرات آن میتواند بلند مدت یا حتی دائمی بشود. تاری دید می تواند بـه دلیل آب سیاه, جداشدگی شبکیه, نزدیک بینی و میگرن هم باشد, این علائم را نادیده نگیرید.
درمان فشار خون پایین یا هیپو تنشن
. عوامل کاهش فشار خون را بشناسید و تا حد ممکن از انها اجتناب کنید.
. اگر دشوار افت فشار خونتان, مربوط بـه مریضی خاصی هست, حتماً بـه دکتر مراجعه کرده و دارو و درمانهای لازم ر در پیش بگیرید.
. چندان آب بنوشید تا دچار افت فشار خون ناشی از کم آب شدن بدن نشوید.
. اگر نشستهاید یا در حالت خوابیده هستید, ناگهان از جایتان بلند نشوید.
. وقتی می نشینید, پاهایتان را ضربدری رویهم نیندازید.
. غذا های سرشار از ویتامین B12 و اسید فولیک مصرف کنید تا دچار کم خونی نشوید.
. بـه طور مرتب ورزش کنید تا جریان خون بهتری داشته باشید.
. بـه اندازهي کافی بخوابید.
. سیگار نکشید چون باعث تضعیف گردش خون میشود.
. از دکترتان بپرسید آیا می توانید مصرف نمکتان را کمی اکثر کنید, چون بدنتان بـه سدیم نیاز دارد تا فشار خون را در حد دلخواه حفظ کرده و از سیستم آدرنال پشتیبانی کند.
. تغذیهي سالمی از تمام گروههای خوراکی داشته باشید.
. اگر افت فشار خونتان در عرض چند روز برطرف نشد, برای بررسیهای اکثر بـه دکتر مراجعه کنید.