عواقب جسمی و روانی بیماری پوستی لک و پیس 

حتما شما نیز با افرادی برخورد داشته اید که به مریضی لک و پیس مبتلا بوده اند یا شاید خودتان درگیر این مریضی هستید. در همین ابتدا باید بگوییم که این مریضی واگیر ندارد. تاثیر مریضی متفاوت هست. گاهی روی جسم هست و گاهی بر روح و روان. اما اگر این مریضی روی ظاهر هم تاثیر بگذارد، دیگر تحمل آن سخت تر میشود. مریضی «ویتیلیگو» همان «لک و پیس» هست،

گاهی با تاثیری که روی ظاهر می‌گذارد سبب می‌شود تا بیمار در یک سیکل استرس – تشدید مریضی – استرس قرار گیرد که درمان را سخت می‌کند و نیاز به همکاری و حمایت خانواده و جامعه، مشاور یا روانپزشک هست.

علت «پیسی» ویتیلیگو

ویتیلیگو «پیسی» نوعی مریضی پوستی هست که منشأ ژنتیکی دارد و علت آن ناشناخته هست. در این مریضی، سلول هاي انتهایی پوست علیه ملانوسیت ها «سلول هاي رنگدانه ساز پوست» آنتی بادی هایي می سازند که باعث از بین رفتن آن ها و در نتیجه بی رنگ شدن نواحی خاصی از پوست بدن میشود. این مریضی که با عنوان لک و پیس هم شناخته میشود، به صورت لکه هایي کمرنگ تر یا بدون رنگ نسبت به پوست طبیعی ظاهر می‌شود.

محققان درمورد علت مریضی نظریه هاي متفاوتی ارائه کرده اند اما اصلی ترین نظریه در این اساس، خود ایمنی علیه سلول هاي ملانوسیت هست که بر اثر حمله سلول هاي ایمنی و از بین رفتن ملانوسیت ها «سلول هاي رنگدانه ساز»، ایجاد میشود. در بدن این بیماران آنتی بادی هایي ساخت می‌شود که ملانوسیت هاي پوست خودشان را تخریب می‌کنند.

شیوع مریضی

نخستین نشانه هاي مریضی ظهور لکه هاي سفید روی پوست هست که میتواند در نواحی گوناگون بدن چون دور چشم ها، دور دهان، آرنج ها، زانوها، قوزک پاها و انگشتان دست و پا و همین طور نواحی تناسلی و دور سینه ها ظاهر شود. ابتدا بیمار متوجه لکه هاي کم رنگ در پوست میشود که ممکن هست ته رنگ قرمزی هم داشته باشند. به خصوص در حاشیه ها و بعد از مدتی کاملا بی رنگ می‌شوند.

تشخیص ویتیلیگو

اگر دکتر به مریضی ویتیلیگو در شخص مشکوک شد، از او در مورد تاریخ کوتاه مریضی اش سوال می‌کند. نکات مهم در یک تاریخ کوتاه پزشکی، سابقه خانوادگی، آفتاب سوختگی، استرس یا مریضی جسمی و سفید شدن زودرس موها «گذشته از 18 سالگی» هست. ممکن هست دکتر از محل پوست گرفتار مشابه برداری کند و یا برای بررسی شمارش سلول هاي خونی و عملکرد تیروئید از خون مشابه گیری کند.

پیشرفت ویتیلیگو

وسعت، دوره و شدت از دست رفتن رنگدانه در اشخاص گوناگون متفاوت هست. افرادی که پوست روشنی دارند معمولا در تابستان متوجه تفاوت رنگ بین نواحی مبتلا و سایر نقاط سالم پوست که برنزه شده میشوند. پیشی در افراد با پوست تیره بسیار واضح تر از روشن پوستان هست.

در موارد شدید ممکن هست رنگدانه در همۀ جای پوست از بین برود و پوست یکسره سفید شود. هیچ راهی برای پیشگویی اینکه فرد چقدر رنگدانه از دست خواهد داد یا اینکه مریضی او چقدر طول خواهد کشید وجود ندارد. یک لک ویتیلیگو به صورت ناحیه اي به رنگ سفید شیری رنگ دیده میشود. با این حال میزان تخریب رنگدانه در هر لک میتواند با سایر لک ها متفاوت باشد.

در یک لک ممکن هست سایه هاي مختلفی وجود داشته باشد و نیز یک ناحیه تیره تر، نواحی سفید شده را احاطه کرده باشد. پیسی اغلب با از دست رفتن ناگهانی رنگدانه در یک نقطه از پوست شروع میشود. این فرآیند میتواند ادامه یابد و یا به دلایل ناشناخته خود به خود متوقف شود. دوره هاي از دست رفتن رنگدانه و متعاقب آن اثبات ماندن رنگ لک و دوباره از دست رفتن رنگدانه به طور مداوم تکرار می‌شوند.

بازگشت خود به خودی رنگ به لک هاي سفید شده خیلی به ندرت اتفاق میوفتد. برخی از بیماران که تصور می‌کنند مریضی شان مفید شده، در واقع تمام رنگدانه پوست خود را از دست داده و پوست شان یکدست سفید شده هست. گرچه رنگ پوست این افراد یک دست سفید شده ولی آن ها باز هم به پیسی مبتلا میباشند.

سن ابتلا، جنس مبتلا

ویتیلیگو در هر سنی ممکن هست ظاهر شود. در هر دو جنس زن و مرد دیده می‌شود. آغاز بروز ویتیلیگو ممکن هست از دوران شیرخوارگی باشد اما تا اوایل دهه دوم عمر فرصت ظهور و بروز دارد. شیوع مریضی در مرد و زن برابر هست و تفاوت جنسیتی وجود ندارد.

روشهای درمان

روش هایي مانند پانچ گرافت وجود دارد که در آن با گرافت هاي بسیار کوچک «چند میلی متری» که از پوست نواحی سالم برداشته شده و در فواصل منظم و نزدیک به هم در نواحی بی رنگ قرار داده می‌شود، ایجاد رنگدانه سازی القا میشود؛ اما برای اینکار باید مریضی فرد برای مدت طولانی غیرفعال بوده باشد یعنی ضایعات جدیدی به وجود نیامده باشند ولی جایگزینی کامل پوست بدون رنگدانه با پوست رنگدانه دار به صورت گرافت غیرممکن هست.

درمان کودکان؛ درمان بزرگسالان

درمان هاي ویتیلیگو در کودکان با بزرگسالان تفاوتی ندارد، که شامل استروییدهای موضعی، ترکیبات ایمونومدولاتور موضعی «تنظیم کننده ایمنی»، بهره گیری از ضد آفتاب، پرهیز از آسیب هاي فیزیکی و شیمایی به پوست و بهره گیری از مکمل هاي ویتامینی با صلاحدید دکتر معالج هست. گرچه باید به جنبه هاي روحی روانی این مریضی در کودکان از لحاظ ارتباط با همسن و سالان خود اکثر دقت کرد.

تاثیر تغذیه در ابتلا، پیشرفت و بازرسی مریضی

اینکه غذا هاي خاصی سبب بازرسی این مریضی شود، اثبات نشده اما قطعا کمبود ویتامین ها و پروتئین ها میتواند در پیشرفت مریضی موثر باشد که باز هم به طور دقیق نمیتوان گفت کدام ویتامین یا پروتئین چون در علم پزشکی اثبات نشده هست!

ارتباط مستقیم با مریضی هاي روحی – روانی

این مریضی هم میتواند منشأ روحی و روانی داشته باشد، هم خودش میتواند سبب مشکلات روحی و روانی شود؛ چون روی ظاهر فرد بسیار تاثیر میگذارد و ممکن هست روابط اجتماعی یا خانوادگی را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین بیماران دقت به جنبه هاي روحی و روانی و مراجعه به روانپزشک اهمیت ویژه دارد. همین طور به دلیل تغییرات ظاهری فرد ممکن هست دچار استرس شود که مریضی را تشدید کند.

تاثیر ژنتیک

ژنتیک در این مریضی تاثیر مهمی دارد اما اینکه توارث داشته باشد مشخص نشده یعنی هنوز اثبات نشده کسی که این مریضی را دارد، حتما یکی از نزدیکان درجه یک او هم مبتلا بوده هست چرا که این مریضی صرفا از طریق ژن منتقل میشود.

حفظ روحیه

 به گزارش پارس ناز در ایجاد ویتیلیگو، استرس هاي روحی بدون شک موثر میباشند و خود این مریضی به علت تغییراتی که در ظاهر فرد ایجاد میکند طبعا استرس زا هست، بنابراین بیمار در یک سیکل استرس – تشدید مریضی – استرس قرار می‌گیرد که باید آن را در هم شکست. برای اینکار نیاز به همکاری و حمایت خانواده و جامعه، مشاوره با روانپزشک و در صورت صلاحدید بهره گیری از دارو زیر نظر ایشان و پذیرش مریضی از سوی بیمار به طور منطقی هست.

پیش گیری و مراقبت

اگر در همان مراحل اول بیمار متوجه کمرنگ شدن پوست خود بشود و به دکتر مراجعه کند، احتمال اینکه با دارو بازرسی شود چندان هست اما اینکه مریضی پیشرفت نکند، نیست؛ چون مریضی ژنتیکی هست و امکان جلوگیري وجود ندارد. باید مراقب باشد که هیچ گونه آسیب شیمیایی یا فیزیکی به پوست وارد نشود؛ چون هرگونه آسیب میتواند ضایعات جدیدی را پیش بیاورد. همین طور بهتر هست کسانی که پوست شان سفید هست حتما از کرم هاي ضد آفتاب بهره گیری کنند.

درمان قطعی

هدف اصلی در درمان هاي متعارف ویتیلیگو، بهبود اوضاع ظاهری پوست هست و روند درمان هم نیاز به زمان طولانی دارد چون این مریضی صرف نظر از مسئله ظاهری که اکثر نگرانی ایجاد می‌کند، عارضه خاصی ندارد.