تقریباً مدت زیادی اسـت کـه فیجت اسپینرها در بازار بـه فروش میروند، وسیله اي کـه بین انگشتان دست میگیرید و آنرا می چرخانید، میگویند استرس را کاهش میدهد، آدم سرگرم می شود و اعصاب را هم آرام می کند اما این تبلیغات تا چـه حد صحت دارد؟ آیا فیجت اسپینرها کـه با قیمت ده هزار تومن و بـه بالا فروخته میشوند واقعا این کاربردها را دارند؟ در ادامه بشما خواهیم گفت، همراه مـا باشید.
کاربرد فیجت اسپینرها
تاریخچه فیجت اسپینر ها:
کاترین هتینگر «Catherine A. Hettinger» درسال ۱۹۹۷ فیجت اسپینر را ثبت اختراع کرد. حال پس از حدود 20 سال، فروش این محصول در بیشتر فروشگاه ها رونق گرفته و افراد زیادی از کودک و نوجوان گرفته تا بزرگسالان، از فیجت اسپینر استفاده می کنند. برخی برای دوری از استرس و برخی تنها برای تفریح و جذابیت این محصول، آنرا در دست میگیرند.
همانطور کـه ارز دیجیتالی بیت کوین ناگهان ذهن بسیاری افراد را درگیر کرد، فیجت اسپینر نیز روند مشابهی داشته اسـت. بین سال هاي 2016 و 2017 بـه قدری رونق بازار خرید فیجت اسپینر افزایش پیدا کرد کـه در تمامی فروشگاه ها، کتاب فروشی ها و حتی دست فروشی ها نیز می شد آنرا پیدا کرد.
فیجت اسپینر یک ترند و محصول چرب برای بسیاری شرکت ها محسوب می شد. در ابتدا فیجت اسپینر برای بیماری هاي خاصی مثل اوتیسم تجویز می شد. بعد ها مشخص شد کـه میتوان ازآن برای دوری از استرس هاي روزمره نیز استفاده کرد. فیجت اسپینر وسیله اي آرامش بخش ودر عین حال جذاب برای تعداد زیادی از افراد بود.
بدین ترتیب تولید عمده ي آن در دستور کار بسیاری شرکت ها قرار گرفت. بی شک دراین نوع بازارهای التهابی نیز، چین نقش بسیار بزرگی ایفا می کند. بـه صورتی کـه سهم عمده ي تولید این محصول متعلق بـه چین اسـت.
فیجت اسپینر طبق معمولً از 3 پرۀ اصلی ساخته می شود. جنس بدنه ي آن از برنج، فولاد، تیتانویم، مس یا پلاستیک اسـت. نمونه هاي ارزان قیمت بیشتر با پلاستیک ساخته میشوند. جنس فیجت اسپینرهای باکیفیت و مرغوب نیز بیشتر از تیتانیوم اسـت.
اجزای فیجت اسپینر
در مرکز پره هاي فیجت اسپینر یک بلبرینگ از جنس فلز یا سرامیک قرار دارد. با چرخیدن پره ها حول بلبرینگ، این وسیله می تواند حدود دو دقیقه بسته بـه نوع نیرویی کـه بـه آن وارد میکنید، بچرخد.
با توجه بـه مکانیزم ساده ي آن و البته هزینۀ اندک تولید، منطقی اسـت کـه نباید هزینه ي زیادی برای خرید این محصول صرف کرد. البته فیجت اسپینرهایی از جنس نقره و تیتانیوم و با طرح هاي منحصر بـه فرد وجود دارند کـه قیمت هاي بسیار عجیبی دارند.
استرس و فیجت اسپینر
بـه هر عمل ارادی یا غیر ارادی کـه باعث دور کردن استرس ازبدن می شود فیجتینگ «Fidgeting» میگویند. برخی ناخن می جوند. برخی لب هاي خودرا گاز میگیرند. برخی با مو هاي خود بازی می کنند. برخی هم با خودکار و وسایل کوچک ور میروند. همه ی این حرکت ها را فیجتینگ میگویند.
رابطه فیجت اسپینر و استرس
فیجت در لغت بـه معنای بی قراری اسـت. بدین ترتیب برخی افراد فیجت اسپینر را فرفره بی قراری ترجمه می کنند! شاید چند وقت دیگر این لغت را در فرهنگستان زبان پارسی مشاهده کردید.
فیجت اسپینر وسیله اي برای تخلیه استرس اسـت. البته ممکن اسـت برای برخی افراد عملکرد آن متفاوت باشد. با این وجود اگر فیجت اسپینر بتواند رفتارهای عصبی مـا را تا حدودی بازرسی کند بی شک خرید آن عاقلانه خواهد بود.
پزشکان چـه میگویند؟
مثل بسیاری موارد نمیتوان تأییدیه کامل و صادقانه اي دراین مورد پیدا کرد. برخی پزشکان معتقدند کـه فیجت اسپینر در کمک بـه بیماران مبتلا بـه ADHD نه تنها موفق نبوده، بلکه عامل عدم تمرکز آن ها نیز می شود.
برخی پزشکان نیز خلاف این نظر را دارند و معتقدند فیجت اسپینر یک وسیله ي کاربردی اسـت. با این وجود هر فرد بهتر اسـت خودش تصمیم گیرنده ي نهایی باشد. فیجت اسپینر برای برخی افراد کاملاً جوابگو اسـت. برای عده اي نیز بی تأثیر بوده اسـت. بنابر این با توجه بـه قیمت پایین این محصول بهتر اسـت هرکس خودش دراین مورد تصمیم بگیرد.
برخی تحقیقات نشان میدهد کـه فیجت اسپینر حتی می تواند در فرآیند ترک سیگار بـه افراد سیگاری نیز کمک کند. البته نباید انتظار معجزه داشته باشید، با این وجود بعنوان ابزار کمکی میتوان فیجت اسپینر را برای افراد سیگاری در حین ترک سیگار و بعد از ترک مفید دانست.
نحوه کار با فیجت اسپینر
شاید سادهترین و بدیهی ترین کار ممکن با اسپینر، قرار دادن بین انگشت شست و اشاره و چرخاندن پره هاي آن توسط انگشت وسط «یا انگشت کوچک» باشد.
راهکار دیگر این اسـت کـه فیجت اسپینر را روی میز صاف قرار دهید. انگشت اشاره خودرا روی مرکز آن بگذارید. سپس پره هاي اسپینر را بچرخانید و حدود دو دقیقه از چرخش خودکار آن لذت ببرید.
هنگام چرخش اسپینر احساس خوبی ناشی از چرخش آن بـه مغز مخابره می شود. هنگامیکه اسپینر بین انگشت هاي شـما میچرخد و زاویۀ آنرا تغییر می دهید نیز، همین احساس را خواهید داشت.
البته اگر استرس شـما بیش از حد باشد می توانید از پره هاي پنکه نیز برای این امر استفاده کنید! فقط فراموش نکنید کـه پره ها را سر جای خود برگردانید.
خرید اسپینر
بی شک خرید اسپینر امروزه کار دشواری نیست. مانند خرید مداد، بـه اسانی در بیشتر فروشگاه ها و نوشت افزارها نیز میتوان آنرا تهیه کرد.
همه یي مـا فیجت می کنیم. فیجت حرکتهاي کوچک و سادهاي هستند کـه وقتی بیقراریم و استرس داریم انجام میدهیم. بعضیها با موهای شان بازی می کنند، بعضیها ناخنهایشان را میجوند یا ممکن اسـت با گوشهي لباسشان بازی کنند.
تکان دادن پا، چرخاندن مداد یا کلید بین انگشتان هم نوعی فیجت اسـت. مـا بارها در روز از این فیجتها استفاده کنیم. اما چرا فیجت اسپینر بین بچهها و حتی بزرگترها محبوب شدهاند؟
با فیجت اسپینر کاری متفاوتی با دستانتان انجام می دهید. این اسباب بازی شبیه پنکه سقفی با دو سه پره اسـت. شـما میتوانید آنرا بین انگشتانتان بچرخانید و دستانتان رابا آن مشغول کنید.
تصور کنید مغز شـما مثل یک خانواده اسـت کـه میـــخواهد تصمیم مهمی بگیرد. اگر بچه هاي کوچک خانواده با اسباببازیهایشان بازی نکنند،حواس آنها را پرت می کند وباعث میشود خانواده نتواند درست تصمیم بگیرد.
می بینید اسپینر خیلی اختراع پیچیدهاي نیست و جز صدای غژغژ کمی کـه دارد چیزی تولید نمی کند. فیجت برای مـا واقعا چیز جدیدی نیست. کسی نیست کـه اصلا فیجت نکند. فیجت اسپینرها قیمت زیادی هم ندارند. چیزهای دیگر کـه طبق معمول انگشتان مـا را مشغول می کنند مثل مداد، خودکار، توپ و سکه هم یقیناً بـهاندازهي اسپینرها لذتبخش نیستند.
نگاهی بـه مقالات علمی در مورد سودمندی فیجت اسپینرها ممکن اسـت کمی گیج کننده بنظر بیاید. نظریات زیادی هست ولی شواهد علمی زیادی وجود ندارد. یک تفکر این اسـت کـه فیجت و استفاده از اسپینرها بخشی از مغز شـما رابه خود مشغول میکند وباعث میشود کـه افکار دیگر جایی در ذهن شـما نداشته باشند و حواس شـما رابه خود پرت نکنند.
تصور کنید مغز شـما مثل یک خانواده اسـت کـه می خواهد تصمیم مهمی بگیرد. اگر بچههاي کوچک خانواده با اسباببازیهایشان بازی نکنند، ممکن اسـت بیش از حد توجه دیگران را بطلبند و حواس آنها را پرت میکند. این باعث میشود خانواده نتواند درست تصمیم بگیرد.
افکار وسواسی را دور کنید
Roland Rotz و Sarah D. بـه خوبی توضیح دادهاند کـه فیجت اسپینرها چطور در تمرکز بـه مـا کمک می کنند. آنها در کتاب فیجت برای تمرکز «منحرف کردن خستگی و حواس پرتی : راهکارهایی برای بیش فعالی» بـه خوبی توضیح داده اند چطور فیجت مـا را از حواس پرتی دور می کند.
فیجت می تواند افکار وسواسی را از ذهن شـما دور کند. فکرهایی مثل: معنی زندگی چیست، دیگران در مورد مـن چـه فکری میکنند، چرا مـن جذاب نیستم، چرا همه ی دوستانم موفقتر از مـن هستند، چرا چاق هستم و فکرهای دیگری مثل اینکه شاید ذهن تعداد زیادی از مـا رابه خود مشغول کند.
فیجت اسپینر کمک میکند بهتر فکر کنید
تفکر دوم در مورد فیجت ها بر این تاکید دارد کـه حرکتهاي بدنی بخشی از فرآیند فکر و بیان هستند. سعی کنید در حالیکه کاملا بیحرکت هستید یک ایمیل بلند بنویسید، یک سخنرانی ارائه کنید، هنگام ملاقات با کسی صحبت کنید یا آواز بخوانید. این وضعیت عدم تحرک نه تنها وحشتناک بنظر میرسد بلکه احتمالا حسی غیر طبیعی خواهد داشت.
پژوهش ها نشان داده کـه حرکتِ فیزیکی می تواند بـه شیوه هاي مختلفی مانند خط خطی کردن هنگام تفکر یا نوشتن چیزها برای یادآوری بـه فعالیتهای شناختی مـا کمک کند. بنابر این فیجت ویا بهتر بگوییم استفاده از چیزی مثل اسپینر می تواند بـه مـا در فکر کردن و بیانِ افکارمان کمک کند.