مردم آذری غرق در عزا و سوگ حسینی +عکس

نگاهی داریم به روز عاشورا و مردم آذری زبان در ایران که برای امام حسین و یارانش خالصانه سوگواری می کنند. تصویر هاي آن را در زیر می‌بینید. امروز روز عاشوراست، سوگواری آذری‌ها خود رسیده؛ همۀ‌جا سیاه‌پوش شده و چهره ناراحت شهرها از پیشامد‌اي عظیم که دل شیعیان و آزادی خواهان را به درد آورده، خبر می دهد.

این جا تبریز هست، پایتخت فرهنگی و تشیع ایران. همه ي شهر برای عاشورا حاضر‌شده هست. هیئت‌هاي حسینی و سوگواری غوغا کرده‌اند و گویی این جا زمین و زمان خون گریه میکند.مردم تبریز و سایر شهرها و روستاهای آذربایجان شرقی هم‌زمان با عاشورای حسینی با حضور در آئین‌هاي سوگواری ارادت خود را به سیدالشهدا«ع» و یاران باوفایش نشان دادند.

در ادامه به مهمترین آیین‌هاي مردم تبریز و آذربایجان شرقی در روز عاشورا می پردازیم.

سوگواری ظهر و شب عاشورا در بازار بزرگ تبریز

این سوگواری قدمتی چند صدساله در تبریز دارد و ویژه هست؛ ازآن‌جهت ویژه هست که ده‌ها هیئت بزرگ تبریز برای حضور در این سوگواری ثبت‌اسم می کنند و با قرعه‌کشی ترتیب هیئت‌ها مشخص می شود.در روز عاشورا و شب شام غریبان عزاداران به ترتیب و با جلوه خاص و باشکوهی در بازار حضور پیدا می کنند و به سوگواری میپردازند.

گفتنی هست بازار مسقف تبریز از دیرباز کانون و میعادگاه سوگواری اصیل و سنتی مردم این شهر در ایام سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین«ع» بوده هست که باوجود گذشت سال‌ها از این موضوع، هنوز با رغبت و پیشباز بی‌نظیر مردم روبروست.

محلات قدیمی و اصیل تبریز هم چون امیر خیز، نوبر، شتربان، خیابان، کوچه‌باغ، اهراب، ششگلان و بیش از ۲۰ محله دیگر بااینکه این روزها با اسامی دیگری از آن‌ها در تبریز یاد میشود اما به‌عرف دیرین بانام قدیمی خود در بازار حضور مییابند و به سبک خود ندای لبیک یا حسین سر میدهند.

باوجوداینکه بازاریان از هفتم محرم به مدت یک هفته حجره‌هاي خود را تعطیل می کنند اما حجره‌هایي که در مسیر سوگواری قرار دارند، خود را برای پذیرایی از دسته‌هاي سوگواری حاضر کرده و با چای، خرما، نان، پنیر و شربت از آنان پذیرایی میکنند.

مرثیه‌سرایی آیینی در سراسر آذربایجان

مرثیه‌سرایی در تاریخ آذربایجان از قدمتی بسیار برخوردار هست و حماسۀ حسینی، بخش قابل‌توجهی از ادبیات سنتی آذری‌ها را به خود اختصاص داده هست.مراسم تعزیه و شبیه‌خوانی هم یکی دیگر از سنت‌هاي سوگواری هست که در روز عاشورا به بحبوحه خود می رسد.این آیین در اکثر شهرهای آذربایجان شرقی برگزار میشود و منحصر به شهر یا روستای خاصی نیست.

«علم جوشدی»

مراسمی که در روز عاشورا در برخی از روستاهای شهرستان اهر برگزار میشود و در طی آن علم بسیار ارتفاع برداشته‌شده و در بین جمعیت به حرکت درآورده میشود. شبیه این مراسم در برخی دیگر از شهرستان‌هاي استان نظیر هشترود، کلیبر و مراغه برگزار میشود.

«زغال مالی»

در ایام سوگواری گروهی از عزاداران بر چهره خود زغال مالیده و آن را سیاه می‏‌کنند.این گروه که خود را تشنه‌لبان کربلا می‌‏نامند، در محلات شهرها و روستاها گشته و سوگواری می‏‌کنند.این مراسم در روز عاشورا نیز در شمار زیادی از مناطق ترک‌نشین کشورمون برگزار می شود.

اکران نذورات و احسان

امثال سایر نقاط ایران مردم آذربایجان شرقی نیز با فرارسیدن ماه محرم اقدام به احسان نذورات می کنند که بحبوحه آن در روز عاشورا هست.روز عاشورا روز تجلی میثاق مردم با امام حسین«ع» و شورش خونین وی بوده و مردم به طرق گوناگون ازجمله نذر و قربانی، احسان چایی، شربت و آش‌هاي محلی، ساری شیله «شله‌زرد که در سال‌هاي جدید معمول شده» در خدمت عزاداران حسینی میباشند.

مردم آذربایجان شرقی عقیده ویژه‌اي به اطعام از سفر اباعبدالله الحسین دارند و معمولا از غذای پخته‌شده نذری برای تبرک و شفای بیماران به تبرک بهره گیری می کنند.مساجد عمدتاً در دهه اول به پختن غذا هاي نذری نظیر آبگوشت و پلو یا مرغ مبادرت می‌ورزند، برخی از منزل‌ها نیز بنا به یک سنت دیرینه و عمدتاً موروثی روزهای خاص احسان میدهند.

آش از دیگر غذاهایی هست که مردم در بزرگداشت ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان می‌پزند، آش‌ها معمولا بنا بر نذر و حاجتی تهیه‌شده و در بین همسایه و آشنایان اکران می شود.

«شبیه‌خوانی» ظهر روز عاشورا

ازجمله مراسم ظهر روز تاسوعا و عاشورا، تعزیه‌خوانی و شبیه‌خوانی هست.این مراسم نمایش گونه‌اي از واقعه کربلا هست یکی از کانون‌هاي مهم این مراسم در شهر تبریز هست که مردم محله و سایر دوستداران اهل‌بیت شاهد برگزاری شبیه‌خوانی اباعبدالله الحسین میباشند.

گرداندن اسب ذوالجناح

بی تردید یکی از غم‌انگیزترین صحنه‌هاي روز عاشورا بازگشت اسب بی‌سرنشین در دشت کربلا هست که این مراسم به‌صورت نمادین در شهرهای گوناگون آذربایجان شرقی بازآفرینی می شود.در این مراسم اسب سفیدرنگی را با پارچه‌هاي سفید و سبز تزئین می کنند و درحالی‌که آغشته به خون کرده‌اند به آن تیرو پیکان‌هاي چوبی نیز متصل میکنند و در بین عاشقان و عزاداران حسینی می‌گردانند.

مردم نیز به احترام ذوالجناح دور این اسب جمع میشوند و پارچه‌هاي سبزرنگی که به آن وصل کرده بودند را به‌عنوان تبرک به منزل می برند.

«خیمه یاندیرماخ» و اشک جان‌سوز مادران

آیین «خیمه یاندیرماخ» و یا همان خیمه سوزی عصر روز عاشورا در اکثر روستاها و شهرهای استان برگزار می شود و نمادی از آتش زدن خیمه‌هاي امام حسین‌«ع» در روز عاشورا توسط لشکر یزید هست.این مراسم همراه با آیین شبیه‌خوانی برگزار میشود و اشک جان‌سوز مادران و پدران را به همراه دارد.

این مراسم با تعزیه‌اي غمناک همراه میشود و تعدادی شبیه‌خوان طفل درصحنه نمایش در حال فرار و شیون قرار میگیرند و یادآور طفلان حاضر در دشت کربلا میباشند.

مراسم «اللهم لبیک»

مراسم «اللهم لبیک»نیز یکی از آئین‌هاي بی‌نظیر در آذربایجان هست.موعد این آئین صبح روز عاشورا هست، بر زمینه این عرف دسته‌هاي سینه‌زن و عزاداران گذشته از طلوع آفتاب دسته‌دسته درحالی‌که کفن بر تن یا حواله‌اي به علامت احرام بر بدن پوشیده‌اند به حسینیه میرسند.

بعد از ادای نماز صبحگاه عاشورا درحالی‌که صورت‌ها را گل مالیده‌اند با پای‌عریان دو ردیف تشکیل می دهند. سردسته این هیئت ابتدا با نفرین گفتن بر ظالمان و آل یزیدیان، حاضرین را حاضر می کند و سپس کم‌کم ورد و دعای مخصوص را میخواند.«الله، الله حسین واویلا» را همۀ حاضران تکرار میکنند و با امام حسین«ع» بیعت میکنند و میگویند ما آمده‌ایم.

شام غریبان امام حسین«ع»

هم‌زمان با شب شهادت حضرت سیدالشهدا«علیه‌السلام»، آئین سنتی شام غریبان در شهرهای گوناگون و حتی روستاهای دورافتاده آذربایجان شرقی نیز برگزار میشود.هم‌زمان با شام غریبان امام حسین«ع»، عاشقان سرور و سالار شهیدان با روشن کردن شمع در جوار امامزاده‌هاي استان نیز جمع میشوند و در عزای مولای ستمدیده خود گریه میکنند.