مشکلات روحی میتواند منجر به ایجاد مریضی ها و مشکلات جسمی در بدن شود که دقت افراد را در اساس مریضی هاي روانی طلب می کند. سلامت روان شامل سلامت عاطفی، روانی و اجتماعی هست و تاثیر آن بر چگونگی تفکر، احساس وعمل فرد می باشد .همین طور سلامت روان هست که تعیین می کند ما چگونه استرس را اداره کرده و درارتباط با دیگران و گزینه هایمان کمک می کند.
سلامت روان در هر مرحله از زندگی مهم هست، از دوران کودکی و نوجوانی تا بزرگسالی.سازمان جهانی بهداشت که هدف خود را دستیابی به فوق العادهترین سطح ممکن بهداشت برای همه ي مردم تعیین کرده، در اساسنامه خود در تعریف سلامت می گوید: «منظور از سلامت، حالت رفاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی هست، نه صرفا فقدان مریضی.»
بر اساس این تعریف، فردی دارای سلامت روان هست که: «توانمندیهاي خود را بشناسد و توانایی مقابله با استرسهاي روزمره را داشته باشد و به شکل خوب و موثری در جامعه مشارکت و فعالیت داشته باشد.»هرچند بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، منظور از سلامت فقط بیمار نبودن نیست، اما هیچ راهکاری درمورد این که چگونه می توان
در تمام اساسهاي جسمانی، روانی و اجتماعی رفاه را به دست آورد، ارائه نشده هست. گرچه پژوهشگران و محققان در هر دو میدان؛ یعنی بهداشت جسم و بهداشت روان، گامهاي جدی برداشتهاند.اگر بخواهیم تعریفی سختگیرانه برای روان سالم مطرح کنیم باید فردی را در نظر بگیریم که از هر نظر هیچگونه مشکلی نداشته باشد و در شرایطی هم که در معرض استرسهاي گوناگون قرار می گیرد حتی بهطور موقت، دچار مشکل نشود.
چنین افرادی اضافه بر این که از کیفیت زندگی خوبی برخوردارند و به خوبی زندگی می کنند، باید به سایر افراد در داشتن زندگی خوب کمک کنند، در حالیکه در جامعه امروزی، کمتر کسی را می توان یافت که با این تعریف، روان سالمی داشته باشد. اکثر افراد در برخورد با مسایل روزمره زندگی، اضافه بر این که مشکلاتی با شدتهاي گوناگون را تجربه میکنند، دچار استرس نیز میشوند. بعضی از این مشکلات، زودگذر میباشند و بعضی نقشی ماندگارتر دارند.
در طول این دوره از زندگی شما، اگر دچار مشکلات روانی شوید، تفکر ، خلق و خو و رفتار شما را میتواند تحت تاثیر قرار دهد.
عوامل بسیاری در مشکلات روحی و روانی موثرند از جمله:
• عوامل بیولوژیکی، مثل ژن ها یا مواد شیمیایی مغز
• تجربه هاي زندگی از جمله تروما
• سابقه خانوادگی مشکلات روحی و روانی
مشکلات روحی و روانی متعارف اند، اما کمک برای بهبود انها نیز در دسترس هست. افراد مبتلا به مشکلات روحی و روانی میتوانند بهتر و در تعداد زیادی از موارد کاملا بهبود یابند.
نشانه هاي هشدار دهنده
اگر میخواهید مطمئن شوید که شما یا کسی که می شناسید با مشکلات روحی و روانی دست به گریبان هست یا خیر یکسری از احساسات یا رفتارها میتوانند علامت هشداردهنده از یک مشکل باشند مثل:
• خوردن یا خوابیدن بیش از حد یا خیلی کم
• دوری از مردم و فعالیت هاي معمول
• داشتن انرژی کم و یا نداشتن انرژی
• احساس پوچی یا بی حسی
• داشتن درد غیر قابل توضیح
• احساس درماندگی و یأس
• سیگار کشیدن، مصرف الکل یا بهره گیری از مواد مخدر اکثر از حد معمول
• احساس گناه، فراموشکاری، شک، عصبانییت، ناراحتی، نگرانی و یا اضطراب
• فریاد یا پرخاشگری با خانواده و دوستان
• تجربه نوسانات خلقی شدید که باعث مشکلات در روابط می شود
• داشتن افکار و خاطرات مداوم که نمیتوانید از سر خود بیرون کنید
• شنیدن صدا و یا باور چیزهایی که درست نیست
• فکر کردن به آسیب به خود و یا به دیگران و خودکشی
• ناتوانی در انجام کارهای هرروز مثل مراقبت از کودکان خود و یا رفتن به محل کار یا مدرسه
خصوصیات یک روان سالم
مشکلات روحی و روانی متعارف اند، اما کمک برای بهبود انها نیز در دسترس هست
اصول سلامت روان
اول، آرامش
بدون تردید آرامش نخستین شرط روان سالم هست و در سایه آن میتوان به شکل متعادلی به سایر امور زندگی و پیشرفت هم رسید. گرچه منظور از آرامش، آرامش نسبی و نداشتن دغدغههاي متعدد و گاه فلجکننده هست.گرچه در دنیای امروز، هیچکس بدون دغدغه و گرفتاری نیست، اما نکته مهم این هست که فرد بتواند به درستی شرایط را ارزیابی و برای
رفع و کاهش این نگرانیها اقدام کند و در صورتی هم که مشکلات قابل حل نیستند بهگونهاي با آنها کنار بیاید، نه این که گرفتاریها، عملکرد و زندگی وی را تحتتاثیر قرار دهند و باعث سلب آرامش از او شوند.
دوم، مدیریت هیجان
از دیگر ویژگیهاي مهم سلامت روان، توانایی نظارت و بروز مناسب احساسات و هیجانها هست. بروز احساسات باید بهگونهاي باشد که از یک طرف فرد نخواهد احساسهایش را سرکوب کند و از طرف دیگر، مهارگسیخته آنها را بروز ندهد.همین طور انتظار میرود ذهن سالم بتواند محیط پیرامون خود را بهدرستی ادراک کند. انسان به کمک حواس پنجگانه، دنیا را درک میکند، درکی که با واقعیت بیرونی هماهنگ هست؛ چیزی نه اکثر و نه کمتر از آن.
سوم، شناخت
یکی دیگر از خصوصیات ذهن سالم، شناخت هست. منظور از شناخت، آلبوماي از تواناییهاي مغز شامل هوشیاری، دقت و تمرکز، حافظه، زبان و… هست که هر فردی با دقت به شرایط خود از آن بهرهمند هست. سالم بودن این تواناییها فراهم سازیکننده و نشانگر بخشی از سلامت روان ما میباشند.شاید در این نوشته همۀ خصوصیات یک روان سالم بیان نشده باشد، اما به بخشی از مهم ترین خصوصیات آن اشاره شده هست.
همۀ تواناییها و خصوصیات گفته شده خود را به صورت یک نماد بیرونی و عینی بروز میدهند که آن «رفتار» هست.بررسی رفتار، عینیترین روشی هست که با ارزیابی آن می توان درمورد سلامت روان افراد اظهارنظر کرد. بنابراین داشتن رفتاری متناسب با شرایط پیرامونی از اصلیترین خصوصیتهاي نشانگر سلامت روانی افراد هست.
شاید به همین علت هست که علوم رفتاری همواره در کنار روانپزشکی و سلامت روان بعنوان علمی ذکر می شود که تلاش میکند با شناخت بهتر ذهن و مغز به سمت بهبود کیفیت زندگی و ارتقای سلامت حرکت کند.
بهداشت روانی مثبت اجازه میدهد تا مردم را به این موارد دست یابند :
• تحقق بخشیدن به پتانسیل کامل خود
• مقابله با استرس هاي زندگی
• کار خوب
• کمک هاي معنی دار به جوامع خود
راه هایي برای حفظ بهداشت روانی مثبت عبارتند از:
• گرفتن کمک هاي حرفه اي اگر شما به آن نیاز دارید
• رابطه با دیگران
• مثبت بودن
• از لحاظ جسمی فعال بودن
• کمک به دیگران
• خواب کافی
• مهارت هاي در حال توسعه مقابل