پارس ناز پورتال

مصرف الکل در ایران و حقیقت های جالب

مصرف الکل در ایران و حقیقت های جالب

مصرف الکل در ایران و حقیقت های جالب 

مصرف الکل در ایران چون ممنوع است و اکثر افراد بـه‌ صورت پنهانی آنرا مصرف میکنند بنابراین آمار رسمی از مصرف کنندگان نیز وجود ندارد . سازمان بهداشت جهانی نتایج بررسی هایش درخصوص میزان مصرف الکل در تمام کشور هـای دنیا در سال 2011-2010 را منتشر کرد که بر آن اساس، ایران بین 199 کشور، رتبه 166 را دارد.

 

ستاره سمایی: دفعه اول نیست که برای پیدا کردن آمار و ارقام بـه مشکل می خورم! متاسفانه دسترسی بـه آمار درست و درمان در بسیاری زمینه ها، اصلا ممکن نیست؛ از تعداد یارانه بگیرها گرفته تا حساسیت هایی که در موردش وجود دارد، بیشتر از سایر موارد غیرعلنی مانده؛ فقط امیدوارم دست اندرکاران قبل از آنکه خیلی دیر شود، بـه فکر هشدار دادن و آموزش مردم بیفتند.

 

تا بـه حال از لاپوشانی آمار واقعی تعداد معتادان، میزان طلاق ها، تعداد مبتلایان بـه ایدز و… کم صدمه نخورده ایم!

می خواستم آمار الکلی هـای کشور، میزان مصرف الکل، بازه سنی مصرف کنندگان و… را پیدا کنم، اما پیدا کردن این آمار بی شباهت بـه پیدا کردن سوزن در انبار کاه نبود!

مصرف الکل در ایران و حقیقت های جالبخبر هـای ضد و نقیض

در ماه هـای اول سال 94، یک روز علی اکبر سیاری، معاون وزارت بهداشت در دیدار با مسوولان نیروی انتظامی اعلام کرد که میزان مصرف سالانه الکل در کشور 420 میلیون لیتری الکل را در ایران اشتباه خواند!

 

ماجرا از این قرار بود که بعد از اعلام میزان مصرف الکل در ایران توسط معاون وزیر بهداشت، روزبه کردونی با اشاره بـه آمار و ارقام موجود، سعی کرد ثابت کند که این آمار اشتباه است: «شاخص مصرف الکل در جهان معمولاً بـه صورت مصرف سرانه افراد بالای 15 سال بیان میشود و طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی مصرف سرانه جهانی الکل برای افراد بالای 15 سال بین شش تا هفت لیتر است.

 

با این وصف، طبیعی است این انتظار وجود داشته باشد که در جمهوری اسلامی ایران هم بـه عنوان کشوری که 98 درصد مردم آن مسلمان هستند میزان سرانه مصرف الکل حداقل مانند سایر کشور هـای مسلمان باشد».

 

کردنی در ادامه صحبت هایش بـه آمار و ارقام موجود اشاره کرد و افزود: «با توجه بـه این که 52 میلیون نفر از جمعیت کشور ما، بین 15 تا 64 سال هستند، اگر آمار 420 میلیون لیتری درست باشد، میزان سرانه مصرف الکل در کشور برای افراد بین 15 تا 64 سال، بیش از هشت لیتر خواهدشد که این رقم دو لیتر بالاتر از متوسط جهانی است«!»

 

و بـه هیچ وجه با واقعیت هـای اجتماعی کشور تطابق ندارد و با هیچ عقل و منطقی نمی‌توان پذیرفت میزان مصرف الکل در کشور ما، با تقیدات مذهبی و فرهنگی مردم و همچنین با توجه بـه این موضوع که خرید و فروش مشروبات الکلی در ایران ممنوع است و براساس قانون مجازات اسلامی در ایران، نوشیدن مشروبات الکلی برای مسلمانان جرم محسوب میشود.

 

چهار تا هشت برابر سایر کشور هـای مسلمان و معادل کشورهایی نظیر ارمنستان، بلغارستان، کانادا، قبرس، اکوادور، یونان و کشور کشور مکزیک باشد!»طبق آمار منتشرشده سازمان بهداشت جهانی الان مصرف الکل، سالانه سبب مرگ سه میلیون و 300 هزار نفر در جهان است و یک سوم بیماری هـای قلبی و عروقی و دیابت ناشی از مصرف الکل است.

 

نکته دیگر این که در سال 2012 بیش از 30 درصد از مرگ و میرها در میان پنج کشوری پرمصرف الکل در دنیا، ناشی از سوءمصرف همین ماده بوده است؛ این آمار در رده بندی جهانی کمتر از شش درصد است!

 

سازمان بهداشت جهانی آمار داد

در وانفسای بی خبری و بی آماری، سازمان بهداشت جهانی نتایج بررسی هایش درخصوص میزان مصرف الکل در تمام کشور هـای دنیا در سال 2011-2010 را منتشر کرد که بر آن اساس، ایران بین 199 کشور، رتبه 166 را دارد و 20 کشور پرمصرف الکل در دنیا بـه ترتیب عبارتند از:

 

بلاروس، مولداوی، لیتوانی، روسیه، رومانی، اوکراین، آندورا، مجارستان، جمهوری چک، اسلواکی، پرتغال، صربستان، گرانادا، لهستان، لتونی، فنلاند، کره جنوبی، فرانسه، استرالیا و کرواسی.

 

اما در همین تحقیقات، آمار دیگری هم در مورد الکلی هـای ایران بود؛ در رتبه بندی کشورها براساس مصرف سنگین الکل ، ایران رتبه نوزدهم را کسب کرده! بـه عبارت دیگر، با این که ایران در زمینه مصرف مشروبات الکلی رتبه پایین دارد، در رده بندی مصرف سنگین مشروبات الکلی نوزدهم است.

 

در این گزارش آمده که هر فرد الکلی در ایران، سالانه 25 لیتر الکل مصرف می کند که این رقم دو برابر یک شهروند آمریکایی و حتی بیشتر از شهروندان روسی است که در جان مشهور بـه مصرف بالای الکل هستند. بد نیست بدانید در این مورد رتبه روسیه 30، کشور کشور آلمان 83، بریتانیا 95، کشور ایالات امریکا 104، ایتالیا 150 و رتبه عربستان 184 بود.

مصرف الکل در ایران و حقیقت های جالبآمار پلیس چه می گوید؟

بنابر آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ستاد مبارزه با مواد مخدر، «سالانه حدود 80 میلیون لیتر مشروبات الکلی بـه ارزش 730 میلیون دلار وارد ایران میشود.» همچنین بـه گفته اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده سابق نیروی انتظامی، پلیس تنها 25 درصد از این قاچاق را میتواند کشف کند.

 

ضمن این که علاوه بر مشروبات قاچاق، افرادی در ایران مشروبات الکلی دست ساز و زیرپله ای هم تولید میکنند که هیچ آماری از انها در دست نیست.

 

در مورد تعداد الکلی ها و کسانی که بـه صورت مداوم الکل مصرف می کنند هم، آمار رسمی در دست نداریم. تنها آماری که درباره شان اعلام شده، باز بر می گردد بـه دوره فرماندهی انتظامی اسماعیل احمدی مقدم که آن هم جار و جنجال هـای زیادی را در زمان خودش بـه همراه داشت:

 

«تعداد معتادان بـه الکل یک دهم معتادان بـه مواد مخدر است و با توجه بـه تعداد یک میلیون و 300 هزار معتاد مواد مخدری در کشور، تعداد الکلی ها در ایران 130 هزار نفر است».

 

البته علی هاشمی دبیر کل اسبق ستاد مبارزه با موادمخدر در مصاحبه ای تعداد معتادان را حدود چهار میلیون نفر اعلام کرد که با این آمار، تعداد دائم الخمرها بـه 400 هزار نفر میرسد.

 

هر دوی این آمارها باعث حرف و حدیث هـای زیادی شد و تعدادی آنرا نادرست دانستند اما خوبی اش این بود که بعد از رسانه ای شدن این آمار و ارقام، مسوولان سازمان بهزیستی بالاخره از راه اندازی اولین مرکز ترک اعتیاد بـه الکل خبر دادند.

 

یک اشتباه لُپی

روز چهارم مرداد ماه 94، یعنی دو روز بعد از انتشار خبر مصرف سالانه 420 میلیون لیتری الک توسط معاون بهداشت، مسوولان وزارت بهداشت، آمار معاون بهداشت را مردود اعلام کردند:

 

«پیرو انتشار اخباری مبنی بر مصرف الکل در کشور بـه نقل از معاون بهداشت که با ارائه آمار و ارقام غیرواقعی در بعضی از رسانه ها همراه بود، بـه اطلاع میرساند بـه رغم افزایش پدیده قاچاق، آمار ارائه شده بـه نقل از ایشان صحیح نمی باشد که بـه احتمال زیاد بـه طور سهوی درج شده است.

 

بدیهی است با توجه بـه حوزه ماموریتی ایشان «معاونت بهداشت» صرفا تاکید بر سوءمصرف و تاثیرات مخرب بر سلامتی مد نظر بوده است که این امر خود موجب نگرانی درخصوص عوارض و آسیب هـای حاد و مزمن ناشی از مصرف الکل بر ارگان هـای حیاتی بدن خواهدبود. لذا مقادیر ذکر شده در رسانه ها درخصوص میزان مصرف الکل مورد تایید وزارت بهداشت نمی باشد»!

مصرف الکل در ایران و حقیقت های جالبپناهی برای الکلی هـای وامانده

همزمان با آمار دادستان تهران، علی اسدی، معاون اداره سلامت اجتماعی، اعتیاد و روان وزارت بهداشت از برنامه این وزارت خانه برای گسترش مراکز ترک الکل بـه صورت ادغام یافته با مراکز متادون درمانی خبر داد؛ خبری که سال گذشته هم اعلام شده بود: «مراکز ترک الکل فعلا در مراکز درمان متادون، فعالیت میکنند، چرا که الکل نیز مانند مواد مخدر نوعی اعتیاد است

 

و برای ترک آن مراکز جداگانه ایجاد نمی‌کنیم که از هزینه هـای اضافی جلوگیري شود. گسترش این مراکز جزو برنامه هـای امسال وزارت بهداشت است و زیرساخت ای مناسب، پزشک، پرستار و درمان روان شناسی هم برای انها تدارک دیده شده است».بـه گفته معاون اداره سلامت روان وزارت بهداشت قرار است حدود 100 تا 150 مرکز ترک الکل، در مراکز MMT که با بخش خصوصی همکاری می کنند، برای دریافت مجوز اقدام کنند.

 

الکلی هـای ما «مناسبتی» اند!

در گفت و گوی «تماشاگران امروز» با پزشک جمال شمس، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، روان پزشک و دارای مدرک PHD اعتیاد، درخصوص میزان شیوع مصرف الکل در ایران، باز این جواب تکراری را شنیدیم که: «امار واقعی از میزان مصرف الکل در کشور نداریم که بخواهیم بـه آن استناد کنیم؛

 

در واقع تا بـه حال چند پروژه کوچک در بعضی موسسات مختلف انجام شده که داده ها و اطلاعات مناسب و قابل استنادی نیستند. بنابراین بنده هیچ اظهارنظری در مورد آمار و ارقام موجود و صحت و سقم شان نمی کنم اما با توجه بـه این که جامعه اسلامی و جوانی هستیم، می توانم بگویم الکل یکی از موارد تهدیدکننده جامعه مان محسوب میشود».

 

خوشبختانه پزشک شمس بـه موضوع جالبی هم اشاره میکند که شاید موضوع رتبه 19 الکلی هـای ایران را روشن کند: «برای توضیح این مساله باید بـه الگوی مصرف الکل در میان مصرف کنندگان ایرانی نگاه کنیم. در کل سه نوع الگوی مصرف الکل وجود دارد:

 

دسته اول Social drinkers است؛ یعنی افرادی که مصرف روزمره الکل دارند اما میزان مصرف شان نظارت شده و محدود است و بـه حد سمی و Toxic نیست که مست و لایعقل شان کند و دچار «مهارگسیختگی رفتاری» شوند.

 

تعداد این نوع از مصرف کنندگان الکل در ایران بسیار بسیار محدود است و شاید هم اصلا نداشته باشیم. اما در کشور هـای دیگر، الگوی مصرف غالب همین Social drinker است.

 

دسته دیگر Binge drinkers هستند؛ این نوع از مصرف کنندگان الکل، در موقعیت هـای خاص مقدار بسیار زیادی الکل مصرف میکنند، مثلا در عروسی ها، پارتی ها و… حجم بالایی از الکل مصرف میکنند و بـه نظر میرسد گزارش سازمان جهانی بهداشت هم بـه همین موضوع اشاره دارد.

 

این افراد، مصرف گهگاهی و مناسبتی دارند اما بسیار بسیار بیشتر از ظرفیت شان مصرف میکنند و مست و لایعقل شده، دچار مهارگسیختگی رفتاری و نیز علایم مسمومیت شدید، ممکن است حتی دچار ایست قلبی- تنفسی و حتی مرگ شوند؛ بـه خصوص اگر همزمان با الکل، از مواد مخدر هم استفاده کرده باشند.

 

اما الگوی سوم، الگوی وابستگی بـه الکل است که احتمالا این نوع مشروب خواران هم در ایران، نسبت بـه سایر کشورها کمتر هستند. این افراد وابسته و معتاد بـه الکلند و برای گذران زندگی روزمره و معمولی شان مجبورند هر روز مقداری الکل بنوشند و در صورت عدم مصرف، علایمی مثل بی قراری، لرزش بدن، اضطراب، عصبانیت، تحریک پذیری و در موارد شدیدتر دچار تشنج میشوند».

 

ژنتیک هم نقش دارد

پزشک جمال شمس، روانپزشک بـه نکته جالبی در مورد اعتیاد بـه مصرف الکل اشاره می کند و میگوید: «در میان اعتیاد بـه مواد مختلف، اعتیاد بـه الکل ریشه قویتری در ژنتیک دارد؛ یعنی فردی که والدین الکلی دارد، احتمال الکلی شدنش بیشتر است.

 

درواقع متابولیزه شدن الکل در کبد بعضی افراد با عموم متفاوت. این افراد بـه اصطلاح Rapid Metabolizer را بـه ارث می‌برند، بیشتر در معرض اعتیاد بـه الکل قرار دارند. چون پاسخ شرطی بهتری در انها شکل می گیرد.»

 

چرا قبح مشروب خواری از بین رفته؟

قبلا اگر کسی الکل مصرف می کرد، کاملا بی سر و صدا این کار را انجام می داد و شاید خیلی وقت ها رویش نمی شد این موضوع را بـه صمیمی ترین دوستانش هم بگوید اما حالا در برخی مهمانی ها اگر بگویی «من مشروب نمی خورم»، بقیه طوری نگاهت می کنند انگار موجود عجیب و غریبی هستی. واقعا چه اتفاقی افتاده؟!

 

پزشک شمس، روان پزشک و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی در این مورد پاسخ می‌دهد: «برای روشن شدن پاسخ این سوال باید بـه سبب شناسی مصرف مواد و بـه خصوص سبب شناسی مصرف الکل رجوع کنیم.

 

مسلما فرهنگ و نگرش مردم یک جامعه نسبت بـه الکل میتواند تغییر کند و وجود مسائل اجتماعی از جمله رسانه هـای جمعی، فیلم و اینترنت و همین طور الگوبرداری از شخصیت هـای کاریزماتیک و البته نامناسب برای جوانان و نوجوانان، نیز فاکتورهای جامعه شناسی در سبب شناسی مصرف مواد و الکل نقش دارد

 

و میتواند قبح مصرف این ماده- و سایر مواد اعتیادآور که روزگاری مصرف شان زشت و ناپسند بوده- را بشکند و حتی ابزاری برای جلب توجه، فخرفروشی، ادای روشن فکری و… شود.

 

کلا برای پیش گیری از مصرف مواد مضر، هم باید از لحاظ اجتماعی حد و حدودهایی مشخص باشد و هم افراد باید آموزش ببینند که وقتی در معرض آن گونه مواد قرار می گیرند، بتوانند در برابر وسوسه ها خود را نظارت کنند. این آموزش ها باید توسط خانواده ها، آموزش و پرورش و سایر ارگان هـای وابسته صورت گیرد».

 

رانندگان مست، مسوولان هوشیار…

دو ماه پیش، وقتی عباس جعفری دولت آبادی، دادستان کشور، در اولین جلسه شورای معاونان دادستانی تهران درباره افزایش رانندگی در حال مستی در تهران خبر داد، با اعلام این که در سال 94، دو هزار و 900 پرونده درباره رانندگی در حال مستی در شهر تهران تشکیل شده، این وضعیت را هشداردهنده خواند.

 

البته او تنها کسی نبود که نگران رانندگان مست بود؛ چند روز قبل از آغاز سال 95 هم، جریمه رانندگی در حال مستی و تحت تاثیر داروهای روان گردان، یکی از جریمه هایی بود که افزایش دوبرابری داشت؛ یعنی از 200 هزار تومان بـه 400 هزار تومان جریمه افزایش یافت. بـه اضافه معرفی بـه مراجع قضایی.

 

البته پلیس راهنمایی و رانندگی سال گذشته میزان مثبت بودن تست هـای الکل رانندگان را اعلام نکرد اما این آمار در سال هـای قبلش هم خوب نبود؛ مثلا در شش ماه اول سال 90، طبق آمار اعلام شده توسط حسین رحیمی، رییس پلیس راهور وقت تهران، تست الکل 68 راننده مثبت بوده و این رقم در سال 91 بـه 130 راننده افزایش پیدا کرد.

 

در هشت ماه اول سال 92 هم، بیش از 300 راننده تهرانی مشکوک بـه مصرف انواع مواد، تست الکل، مواد مخدر و انواع روان گردان ها تست الکل دادند که نتیجه تست بیش از 60درصدشان مثبت بود.

 

ما بیشتر مسموم می شویم

در خبر هـای سه سال پیش، سعید صفاتیان، مدیر کل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر در مورد اصل یا تقلبی بودن مشروبات الکلی موجود در بازار ایران اطلاعات جالبی داده بود: «یک شیشه مشروب الکلی در فروشگاهی در پاریس بـه قیمت 25 دلار یعنی چیزی حدود 80 هزار تومان فروخته میشود اما همان جنس در ایران قیمتش 70 هزار تومان است؛

 

کدام جنس خارجی وجود دارد که بـه صورت قاچاق وارد کشور شده و ارزان تر از خارج فروخته شود؟! این موضوع نشان می دهد که بیشتر برندهای موجود در کشور هـای اطراف بـه صورت تقلبی تولید میشوند که بیشتر برندهای موجود در کشور هـای اطراف بـه صورت تقلبی تولید میشوند که مواد موجود در انها آسیب بیشتری بـه بدن میرساند».

 

شاهد این ادعای صفاتیان هم اپیدمی مسمومیت در زنجان و امثال آن است. بـه گفته صفاتیان، همین است که الکلی هـای ایران «عرق سگی» و انواع مشروبات دست ساز را ترجیح میدهند.

 

او بـه نکته دیگری هم در صحبت هایش اشاره کرده بود: «در کشور هـای خارجی شروع مصرف الکل از آب جو که درصد پایینی الکل دارد، آغاز میشود و کم کم مصرف کننده بـه سمت مشروبات الکلی با درصد 35 بـه بالا میرود.

 

اما متاسفانه شروع مصرف در ایران با دلایل مختلف با «عرق سگی» است که میزان الکل آن بالای 40 درصد است. در نتیجه مصرف کنندگان ایرانی بعد از یکی دو سال دچار مشکلاتی میشوند که یک خارجی پس از سالها مصرف دچار آن میشود».

 

پزشک شمس هم، بـه نوع دیگری بـه همین موضوع می‌پردازد و میگوید: «اضطراب شدید، کم رویی، ترس شدید و… همگی از مواردی هستند که ممکن است افراد را بـه سمت خوددرمانی با الکل سوق دهند اما همه ی ي این مشکلات، درمان هـای مطمئن و تخصصی بروید که مصرف این ماده اثرات منفی بی شماری بر دستگاه گوارش، قلب و عروق و مغز دارد.

 

البته مشروبات الکلی موجود در بازار ایران از این هم مضرترند! این مشروبات بـه Palcohol معروفند و بـه صورت اسانس هایی تولید می شوند و در کارگاه هایی- که لزوما در داخل کشور نیست و ممکن است در کشور هـای همجوار باشند- با الکل اتیلیک و مواد دیگر مخلوط شده، در بسته بندی هـای شکیل، بـه عنوان مشروب درجه یک در بازار مصرف بـه فروش میرسند.

 

این نوع مشروب ها خطر و عوارضی بـه مراتب شدیدتر از مشروبات الکلی دارند که بـه روش هـای معمول تخمیری و غیرتخمیری تولید می شوند».

 

باید فکری کرد…

در آمارها آمده بود که شش درصد از دانشجویان کشور مواد مخدر و مشروبات الکلی مصرف میکنند؛ وقتی از پزشک شمس خواستیم در مورد صحت و سقم این آمار اظهارنظر کند، گفت: «من بـه هیچ آماری صحه نمی گذارم یا تکذیبش نمیکنم؛

 

تنها چیزی که می‌توانم در این مورد بگویم این است که اگر جوانان جامعه ما درگیر اعتیاد بـه انواع مواد هستند، دانشجویان هم بـه عنوان بخشی از جمعیت جوان کشور درگیر این مشکل هستند و باید برای این جمعیت هم بـه طور خاص، فکری کرد».