مطالب جالب درباره شیوه زندگی موریانه ها 

موریانه ها بصورت کلنی زندگی میکنند. در محیط هایي که انسان زندگی می‌کند و چوب نیز حضور دارد می‌توان حضور موریانه ها را نیز محتمل دانست. موریانه از راستۀ Isoptera، حشراتی با اندازه هاي کوچک که به صورت دسته جمعی زندگی میکنند. که به لحاظ زندگی و ساختار اجتماعی تکامل زیادی پیدا کرده اند.

موریانه شباهت ظاهری چندان به مورچه دارد و با دقت به این واقعیت، آن را مورچه سفید نیز می نامند. به طور کلی موریانه ها حشرات کوچک به رنگ شیری و گاهی مایل به زرد و قهوه اي بور میباشند.هر کلونی از موریانه ها یک پادشاه و یک ملکه «به رنگ قهوه اي» دارد. هر ملکه قادر به ساخت هزاران میلیون تخم در هر سال هست.

در این کلونی ها اضافه بر پادشاه و ملکه سربازانی بعنوان محافظان کلونی وجود دارند. موریانه هاي سرباز مجهز به سر بزرگ و فک و آروارۀ بزرگ میباشند.این موریانه ها در مقابل اشغالگرانی نظیر مورچه ها که دشمن اصلی انها تلقی میشوند؛ کلونی را از تهاجم محافظت میکنند. اما اکثر جمعیت کلونی موریانه ها را کارگران سفید تشکیل می‌دهند،

که برخی از آنها محافظ ملکه، عده اي وظیفۀ محافظت از لاروها و عده اي نیز مسئولیت جستجوی غذا و اطلاع دادن به سایر موریانه ها را به عهده دارند. هنگامی که تعداد کلونی ها افزایش می یابد کارگران لانه و محل انبار غذا را گسترش می‌دهند. در کلونی هاي بالغ ۲۰۰ هزار تا ۲ میلیون کارگر زندگی میکنند.

شروع کلنی موریانه ها با نرها و ماده هاي بالدار می باشد این موریانه ها پس از جفتگیری بالهای خود را از دست می‌دهند در این مرحله موریانه ها سلول کوچکی در خاک ایجاد میکنند و ماده «ملکه» تخم می‌گذارد، پس از باز شدن تخم، والدین از ذخیره بدن خود، نوزادان را تغذیه می نمایند نخستین سری کارگران کوچکتر از کارگران بعدی میباشند.

در موریانه هاي چوب خشک، نخستین دسته نوزادان تماما به کارگران تبدیل میشوند و یک موریانه سرباز هم ساخت میشود. تا فعال شدن کارگران، ماده تخمگذار که ملکه نامیده می‌شود دیگر تخم نمی‌گذارد و پس از آن شروع به تخمگذاری می‌کند و این کارگران میباشند که از نوزادان نگه داری می‌کنند و تغذیه آنها را بر عهده دارند.

در کلنی اضافه بر کارگران، پوره ها «نوزادان» سن پایین هم فعالیت دارند اگر کلنی مفید رشد کرده باشد موریانه سرباز هم دیدن میشود فعالیت موریانه ها با پیدا شدن افراد جنسی نر و ماده بالدار خاتمه می یابد ملکه چندین سال ساخت مانند میکند وقتی قدرت تخمگذاری ماده ها از بین رفت و نرها از بین رفتند کلنی برای آنها جانشین تعیین می‌کند و بدین ترتیب کلنی توسعه می یابد «گاهی ارتفاع کلنی ها به چندین متر میرسد».

انواع موریانه:
– زیرزمینی
دالانی در زیر زمین حفر میکنند و از طریق سطح زمین خود را به منزل ها می رسانند. «موریانه هاي ایران عمدتاً از این نوعند».

– تپه ساز
با دقت به قدرت باروری چندان جعیت کلنی آنها چندان هست. انتشار آنها اکثر در آفریقا و تنها یک گونه آن در بلوچستان ایران یافت شده هست.

– چوب خشک
جنس نر و ماده این نوع پس از پرواز دسته جمعی از طریق سوراخ هاي موجود بر روی چوب وارد آنها شده و کلنی خود را تشکیل میدهند.تمام خانواده هاي موجود در راسته موریانه ها به صورت اجتماعات بزرگ و کوچک در محدوده سیستمی لانه اي و به صورت کلنی زندگی میکنند.

رابطه بین لانه ها و دنیای خارج بستگی به عادت مخصوص تغدیه اي گونه ها دارد. موریانه ها توانایی بازرسی اقلیم داخل لانه خود را دارند.موریانه ها همه ي چیز خوارند و از مواد گیاهی، الیاف، فرآورده هاي پشمی و پنبه اي، کاغذ دیواری، چرم، موکت، لاستیک، پوشش کابل ها، جانوران نگه داری شده در موزه ها، انواع چوب و فرآورده هاي چوبی تغذیه میکنند.

در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر فعالیت زیادی دارند و عموما در محیط مرطوب و تاریک زندگی می‌کنند.
از طریق ایجاد دالان هاي زیرزمینی و کانال هاي سر پوشیده در سطح دیوارها، ستونها و غیره به داخل ساختمان ها و محل هاي فراهم سازی مواد خوراکی نفوذ می‌کنند.

لانه ها ممکن هست در اعماق خاک، داخل تنه پوسیده درختان، داخل چوبهای خشک یا اثاثیه چوبی داخل ساختمانها بنا شوند. بعضی دارای لانه آشکار در بالای سطح خاک می باشند تعدادی از موریانه ها از مواد چوبی تغذیه میکنند و با حفاری در چوبهای تر ادامه زندگی میدهند.

موریانه هاي دروگر در چراگاه هاي خشک که درختان کمی دارند لانه سازی میکنند، بعضی از موریانه ها از مواد گیاهی خشک تغذیه می نمایند. تعدادی از موریانه ها بسته به شرایط محیطی لانه هایي ایجاد میکنند و موجبات خسارت به محصولات کشاورزی، لوازم ساختمانی و ساختمان ها را فراهم می آورند.

موریانه هایي که در داخل خاک و زیر زمین دالان حفر میکنند توانایی آن را دارند که راهروهای خود را از خاک به درون آجر و حفره هاي داخلی دیوار باز نمایند گاهی تیرهای شیروانی و چوب هاي سقف را مورد حمله قرار می‌دهند موریانه هاي چوب خشک، گاهی در الوارهای دور از زمین حتی روی سقف نیز کلنی ایجاد می نمایند.

تعداد اجتماعات موریانه هاي زیرزمینی، بالغ بر هزار حشره هست و جمعیت اجتماعاتی که در مناطق گرمسیری لانه هاي تپه اي می سازند تا میلیونها حشره تخمین زده می‌شود به همین جهت حمله سریع و وسیع آنها به ساختمانهای اخیر از حمله سایر موریانه ها مشخص تر هست.

مطالعات نشان داده موریانه هاي منتخب از یک کلونی مسافت هایي تا حدود ۳ هکتار در جهت پیدا کردن غذا طی میکنند. در بعضی از مناطق چندین کلونی از موریانه ها در کنار یکدیگر به صورت مصالمت آمیز زندگی میکنند.