سلاطین ایران چـه کسانی هستند؟ از پدیده هاي سال هاي جاری ظهور سلاطین اقتصادی گوناگون بود؛ بـه یکی میگفتند پادشاه سکه و یکیدیگر پادشاه قیر! سلاطین چـه کسانی هستند و چگونه تبدیل بـه سر دسته هاي خلاف کاری هاي اقتصادی شده اند؟ در ادامه از 0 تا 100 درمورد این مسئله و چگونگی فعالیت هاي سلاطین اقتصادی صحبت میکنیم. با مجله پارس ناز همراه باشید.
اقتصاد ایران، سلاطین بسیاری دارد. یکی پادشاه سکه اسـت، یکی پادشاه قیر، یکی پادشاه کاغذ و یکی پادشاه معادن. شاید مـا عده اي از این سلاطین را نشناسیم و چهره و هویت واقعی آنان را ندانیم اما حرف انها همیشه در اقتصاد مـا هست. حالا این سوال پیش می آید کـه این همه ی پادشاه در اقتصاد ایران چگونه متولد میشود؟ چرا هرروز در اخبار خبر دستگیری سلاطین اقتصادی منتشر می شود؟
یا هرروز از دستگیری شبکه مالی مفسد یا بازکردن در فلان انبار احتکار، بـه گوش میرسد؟ بـه گفته یک کارشناس مسایل اقتصادی چند نرخی بودن ارز فسادزا اسـت و تا ارز تکنرخی نشود، پایانی بر این دور باطل وجود نخواهد داشت. ارز چند نرخی نه فقط بـه نفع مردم نیست، بلکه همواره بخشی از جامعه کـه عمدتا برخورداران و سوداگران هستند، از منافع آن بهرهمند شده اند.
مردم در کالاهایی کـه ارز دولتی بـه آن ها اختصاص یافته، ارزانی مشاهده نمیکنند؛ چرا کـه کالاهای موجود در دست سوداگران، برای عرضه در شرایط تورمی بیشتر، در انبارها احتکار می شود. تا زمانی کـه ارز تک نرخی نشود، انچه بعنوان رانت خواری ناشی از نرخ ارز دولتی یا اعطای امتیازهایی بـه برخی افراد میشنویم، بسیار عادی خواهد بود.
از این رو مردم همواره وادار بـه ایستادن در صف هایي میشوند کـه جز هدررفت زمان، دستاورد دیگری ندارد. در صورتی کـه دولت نرخ ارز را واقعی کند، از محل درآمدهای ایجاد شده، می تواند خانوارهای آسیب پذیر را تحت حمایت خود قرار دهد. در غیر این صورت، ارزان فروشی ارز بـه عده اي بـه بهانه تامین کالای اساسی مردم، چیزی غیر از افزایش سوء استفاده، گرانی و رانت خواری بـه دنبال ندارد.
تشدید بحران و التهاب آفرینی در بازار سکه و ارز، اینبار سبب شد تا نام وحید مظلومین و همدستانش بـه فضای عمومی جامعه کشانده شود و انگشت اتهام بـه سمت پادشاه سکه نشانه برود. بـه دنبال افزایش شدید نرخ سکه و ارز؛ قوه قضاییه و دولت بـه منظور قطع دست دلالان از این عرصه، تصمیم بـه برخورد قاطع با اخلالگران گرفتند.
پس از انجام اقدامات اطلاعاتی، وحید مظلومین در مظان اتهام قرار گرفت و رییس پلیس تهران از دستگیری مردی با ۲ تن سکه طلا در پایتخت خبر داد و وی را «پادشاه سکه» نامیدند. وحید مظلومین برای گرفتن ماهی از آب گل آلود، نوچههاي خودرا وادار ساخته بود تا در بازار ارز و سکه بدون توجه بـه قیمت، تمام سکههاي موجود را بخرند تا در روزهاي آینده خودش تعیین کننده نرخ سکه باشد.
اتهام آقای مظلومین “افساد فی الارض از طریق اخلال در نظام اقتصادی” بود. شبکه وحید مظلومین از موثرترین فعالان غیر مجاز بازار ارز و سکه بودند کـه از چندین سال پیش با استفاده از حساب هاي بانکی دیگران فعالیت گسترده غیر مجاز انجام می دادند و بر پایه اسناد و مدارک و تحقیقات بـه عمل آمده با تبانی با عده اي از کارمندان بانک از حساب بیش از ٤٠ تن در جهت پوشش فعالیت غیر مجاز ارزی و سکه استفاده میکردند.
دستگیری پادشاه سکه، شمار زیادی را پای میز محاکمه کشاند، «اسماعیل قاسمی» مشهور بـه محمد سالم یکی از هم دستان مظلومین بود کـه در بازار ارز و سکه فعالیت میکرد. محمد اسماعیل قاسمی از همکاران وحید مظلومین هم اعدام شده اسـت. درسال ۹۶ ودر اوج التهابات نواسانات بازار ارز محمد اسماعیل قاسمی بعنوان یکی از اعضای اخلال گر بازار ارز شناسایی و دستگیر شده بود.
او در بازجویی ها خرید سکه و طلا بنام وحید مظلومین را اعتراف کرد. سرانجام شعبه دوم دادگاه هاي ویژه بـه ریاست قاضی سید احمد زرگر، پادشاه سکه و هم دست وی را بـه جرم افساد فیالارض از طریق تشکیل شبکه فساد، اخلال در نظام اقتصادی و ارزی و پولی کشور با انجام معامله هاي غیرقانونی و غیرمجاز، قاچاق عمده و کلان ارز و سکه بـه اعدام محکوم کرد و این حکم سحرگاه ۲۳ آبان ۱۳۹۷ خورشیدی اجرا شد.
آقای باقری درمنی بـه “افساد فی الارض از طریق کلاهبرداری” متهم شد و فقط یکی از اتهامهاي او بـه معامله قیر مربوط بود. زمانی کـه ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز از دستگیری یکی از قاچاقچیان و مفسدان بزرگ اقتصادی بنام «ح.ب.د» با عنوان «بدهکار ۲ هزار میلیارد تومانی بانکی» خبر داد، برای اولین بار نام حمید باقریدرمنی مشهور بـه پادشاه قیر، رسانه اي شد.
از پرونده جنجالی پادشاه قیر، نامهاي آشنای دیگری چون بابک زنجانی و محمود رضا خاوری و … نیز بـه بیرون درز کرد. درمنی در اولین طلوع خورشید زمستان ۱۳۹۷ بـه جرم افساد فیالارض بـه دار مجازات سپرده شد. فرجام پرونده ۱۵۶جلدی وی با شاکیانی چون بانک هاي ملی و گردشگری، شرکت پالایش نفت جی، سپهر صادرات، صرافی اقتصاد نوین و سامان مجد برای پادشاه قیر، چیزی جز اعدام نبود.
او کـه از سال ۱۳۸۳ فعالیت مجرمانه خودرا آغاز کرد با تشکیل باندی بزرگ بـه ارتکاب جرایمی چون اعمال متقلبانه، رشوه و تاسیس شرکتهاي صوری و کاغذی متعدد می پرداخت. در رسیدگی بـه پرونده وی مشخص شد از ۴۷ سند جعلی برای اخذ ضمانتنامه بانکی و ۳۶ فقره ضمانتنامه جعلی و ۳۳ فقره چکهاي مخدوش با مبالغ سنگین و جعل در اسناد رسمی سازمان ثبت اسناد کشور استفاده کرده اسـت.
بازپرس این پرونده پس از تحقیقات با صدور کیفرخواست ۳۲۵ صفحهاي، پرونده باقریدرمنی رابهعنوان سرشبکه بـه همراه دیگر اعضای باند بـه استناد ماده چهار قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری بعنوان مفسد فیالارض بـه دادگاه انقلاب اسلامی ارجاع داد. در نهایت پادشاه قیر را بعنوان مفسد فیالارض بـه اعدام و رد مال محکوم کرد. حکمی کـه در یکم دی ۱۳۹۷ اجرا شد.
در اواسط دی ماه سال ۹۷ رییس پلیس تهران از یک پادشاه جدید پرده برداری کرد: پادشاه کاغذ. بـه گفته سردار رحیمی پلیس پایتخت گروهی ۱۶ نفره کـه بالغ بر ۳۰ هزار تن کاغذ رابا ارز دولتی وارد کشور کرده و آنرا احتکار کرده بودند دستگیر کردند. براساس توضیحات رییس پلیس بازداشت پادشاه کاغذ بـه ماجرای دنباله دار تخصیص ارز دولتی برای واردات باز میگردد.
ماجرایی کـه تابستان امسال تبدیل بـه یک جنجال بزرگ در کشور شد. از همان زمان نیز در رسانه ها بحث فساد در اختصاص ارز دولتی برای واردات کاغذ را مطرح کردند. پس از آنکه در تیر ماه بانک مرکزی با تقاضای رییس جمهور فهرست هزارو ۴۸۲ شرکت دریافتکننده ارز دولتی را منتشر کرد، رسانههاي تلاش کردند با بررسی جزییات این فهرست موارد مشکوک و بحث برانگیز آنرا افشا نمایند.
دراین بین روزنامهها روی واردات کاغذ حساس شدند چرا کـه بحران کاغذ تابستان سختی را برای ادامه حیات جراید کشور رقم زده بود. کمبود و گرانی کاغذ باعث شد تعداد زیادی از روزنامه تعداد صفحات خودرا کاهش دهند و برخی مانند روزنامه همبستگی بطور کامل تعطیل شد. افزایش قیمتها حوزه نشر را هم بـه شدت تحت تاثیر قرار داد و باعث افزایش قیمت کتاب شد.
هرچند فهرست اعلام شده از سوی بانک مرکزی ناقص بود، اما همین فهرست ناقص هم برای انتشار با مقاومت وزارت صنعت و تجارت روبه رو گردید. با این وجود نهایتا با اصرار رییس جمهور فهرست منتشر شد. در فهرست اولیه روشن گردید در مجموع ۳۴ میلیون یورو ارز دولتی برای واردات کاغذ روزنامه بـه ۲۳ شرکت تخصیص داده شده کـه حدود ۶۷ درصد آنرا دو شرکت هانا تجارت ترولیت و صنعت ساحل پرشیا دریافت کردهاند.
اختصاص این مقدار ارز دولتی بـه این دو شرکت برای واردات کاغذ بحث برانگیز شد. حساسیتها زمانی افزایش یافت کـه مشخص گردید هردو شرکت مذکور بـه دو برادر تعلق دارند کـه هیچ کدام تا پیش از این در واردات کاغذ ورود پیدا نکرده بودند. از همان زمان رسانههاي بـه این دو برادر عنوان “پادشاه کاغذ” دادند.
اگر تا دیروز سلاطینی چون هاشمی و پروین از جنس سینما و ورزش بودند اما اینبار سلاطین در حوزه اقتصاد گردآمدهاند کـه برخیهایشان نام بد برای خود بـه جا گذاشتند و روانه زندان شدند و برخی نیز از انصاف خارج نشویم با اقداماتشان بـه کشور خدمت کرده و می کنند؛ پس منظور از بکار بردن واژه پادشاه برای برخی افراد حتماً ابعاد منفی مسئله را شامل نمی شود.
اینروزها سخن از شکایت دادستان تهران از مهآفرید امیر خسروی اسـت فردی کـه بـه سبب دست داشتن در بزرگ ترین فساد اقتصادی کشور بـه «پادشاه اختلاس» مشهور شده اسـت. موضوع این شکایت هم بـه موضوع نامه ۳ صفحهاي امیر خسروی بـه دادستان تهران بازمیگردد کـه گویی متنی توهینآمیز بـه همراه داشته اسـت.
تا قبل از افشای فساد عظیم بانکی، هرکس با مه آفرید دست میداد مطمئن بود دراین دست پولی اسـت و این خصلت تمامی مجرمان بزرگ اقتصادی، مواد مخدر و مافیای جهان اسـت.
البته صحبت از پادشاه دیگری هم اسـت کـه البته دیگر وجود خارجی ندارد ودر قید حیات نیست. رسانه ها خبر از مرگ «پادشاه شکر» دادهاند کسیکه بخاطر پروندهاي کـه در مجتمع قضایی رسیدگی بـه مفاسد اقتصادی داشت، بـه تحمل ۲۶ سال حبس و پرداخت ۷۳ میلیارد تومان محکوم شده بود.
البته برخی معتقدند “محمدرضا يوسفي”، چند سال پیش در دادگاه بـه اتهام زمین خواری و نه بخاطر واردات بیرویه شکر محکوم شده بود. این اخبار بهانهاي شد تا نگاهی داشته باشیم، بـه سلاطین اقتصادی کشور کـه در اقدامی تحولآمیز یا بـه سود و یا بـه ضرر کشور گام برداشتهاند.
هویت شخص مورد نظر برای همه ی کاملا مشخص اسـت. این فرد کسی اسـت کـه اکنون کنجالههایش در کشتی و روی بندر اسـت و اگر بخواهد می تواند یک دقیقهاي همه ی این کنجالهها را وارد کشور کند. فردی کـه «پادشاه گوشت» ایران لقب گرفته واردات نهادههاي دامی را در اختیار دارد و با تغییر قیمت نهادهها بر روی قیمت گوشت تاثیر می گذارد.
این فرد کسی اسـت کـه بانک مرکزی درباره او بـه بانک کشاورزی نامه نوشته مبنی بر این کـه این 15 شرکت کـه وابسته بـه این شخص، همسر، پسر و دختر وی هستند اینقدر بدهی بانکی دارند و با این فرد معامله نکنید؛ اما بازهم با او معامله کردند. پادشاه گوشت ایران صاحب ۱۵ شرکت بزرگ بوده و فعالیتهاي انحصاری فراوانی در حوزه فرآوردههاي گوشتی انجام داده اسـت.
«خاندان گرامی» را «سلطان واردات خودرو» در کشور میخوانند. هرچند در حال حاضر نسل سوم از «خانواده گرامیهای تاجر»، واردات خاندان را برعهده گرفته و مدیریت میکنند، اما نگاهی به شجرهنامه آنها نشان میدهد که پدربزرگشان از همان ابتدا تاجری بنام در حوزه چای و برخی مواد غذایی بوده است. «گرامیها» را بیشتر با واردات خودرو میشناسند.
هرجا صحبت از «هیوندایی موتورز» و «کیاموتورز کره» بـه میان می آید، نام این خاندان اسـت کـه میدرخشد! روزگاری میتسو بیشی و حالا نیز هیوندایی و کیا و البته جیلی! این لقب البته بـه مدد ضعف و یا تحریم سایر واردکنندگان اتومبیل و طی یکی دو سال گذشته نصیب خاندان «گرامی» شده اسـت، حال آنکه تا پیش ازآنها، خانواده «حدادها» با آوردن تویوتا بـه ایران، بازیگر عدد یک بازار اتومبیل داخل بـه شمار میرفت.
هرچند سابقه فعالیت «گرامیها» در حوزه اتومبیل کمتر از «حدادها» اسـت، اما این روزها این هیوندای و کیاست کـه بیش از امثال تویوتا در خیابان کشور بـه چشم می آیند. «گرامیها» البته بـه لحاظ «بزرگی» هنوز هم پایینتر از خاندان «فردوس» کـه شرکت ماموت را مدیریت میکنند، قراردارند، اما بـه هرحال رقیبی گردن کلفت برای «ماموتیها» بـه حساب می آیند.
اسداالله عسگر اولادی کـه بـه «پادشاه خشکبار» مشهور اسـت، مردی اسـت کـه در عرصه صادرات خشکبار تقریباً بیحریف بوده و حداقل ۵٠ سال اسـت کـه در بازار فعالیت می کند.
او از ۱۹ سالگی، رسماً وارد بازار کار شده و سوژه مناسبی برای بررسی تاریخ تجارت ۳۳ ساله انقلاب و بلکه بررسی ۵۵ سال تجارت در ایران اسـت. پادشاه خشکبار در عرصه اقتصاد ایران کارش رابا خرید یک کیسه کنجد شروع کرد. او کـه اکنون بازنشسته شده اسـت معتقد اسـت کـه در رشته زیره سبز بـه اجتهاد رسیده اسـت.
یک، جلویش ۱۰ تا صفر «مبنای ارزیابی تومان اسـت». این، رقم وثیقهاي اسـت کـه با آن مهدی هاشمی فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام کـه از متهمان حوادث سال ۸۸ اسـت را آزاد کردند، وثیقهاي کـه وی را در شمار گران ترین متهمان دستگاه قضایی قرار داده اسـت.
این وثیقه از بابت کارشناسی ملک پدری در دزاشیب ارزیابی شده اسـت، ملکی کـه گویا از سالهاي پیش از انقلاب متعلق بـه خاندان هاشمی بوده اسـت. البته پروندههاي دیگری هم وجوددارد کـه وثیقههاي میلیادری برای آزادی متهمان آن مطالبه شده اسـت نظیر وثیقه ۸ میلیاردی برای لیدر اوریف لیم، وثیقه ۹ میلیادری برای یک متهم نفتی و وثیقه ۱۷ میلیاردی برای یک متهم ارزی.
سیگار وینستون حدود ۷۰ درصد از واردات سیگار بـه کشور رابه خود اختصاص داده اسـت. از سیگار کنت هم اگر چـه آمار دقیقی در دست نیست، اما این برند جزو سیگارهاي پرفروش در بازار ایران محسوب میشود؛ بنابر این می توان نتیجه گرفت کـه حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بازار سیگار ایران در اختیار سه برند وینستون، مارلبورو و کنت اسـت.
گفته می شود حجم معاملات عامل توزیع سیگار وینستون در ایران طی یکسال بـه بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان رسیده کـه رقم بسیار بالایی در بازار دخانیات کشور محسوب میشود و کسیکه واردات این برند سیگار را برعهده دارد بـه «پادشاه سیگار» ملقب شده اسـت.
دراین گزارش از چندین «پادشاه» نام بردیم بیآنکه نقشی در نامگذاری و اعطای این القاب بـه اشخاص باشیم اما در این جا جا دارد کـه مـا نیز بـه نوبه خودمان بـه یکی از متهمان اخیرا دستگیر شده در تلاطمات بازار ارز، لقب پادشاه بدهیم، آن هم «پادشاه ارز».
«جمشید بسمالله» نامی اسـت کـه پس از یک سخنرانی معاون اول رئیس جمهور مطرح شد اگر چـه نام اصلیاش جمشید «الف» اسـت اما در میان دوستانش بخاطر تکه کلامی کـه آغاز هر معامله بکار میبرد بـه «جمشید بسم الله» مشهور شده اسـت. جمشید دراین بازار تنها نیست، او و پنج برادرش داود، مجید، مسعود، داریوش و حمید همگی در کار سکه و ارز هستند.