پیش زمینه ها برای شیردهی مادر به فرزند 

مادر در درجه اول باید از لحاظ تغذیه کاملا خودرا تقویت کند تا شیری کـه بـه کودک خود می‌دهد هم غنی از مواد غذایی باشد. متاسفانه هنوز تعداد زیادی از کودکان بـه روش توصیه شده تغذیه نمیشوند و تعداد زیادی از مادرانی کـه شیردهی رابه نحو رضایت بخشی آغاز کرده‌‌اند اغلب چند هفته پس از زایمان غذای کمکی را آغاز یا شیردهی را قطع می‌‌کنند.

سوءتغذیه، بـه طور مستقیم یا غیر مستقیم، بعنوان مسئول بیش از نیمی از 10/6 میلیون مرگ درسال کودکان زیر 5سال جهان شناخته شده اسـت. بیش از دوسوم این مرگها با نحوه نامناسب تغذیه دریک سال اول در ارتباط اسـت.

مادر با آمادگی وارد دوره بارداری شود

بارداری با برنامه و بـه عبارت دیگر كاهش موارد حاملگی هاي ناخواسته یكی از مهمترین پیش شرط هاي توفیق در تغذیه با شیر مادر اسـت. تغذیه مادر در دوران قبل از لقاح نیز برای ارتقای سلامت جنین و نوزاد و شایستگی او برای تغذیه با شیر مادربسیار حیاتی اسـت :کمبود بعضی ریز مغذی‌ها درهفته‌هاي اول بارداری می‌‌توانند اثرات سوء بر رشد جنین بگذارند.

کمبود اسیدفولیک منجر بـه نقص لوله‌هاي عصبی در نوزاد می‌‌گردد، بهمین دلیل دریافت 400 میکروگرم اسید فولیک در روز برای زنان در سن باروری توصیه می‌‌شود. رژیم غذایی مناسب قبل از بارداری بایستی فاقد هر نوع عامل نابهنجاری زایی در جنین نظیر الکل و داروهای غیرمجاز باشد. 

هم چنین از مصرف بعضی مواد مضر نظیر دخانیات، کافئین، مواد مخدر، و مکملها بـه صورت خودسرانه پرهیز شود. تغذیه و فعالیت بدنی مناسب قبل از بارداری بـه تضمین  اضافه وزن مناسب طی بارداری، کاهش احتمال خطراتی نظیر دیابت حاملگی، و مسمومیت حاملگی«پره اکلامپسی» کمک میکند.

 نطفه حاصله از پدری با تغذیه و شیوه زندگی سالم تشکیل شده باشدتغذیه پدر قبل از لقاح نیز مهم اسـت. تعداد و تحرک اسپرم در اثر مصرف الکل، مواد غیر مجاز و بعضی داروها کاهش می‌‌یابد. تغذیه مناسب پدر باعث تقویت سیستم ایمنی او و بارورتر شدن اسپرم می‌‌گردد. از تغدیه مناسب دوران بارداری برخوردار باشد

تغذیه متعادل و کامل طی دوران بارداری موارد زیر را تضمین می‌‌کند:

 رشد و تکامل جنین

 تامین مواد مورد نیاز بدن مادر

 کاهش خطر دریافت اضافی غذا

در مادری با سوءتغذیه دوران بارداری، خطر تولد شیرخوار کم وزن بیشتر اسـت. اینگونه نوزادان بیشتر در دسترس خطر عفونت، ناتوانی‌هاي یادگیری، تکامل ناقص فیزیکی و مرگ طی یکسال اول زندگی هستند. مجموع اضافه وزن مادر تا پایان حاملگی نباید از11-13 کیلو گرم بیشتر شود کـه آن در سه ماهه اول 2-3 کیلو و ازآن بـه بعد هفته اي نیم کیلو توصیه می‌‌شود. 

بدین منظور کلیه مواد دریافتی مادر اعم از درشت مغذی‌ها، ریزمغذی‌ها و مایعات باید افزایش  یابد. در سه ماهه دوم و سوم مادر بایستی روزانه350-450 كیلوکالری اضافه دریافت داشته باشد، میزان پروتئین روزانه بـه مقدار 1/1 گرم بـه ازای هر کیلو گرم وزن بدن و  حداقل دریافت روزانه کربوهیدرات 175 گرم باشد. 

میزان دریافت روزانه چربی تغییری ندارد جز این کـه تاکید بیشتری بر اسیدهای چرب امگا-3 و پرهیز از اسیدهای چرب اشباع و ترانس می‌‌شود.

ریزمغذی‌هاي حائز اهمیت بیشتر در دوران بارداری عبارتند از:

اسید فولیک: موثر در تقسیم سلولی، در چهار هفته اول بارداری دریافت کافی آن «600 میکروگرم در روز» حیاتی اسـت

ویتامین B12 «سیانوکوبالامین» : بـه فعالیت اسید فولیک کمک میکند«6/2 میکروگرم در روز»

ویتامینC «اسید اسکوربیک» : موثر در ساخت  کلاژن «85 میلی گرم در روز»

ویتامین A «رتینول» : کمبود آن باعث تولد شیرخوار نارس و کم وزن می‌‌شود«1300 میكروگرم در روز»

کلسیـم: موثر در سنتز استخوان «1300 میلی گرم در روز»

آهن: نیاز بـه آن در دوران حاملگی تا 50درصد بالا می‌‌رود، جهت ساخت گلبولهای قرمز بـه ویژه در سه ماه سوم ضروری اسـت.

روی: موثر در ساخت پروتئین اسـت و نیاز بـه آن در حاملگی تا 40درصد بالا می‌‌رود.

«نمک طعام» سدیم: اضافه دریافت آن توصیه نمیشود.

یـد: بـه منظور جلوگیري از کم کاری تیرویید نیاز بـه آن افزایش می‌‌یابد.

دریافت اضافه مایعات بـه جهت افزایش حجم خون مادر، تنظیم درجه حرارت بدن مادر، ساخت مایع آمنیوتیک، جلوگیری از یبوست، و عفونت مجاری ادراری لازم اسـت.