همه چیز درباره جشن تیرگان، 13 تیر ماه 

جشن تیرگان در زمان قدیم یکی از مهمترین جشن ها در سرزمین هـای پارس بوده است، داستان ها و روایات زیادی درباره جشن تیرگان وجوددارد، در ادامه بیشتر با جشن تیرگان در 13 تیر ماه آشنا میشویم. 

فرهنگ ایرانی پر است از جشنها و آئین هایي که بـه مناسبتهای گوناگون ودر فصلهای مختلف سال برگزار می شده است ، آن چه که در اغلب این جشنها بـه چشم میخورد نوعی شادی درونی و نشاط گروهی است.

این نشات، با ذات ایرانیان قرین گشته و باعث شده است که حتی آئین هـای عزاداری نیز از شور و نشاط خالی نباشند.یکی از این آئینها که البته امروزه بـه بوته فراموشی سپرده شده است جشن تیرگان می باشد که ایرانیان باستان آن را در روز سیزدهم تیر برگزار می‌کردند. در واقع جشن فرخنده تيرگان آغاز آن از روز تير از ماه تير می باشد و بـه مدت ۹ روز ادامه دارد.

علت برگزاری جشن تیرگان

جشن تيرگان بـه همراه نوروز و مهرگان و سده از جمله مهمترين جشنهای ايرانيان است که در گذشته برای ايرانيان اهميت وافری داشت و اين جشن رابا شکوه و زيبا برگزار میکردند در مورد فلسفه جشن تيرگان دو روايت جالب است روايت اول مربوط بـه قهرمان ملی ايرانيان آرش است که تقريبا همه ی ي ي ما با آن آشنا هستيم.

روایت اول درباره برگزاری جشن تیرگان 

ميان ايران و توران سالها جنگ وستيز بود در نبرد ميان افراسياب و منوچهر شاه ايران ،سپاه ايران شکست سختی میخورد اين واقعه در روز اول تير اتفاق میوفتد ودر گذشته اين روز برای ايرانيان عزای ملی بودو جالب است بدانيد هنوزم ديدار از خانواده هـای عزادار دراين روز ميان زرتشتيان رايج است.

سپاه ايران در مازندران بـه تنگنا میوفتد سرانجام دو سوی نبرد بـه سازش در آمدند و برای آنکه مرز دو کشور مشخص شود و ستيز از ميان بر خيزد ،پذيرفتند از مازندران تيری بـه جانب خاور پرتاب کنند هر جا تير فرو آمد همان جا مرز دو کشور باشد و هيچ يک از دو کشور ازآن فراتر نروند تا دراين گفتگو بودند فرشته زمين اسفنديارمذ پديدار شد و فرمان داد تير و کمان آوردند.

جشن تیرگان,علت برگزاری جشن تیرگان,13 تیر روز جشن تیرگان

ایرانیان باستان ،جشن تیرگان را در روز سیزدهم تیر برگزار می کردند

آرش در ميان ايرانيان بزرگترين کماندار بودو بـه نيروی بی مانندش تير را دورتر از همه ی ي ي پرتاب میکرد. فرشته زمين بـه آرش گفت تا کمان بردارد و تيری بـه جانب خاور پرتاب کند.آرش دانست که پهنای کشور ايران بـه نيروی بازو و پرش تير او بسته است و بايد توش و توان خودرا دراين را بگذارد.

آرش خودرا آماده کرد لخت شد و بدن خودرا بـه شاه و سپاهيان نمود و گفت ببينيد من تندرستم و گژی در وجودم نيست ولی می‌دانم چون تير را از کمان رها کنم همه ی ي ي نيرويم با تير ازبدن بيرون خواهد آمد. آن گاه آرش تير و کمان را برداشت و بر بلندای کوه دماوند بر آمد و بـه نيروی خداداد تير را رها کرد و خود بی جان بر زمين افتاد«سلام بر روان پاکش».هرمز خدای بزرگ بـه فرشته باد فرمان داد تا تير را نگهبان باشد و از صدمه نگه دارد.

تير از بامداد تا نيمروز در آسمان می رفت و از کوه ودر و دشت می گذشت تا درکنار رود جيهون بر تنه درخت گردويی که بزرگ تر ازآن در گيتی نبود ؛نشست .آن جا را مرز ايران و توران جای دادند و هر سال بـه ياد آن جشن گرفتند. جشن تيرگان در ميان ايرانيان از اين زمان پديدآمد.

روايت دوم درباره علت برگزاری جشن تیرگان 

اما روايت دوم که مربوط بـه فرشته باران يا تيشتر می باشد و نبرد هميشگی ميان نيکی و بدی :««تيشتر فرشته باران است که در ده روز اول ماه بـه‌ صورت جوانی پانزده ساله در می آيد ودر ده روز دوم بـه‌ صورت گاوی نر ودر ده روز سوم بـه‌ صورت اسب.تيشتر بـه شكل اسب زيباي سفيد زرين گوشي، با ساز و برگ زرين، بـه درياي کيهاني فرو رفت.

در آنجا با ديو خشکسالی «اپوش» كه بـه شكل اسب سياهي بودو با گوش و دم سياه خود ظاهري ترسناك داشت، رو بـه رو شد. اين دو بـه مدت سه شبانه روز بايکديگر بـه نبرد بر خواستند و تيشتر دراين نبرد شکست میخورد بـه نزد خدای بزرگ آمده و از او ياری و مدد می جويد و بـه خواست و قدرت پروردگار اين بار بر ابليس خشکسالی پيروز می گردد و آب ها توانستند بي مانع بـه مزارع و چراگاه ها جاري شوند.

آئین هـای جشن تیرگان

در برگزاری جشن تیرگان آئین هـای مخصوصی اجرا می شده است که از جمله انها میتوان بـه آب پاشی، فال کوزه و دستبند تیر و باد اشاره کرد.

– آب‌پاشی

یکی از آئین هـای جشن تیرگان آب پاشی بوده است.جشن تیرگان درکنار آب‌ها، همراه با مراسمی وابسته با آب و آب پاشی و آرزوی بارش باران درسال پیش ِرو همراه بوده و هم چون دیگر جشن‌هایي که با آب در پیوند هستند، با نام عمومی «آبریزگان» یا «آب پاشان» یا «سر شوران» یاد شده‌است.

آبریزگان «آب پاشان» یکی از آئین هـای جشن تیرگان بوده است

– فال کوزه
یکیدیگر از مراسم جشن تیرگان مانند تعداد زیادی از جشن‌هـای ایرانی «فال کوزه» «چکُ دولَه» می باشد. روز قبل از جشن تیرگان، دوشیزه‌اي را برمی‌گزینند و کوزه سفالی سبز رنگ دهان گشادی بـه او می دهند که «دوله» نام دارد، او این ظرف را از آب پاکیزه پر می کند و یک دستمال سبز ابریشمی را بر روی دهانه آن می‌اندازد آنگاه «دوله» را نزد همه ی ي ي کسانی که میبرد که آرزویی در دل دارند و می خواهند در مراسم «چک دولَه» شرکت کنند

و آن‌ها جسم کوچکی مانند انگشتری، گوشواره، سنجاق سر، سکه یا مانند این ها در آب دوله می اندازند. سپس دختر دوله را بـه زیر درختی همیشه سبز چون سرو یا مورد می برد ودر آن‌جا میگذارد. در روز جشن تیرگان و پس از مراسم آبریزان، همه ی ي ي کسانی که در دوله جسمی انداخته‌اند و نیت و آرزویی داشتنه‌اند در جایی گرد هم می آیند و دوشیزه، دوله را از زیر درخت بـه میان جمع می‌آورد.

دراین فال‌گیری بیشتر بانوان شرکت میکنند و سال خوردگان با صدایی بلند بـه نوبت شعرهایی میخوانند و دختر در پایان هر شعر، دست خودرا درون دوله می برد و یکی از چیزها را بیرون می‌آورد، بـه این ترتیب صاحب آن جسم متوجه می‌شود که شعر خوانده شده مربوط بـه نیت، خواسته و آرزوی او بوده‌است.

– دستبند تیر و باد

در آغاز جشن بعد از خوردن شیرینی، بندی بـه نام «تیر و باد» که از ۷ ریسمان بـه ۷ رنگ متفاوت بافته شده‌است بـه دست می‌بندند ودر باد روز از تیرماه «۹ روزبعد» این بند را باز کرده ودر جای بلندی مانند پشتبام بـه باد می‌سپارند تا آرزوها و خواسته‌ هایشان را بـه عنوان پیام‌رسان بـه همراه ببرد. اینکار با خواندن شعر زیر انجام می‌شود: تیر برو باد بیا غم برو شادی بیا محنت برو روزی بیا خوشه مرواری بیا.

و اما تیرگان در کدام شهرها برگزار می‌شود؟

تیرگان در همه ی ي ي شهرها دریک تاریخ برگزار نمیشود. «گاهشماری یکپارچه ي دین هـای ایران»، تاریخ برگزاری جشن تیرگان را دهم تیرماه می‌داند. «انجمن کوهنوردان ایران» در روز سیزدهم تیرماه تیرگان در دامنه هـای دماوند در شهررینه، لاریجان آمل برپا میکنند.

در فراهان مردم این جشن را در روز آغاز تابستان و بیشتر در ستایش از گندم و بـه عنوان جشنی برای برداشت گندم برگزار میکنند. در جاهای دیگری مثل مازندران، تیرگان بـه «تیرماه سیزده شو» مشهور است ودر شب سیزدهم آبان، جشن آن برگزار می شود. در اردهال، مردم تیرگان را در سیزدهم مهر ماه جشن می گیرند. مردم مهدی شهر سنگسر این جشن رابا نام «تیر مو اي سیزده» ودر روز ۲۲ آبان ماه برپا میکنند ودر آن، خوراکی اي بـه نام «سیزده تامو» می پزند.

ارمنیان اصفهان جشن تیرگان را در روز سیزدهم ژانویه برگزار میکنند. زرتشتیان شهر هـای تهران، کرج، یزد، میبد، اردکان، کرمان، بم، شیراز، اصفهان، اهواز، منطقه زلف آباد اراک و کشورهایی مثل سوئد، تورنتو و کشور کشور آمریکا نیز تیرگان را جشن می گیرند.

و در آخر عکس های برگزاری جشن تیرگان در رینه آمل

یازدهمین جشن تیرگان دربخش رینه آمل برگزار شد، این جشن همه ی ي ي ساله برای دوستاران طبیعت و برپایی دماوند تشکیل می شود.

جشن تیرگان چیست

جشن تیرگان در مازندران

تاریخچه جشن تیرگان

آداب مراسم تیرگان ،عکسهای برگزاری جشن تیرگان

جشن تیرگان،روز جشن تیرگان ،13 تیر جشن تیرگان

همه ی ي ي چیز درباره جشن تیرگان، 13 تیر ماه + عکسهای جشن تیرگان