در اینبخش با 20 نکته جالب درمورد فرهنگ مردم ژاپن آشنا میشویم. ژاپن کشوری فوق پیشرفته و منحصر بـه فرد اسـت کـه فرهنگ مردم و سبک زندگی آنها از گذشته زبانزد دیگر ملت ها بوده اسـت. در گذشته جهان گردان غربی وقتی وارد این کشور میشدند از زندگی مدرن و آدام رسوم آنها تعجب میکردند، این کشور تا بـه امروز یکی از بهترینها و منحصر بـه فرد ترین کشورها میباشد. با پارس ناز همراه باشید.
زیبایی شناسی برای ژاپنی ها اهمیت خیلی زیادی دارد
ایستگاه قطاری کـه در تصویر زیر میبینید ساخته شده تا مردم بتوانند از قطار پیاده شوند و از تماشای مناظر زیبای این منطقه لذت ببرند. زیبایی شناسی یکی از بخش هاي اساسی زندگی روزمره ي ژاپنی ها اسـت.
در فرهنگ سنتی ژاپن، چندین اصطلاح پایه اي وجوددارد کـه ماهیت و چیستی زیبایی را تعریف میکند. تأکید بر سادگی، همبستگی طبیعت و انسان و داشتن یک نگرش عمیق و اندیشمندانه نسبت بـه زندگی، عده اي از مهمترین اجزای سازنده ي زیبایی شناسی ژاپنی هستند.
در زبان ژاپنی هیچ معادلی برای کلمۀ «تاراج» وجود ندارد
ژاپن یک کشور زمين لرزه خیز اسـت، اما هنگام وقوع بلایای طبیعی، هیچ غارتی دراین کشور رخ نمیدهد. حتی معلوم نیست اصلاً در فرهنگ لغات ژاپنی معادلی برای واژه ي «تاراج» وجوددارد یا نه.
اگر در گوگل درباره ي «تاراج در ژاپن» جستوجو کنید، مطالب زیادی خواهید یافت کـه بیان میکند در ژاپن هیچکس از منازل و فروشگاه ها دزدی نمیکند. احتمالاً دلیل آن وجود انضباط و احترامی اسـت کـه در فرهنگ ژاپنی وجوددارد. جامعه ي ژاپن سیستمی ایجاد کرده کـه آنها را مطمئن می سازد شهروندان حتی در سخت ترین شرایط هم از قانون پیروی خواهند کرد.
رعایت ادب در زبان ژاپنی چندین سطح دارد
رعایت احترام در زبان ژاپنی، چهار سطح دارد: محترمانه، غیررسمی، فروتنانه و مؤدبانه. قواعد مشخصی وجوددارد کـه شکل مناسب و درست صحبت کردن را تعیین میکند. کوچک ترها برای خطاب قرار دادن بزرگترها باید از نوع مؤدبانه استفاده کنند.
این قاعده در مورد خواهرها و برادرها هم صدق میکند. تقریبا هر مکالمه اي با عبارت «سومیماسن» شروع میشود کـه در زبان ژاپنی بـه معنای «ببخشید» اسـت و با اینکار فرد پیشاپیش بابت گرفتن وقت طرف مقابل از او عذرخواهی میکند.
بـه فرزندی پذیرفتن مردان بالغ در ژاپن کار متداولی اسـت
بـه فرزندی پذیرفتن مردان بالغ در ژاپن یک سنت قدیمی اسـت کـه قدمت آن بـه قرن سیزدهم برمی گردد. در جامعه ي ژاپن، خانواده نقش مهمی ایفا میکند. طبق معمولً پسرها خانواده و تجارت خانوادگی را اداره میکنند.
پس خانواده هایي کـه فقط دختر دارند چـه؟ بـه فرزندی پذیرفتن مردان بالغ بـه خانواده ها این امکان را میدهد کـه شجره ي خانوادگی خودرا گسترش دهند و وراث جدیدی پیدا کنند کـه میتوانند تجارت خانوادگی آنها رابه ارث ببرند. برای مثال، اوسامو سوزوکی، رئیس شرکت اتومبیل سازی سوزوکی، چهارمین وارث پذیرفته شده ي این شرکت اسـت.
باغ هاي ژاپنی نوعی اثر هنری هستند
اصول اصلی باغ سازی ژاپنی در قرن سیزدهم وضع شد. در ژاپن خاک یک سرمایه ي بسیار با ارزش محسوب میشود و مردم سعی میکنند از سانتیمتر بـه سانتیمتر آن استفاده کنند.
ژاپنی ها دوست دارند با طبیعت پیوند و نزدیکی داشته باشند بهمین دلیل باغ هایي زیبا و برکه هایي کوچک می سازند کـه درون انها ماهی هاي کوی و لاک پشت زندگی میکنند. این باغ ها نمادی از دنیای کامل و بی نقص طبیعت هستند.
حیوانات شگفت انگیز
اگر عاشق حیوانات هستید، ژاپن دقیقاً همان کشوری اسـت کـه بـه آن نیاز دارید. دراین کشور کافه هاي زیادی وجوددارد کـه در انها میتوانید سگ ها، گربه ها و پرندگان از نزدیک نوازش کنید.
بـه علاوه، در جزیره ي هوکایدو در شمال ژاپن حیوانات شگفت انگیزی مثل سنجاب هاي پرنده، خرگوش هاي گریان «نوعی جونده با ظاهری شبیه بـه موش کـه بخاطر صدایی کـه از خود تولید میکند بـه گریان مشهور شده»، پانداهای قرمز و سنجاب هاي قرمز دارد.
اشتغال مادام العمر در ژاپن امر متداولی اسـت
در شرکت هاي بزرگ و مؤسسات عمومی ژاپن، با کارکنان قرارداد استخدام مادام العمر بسته میشود. بر اساس این قرارداد فرد میتواند تا زمانی کـه از سلامت کافی برای انجام شغلش برخوردار باشد، بـه وظایف کاری اش عمل کند.
ژاپنی ها بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه، بـه دنبال کار میروند و تا زمان بازنشستگی دریک شرکت کار میکنند. کارکنان ژاپنی پیوند تنگاتنگی با شرکت خود دارند و متوجه هستند کـه آسایش انها بـه موفقیت شرکت شان بستگی دارد.
پذیرش اشتباهات خود اهمیت زیادی دارد
اصطلاح «بوشیدو» در زبان ژاپنی بـه تعداد زیادی از رموز افتخار و ایده آل هایي اشاره دارد کـه تعیین کننده ي راه و رسم زندگی سامورایی ها اسـت.
پذیرش اشتباهات خود نقشی اساسی در زندگی ژاپنی ها دارد. در مواردی از تاریخ، سیاستمداران ژاپنی بدلیل آنکه موفق نشدند وعده هاي تبلیغاتی خودرا عملی کنند، از سمت خود استعفا دادند. بهمین دلیل بود کـه یوکیو هاتویاما بعد از ۸ ماه نخست وزیری ژاپن، از سمت خود کناره گیری کرد.
تنبیه بدنی کودکان، ممنوعیت قانونی دارد
دولت ژاپن امسال قانونی وضع کرد کـه بر اساس آن هرگونه تنبیه بدنی کودکان خردسال ممنوع اسـت. این قانون هم در مورد پدر و مادر ها صدق میکند و هم مددکاران اجتماعی.
درسال ۲۰۱۵، توکیو از منظر امنیت فردی، امنیت سایبری، زیر ساخت ها و سلامت، امن ترین شهر دنیا شناخته شد. سال گذشته هم نشریه ي Monocle، در لیست بهترین شهر هـای دنیا توکیو را در مقام دوم قرار داد.
کارشناسان شهر هـای دنیا را لز نظر ۶۰ ویژگی مورد بررسی قرار داده بودند، از ویژگی هاي اساسی «امنیت و زیست بوم» گرفته تا ویژگی هاي خاص. برای مثال، شهر نشین ها عواملی مثل احیای مناطق صنعتی قدیمی در شهر و هزینه ي یک لیوان نوشیدنی در کافه هاي آنرا درنظر گرفته بودند.
ژاپن بالاترین نرخ امید بـه زندگی در دنیا را دارد کـه بطور متوسط ۸۴ سال اسـت. امروزه بیشتر از ۳۰ هزار فرد بالای صد سال در ژاپن وجوددارد. این مسأله دلایل مختلفی دارد. اول آنکه، در ۶۰ سال اخیر، وضعیت مراقبت هاي بهداشتی بسیار التیام پیدا کرده.
دوم رفاه بالای شهروندان اسـت کـه آن هم دراین مسأله نقش مهمی دارد. سوم آنکه، ژاپنی ها حالا بیش از گذشته بـه سالمندان توجه دارند. در ژاپن مراکز مختلفی در زمینه ي کهولت شناسی بـه وجود آمده کـه کار انها تحقیق درباره ي جنبه هاي مختلف روند پیری در انسان و روشهای مقابله با آن اسـت.
اگر از کسی بپرسید کـه کدام کشور از لحاظ ادب و آداب رفت و آمد در جهان بهترین اسـت بی شک تعداد زیادی از انها خواهند گفت: بی شک ژاپن! ژاپن یکی از منظم ترین و دوست داشتنی ترین کشور هـای جهان اسـت کـه همواره بخاطر ادب و نزاکت مردم آن مورد ستایش قرار میگیرد. این کشور قواعد آداب رفت و آمد بسیار سخت و پیچیده اي دارد کـه شاید برای تعداد زیادی از مردم سایر نقاط جهان قابل درک نباشد.
خطاب قرار دادن افراد
خطاب قرار دادن افراد تنها با نام کوچک یا خانوادگی در ژاپن کافی نخواهد بودو عنوان محترمانه و پسوندی «سان» «-san» تنها نوک یک کوه یخی بزرگ اسـت. در واقع پسوندهای محترمانه بسیاری برای خطاب قرار دادن یا نام بردن از دیگران دراین کشور وجوددارد کـه پیچیدگی آداب رفت و آمد در ژاپن را نشان میدهد.
پسوند «کان» «-kun»:
پسوند محترمانه نسبتا غیررسمی در مقایسه با «سان» کـه خنثی محسوب میشود. در واقع بطور کلی میتوان گفت پسوند «سان» بیشتر بـه معنای «دوست» بکار میرود.
پسوند «چان» «-chan»:
این پسوند تصغیری بطور عمده برای کودکان، اعضای مونث خانواده، طرف مقابل در رابطه عاطفی و دوستان بسیار نزدیک بکار میرود.
پسوند «ساما» «-sama»:
محترمانه ترین نسخه برای کلماتی مانند «سرورم» یا «عالیجناب» اسـت کـه در ارجاع بـه شخصیت هاي مذهبی و خدایان بکار میرود. اینروزها از این پسوند در مواردی برای تمسخر افراد نیز استفاده میشود.
پسوند «سنپای» «senpai»:
این پسوند برای خطاب قرار دادن همکار یا همکلاسی مسن تر بکار میرود.
پسوند «کوهای» «-kōhai»:
این پسوند نیز در نقطه مقابل و معکوس پسوند «سنپای» قرار دارد.
پسوند «سنسی» «-sensei»:
از این پسوند محترمانه برای خطاب قرار دادن معلمان، دانشمندان، سیاستمداران و دیگر مقامات رسمی و روسا استفاده میشود.
پسوند «شی» «-shi»:
از این پسوند برای نوشتن رسمی استفاده میشود.
آداب رفت و آمد در آسانسور
مشخص شده کـه در آسانسور ژاپنی ها نیز قوانینی غیررسمی اما روشن و واضح وجوددارد. اگر نخستین کسی هستید کـه وارد یک آسانسور خالی میشوید باید نقش کاپیتان آسانسور را بازی کنید و نزدیک بـه صفحه کلیدهای آسانسور بایستید. باید در را نگه دارید تا همه ی داخل آسانسور شوند. در هر طبقه و هر بار کـه آسانسور باز و بسته شد باید این رویه را تکرار کنید.
درضمن هنگام خارج شدن از آسانسور باید آخرین نفر باشید و همه ی چیز را نیز دراین مدت باید با سرعت و دقت تمام انجام دهید. از این رو اگر توریست هستید و بـه ژاپن رفته اید بشما توصیه میکنیم کـه هیچگاه وارد یک آسانسور خالی نشوید.
آداب رفت و آمد در مترو
در متروها نیز یکسری قوانین محدود کننده و سفت و سخت وجوددارد کـه ژاپنی ها باید رعایت کنند: سخن گفتن با اطرافیان و بخصوص با تلفن همراه قدغن اسـت و خیره شدن بـه دیگران نیز بی ادبی تلقی خواهد شد. دادن جای خود بـه سالمندان رواج ندارد حتی اگر افراد سال خورده بـه سختی توانایی سر پا ایستادن داشته باشند.
در هر واگن صندلی هاي خاصی برای افراد سالمند، زنان باردار و افرادی کـه دچار ناتوانی جسمی و معلولیت هستند تعبیه شده کـه برچسب خاصی روی آن نصب شده اسـت. اگر بـه هیچ یک از این گروه ها تعلق ندارید حق نخواهید داشت روی این صندلی هاي مشخص شده بنشینید.
لمس کردن دیگران
در ژاپن خیره شدن بـه دیگران بی ادبی محسوب میشود چـه برسد بـه لمس کردن. ژاپن کشور بسیار بزرگی نیست از این رو مردم اهل این کشور بـه فضای شخصی و حریم خصوصی دیگران احترام زیادی می گذارند.
پس اگر بـه این کشور سفر کردید هیچ وقت یک ژاپنی را لمس نکنید. رو بوسی کردن نیز دراین کشور عکس العمل خوبی از طرف مقابل را در پی نخواهد داشت. قبل از سال ۱۹۴۵ رو بوسی کردن و بوسیدن دیگری در ملاء عام نوعی بر هم زدن نظم و امنیت عمومی محسوب شد و مجازات داشت.
آداب رفت و آمد مربوط بـه پول
مردم ژاپن تمایل عجیبی نسبت بـه پول دارند و بـه دلایلی دوست ندارند در ملاء عام پول خود رابه نمایش بگذارند. از این رو استفاده از پاکت هاي پول سنتی و تزیین شده دراین کشور رواج دارد. اگر بـه چنین پاکت هایي دسترسی ندارید باید پول هایتان را در داخل یک تکه کاغذ قرار دهید و سپس بطرف مقابلتان بدهید.
البته لازم نیست در فروشگاه ها و مراکز خرید این رویه را رعایت کنید اما بـه یاد داشته باشید کـه نمیتوانید با دست پول ها رابه مسئول صندوق بدهید بلکه باید آنها را در داخل سینی کوچکی کـه برای اینکار قرار داده شده بگذارید. تمام این تشریفات تنها برای حفظ حریم و فضای شخصی افراد اسـت.
هنر درست نشستن
روش نشستن ژاپنی کـه در آن پاهای فرد زیر تهیگاهش قرار میگیرند «سیزا» «seiza» نام دارد و ژاپنی ها تنها بـه این شکل روی زمین مینشینند. انها از نشستن بـه این روش احساس اسانی خواهند کرد انگار کـه روی مبل نشسته اند. اما مردم دیگر نقاط جهان چون بـه این سبک از نشستن عادت ندارند درصورت نشستن بـه این روش در همان چند دقیقه اول پاهای شان بی حس خواهد شد.
البته افراد خارجی و توریست ها میتوانند بـه روش هایي غیر از این روش در ژاپن بنشینند و کسی بـه انها اعتراضی نخواهد کرد اما نشستن روی زمین بـه روشی دیگر غیر از این سبک نشستن برای هر فرد ژاپنی غیر قابل قبول و بسیار بی ادبانه خواهد بود.
آداب رفت و آمد در هدیه دادن
در ژاپن سنت هدیه دادن بسیار قدیمی بوده و مرسوم اسـت ودر طول هر سال دو فصل خاص و ویژه برای هدیه دادن وجوددارد: اُ- چوگن « o-chugen» در تابستان و اُ- سیبو «o-seibo» در زمستان. در تعداد زیادی از کشورها معمولاض خیلی زود هدیه را باز میکنند اما اینکار در سنت ژاپنی نشان دهنده طمع و عجول بودن اسـت.
علاوه بر این باز کردن هدیه بلافاصله پس از ارایه شدن ودر حضور هدیه دهنده پذیرفتنی نیست زیرا درصورت باز کردن هدیه و راضی نبودن ازآن بـه شخص هدیه دهنده توهین شده یا دست کم می فهمد کـه طرف مقابل از هدیه او خوشش نیامده کـه حس خوبی نخواهد بود. بهمین دلیل هدایا اغلب پس از رفتن هدیه دهنده باز میشوند.
سنت تعظیم کردن
این سنت در ژاپن آن چنان مهم و حیاتی اسـت کـه کودکان در همان سنین ابتدایی باید آنرا یاد بگیرند. روشهای مختلفی برای ادای احترام بـه شیوه تعظیم کردن در ژاپن وجوددارد: در حالت ایستاده، در حالت نشسته و تفاوت تعظیم کردن در زنان و مردان. در ادامه شـما رابا مهمترین روشهای تعظیم کردن در آداب رفت و آمد ژاپنی آشنا خواهیم کرد:
تعظیم موقع خوشامدگویی یا احوالپرسی:
این روش احوالپرسی با نام «اِشاکو» «eshaku» با ۱۵ درجه خم شدن در برابر افراد با درجه کاری و اجتماعی یکسان انجام میشود.
تعظیم محترمانه:
تعظیم مخترمانه در برابر افراد ارجمند مانند معلمان و روسا انجام میگیرد کـه شامل ۳۰ درجه خم شدن در حالت ایستاده بوده و «کِیرِي» «keirei» نام دارد. تعظیم بسیار متواضعانه با ۴۵ درجه خم شدن و با نام «سایکِیرِي» «saikeirei» باید هنگام معذرت خواهی یا دیدن امپراطور بکار برده شود.
تعظیم و التماس برای گذشتن از جان کـه در گذشته هنگام طلب بخشش کردن برای نجات جان استفاده می شد اینروزها فقط زمانی بکار برده میشود کـه شخص کار بسیار بسیار بدی انجام داده و طلب بخشش داشته باشد. دراین روش باید بطور کامل خم شد و با حالت سجده روی زمین قرار گرفت. البته از خارجی ها انتظار نمیرود کـه این تعظیم ها را انجام دهند.
آداب رفت و آمد هنگام بدرقه کردن
در ژاپن مشتریان یا شرکای تجاری بسیار ارجمند هستند و با نهایت احترام با انها برخورد خواهد شد. وقتی کـه مشتری یا شریک تجاری، خانه یا محل کار یک ژاپنی را ترک میکند تمامی اعضای خانواده یا کارمندان میزبان باید تا دم در یا آسانسور وی را بدرقه کنند و تا زمانی کـه در بسته میشود در حالت خم شده و تعظیم کرده باقی بمانند.