دکتر سید احمد جلیلی،مشاور عالی انجمن روانپزشکان ایران گفت:«بیماری های استخوانی وعضلانی،افسردگی،بیماری های عفونی، به عبارتی هربیماری که فرد به واسطه آن درد بکشد یا  یکی از اعضای بدنش به خوبی کار نکند باعث اختلال خواب میشود.»

وی در گفت وگو با خبرنگار سلامت نیوز ضمن تاکید بر این نکته که :« اختلال خواب چه به واسطه بیماری جسمانی ایجاد شده باشد و چه به واسطه بیماری روانی،نظم زندگی فرد را برهم می زند.»

 تغییر عادات خواب
تغییر عادات خواب خود میتواند باعث اختلال خواب شود .فرم و شکل زندگی life style مردم مخصوصاً در بین جوانان درطی 40 یا 50 سال اخیر تغییرکرده است .جوانان عادت کرده اند شب تا دیروقت با کامپیوتر،اینترنت وماهواره و… زمان خود را بگذرانند و تا نزدیکی صبح بیدار باشند ودر روز هم تا دیر هنگام بخوابند.

خواب طبیعی خوابی است که مانند زمان های قدیم مردم با غروب خورشید می خوابیدند و با روشن شدن هوا بیدارمی شدند،بعد ها با وجود آمدن شمع و مشعل ،افراد چند ساعتی از تاریکی را بیدار می ماندند ولی با این حال زود می خوابیدند.

 تعییر سبک زندگی میتواند باعث اختلال خواب بشود،که این نقش فوق العاده مهمی دارد.

خواب اول شب و قبل دوازده شب برای سلامتی مفید است،علاوه بر آن دردرمان بیماریهای جسمی و روانی می تواند موثرواقع شود. خوابی که بعد  از ساعت هفت صبح  باشد ،خوابی است که مضر است و باعث کسالت میشود.وقتی فرد دیر بخوابد بعد از مدتی به صورت عادت می شود و فرد دیگر نمی تواند زود به بستر برود و خوابش نمی برد ،زیرا چهار یا پنج ساعت زمان خوابش را به تاخیر انداخته است.

 مکانیسمی در بدن داریم  که زمان خواب را تنظیم می کند،در نتیجه این عادت این مکانیسم برهم می خورد.

مکانیسم خواب و بیداری
از جمله زمان هایی که مکانیسم خواب و بیداری برهم می خورد هنگام پرواز با جت و هواپیما است،همانطورکه می دانید ما با امریکا و استرالیا 10 تا 12 ساعت اختلاف ساعت داریم ،کسی که آنجا زندگی میکند و سپس به سمت شرق پرواز می کند ،خیلی سریع تر از تغییر زمان به مقصد می رسد، مثلا وقتی به ایران می رسد صبح ممکن است شروع شب آنجا باشد یا اینکه هفت تا هشت ساعت اختلاف داشته باشد،این پدیده را جت لک(jet lack ) می گویند.مکانیسم بدنی این افراد هم با ساعت کشور خودشان تنظیم شده است با این سفر مکانیسم خواب و بیداری آنها تغییر می کند،دوتا سه هفته وقت لازم است تا فرد به حالت عادی برگردد.

 محیط
از عوامل دیگری که باعث اختلال خواب می شود ،محیط است مانند سرما ،گرما ،آلودگی صوتی،آلودگی هوا و .. .است که می تواند نظم خواب را برهم زند و البته بشر به این تغییرات محیطی عادت میکند مثل کسانی که در مجاورت قطار زندگی می کنند و کم کم به سر و صدا عادت می کنند.

  اضطراب
 اضطراب و تنش چه به صورت موقتی باشد و چه به صورت بیماری از جمله مواردی است که باعث اختلال خواب می شود. اضطراب و افسردگی از شایع ترین عوامل ابتلا به اختلال خواب هستند.

 خستگی
خستگی هم به صورت موقتی می تواند باعث بروز اختلال شود و فرد دچار کم خوابی شود.
کارهای روزانه ، ورزش می توانند به بهبود خواب کمک کنند.اما اگر این فعالیت ها از حد بگذرد و طاقت فرسا بشود می تواند باعث ایجاد اختلال شود .

بیماری های روانی
 انواع بیماری های روانی نظیر افسردگی،اسکیزوفرنی،اختلال دوقطبی،حالتهای شیدایی،ازاولین علایم آنها اختلال خواب است.

سوء استفاده از مواد
هرگونه سوءاستفاده از مواد می تواند باعث به وجود آمدن اختلال خواب می شود.معتادین از کسانی هستند که در طول شب نمی خوابند و درروزچرت می زنند،آنها هم از دسته ای هستند که اختلال خواب دارند.

وی تاکید کرد:«نکته حائز اهمیت برخورد جامعه با بیخوابی است و متاسفانه افراد به داروخانه مراجعه می کنند و سر خود داروهای آرام بخش را خریداری می کنند و مصرف می کنند که این به دلیل عدم کنترل بر روی داروخانه ها است.

 دکتر جلیلی،مشاورانجمن روانپزشکی ایران بیان کرد:«مصرف خودسرانه هر دارویی قبل از تشخیص علت اختلال خواب، کار نادرستی است که متاسفانه به دلیل عدم کنترل بر روی داروخانه ها واینکه بعضی داروها رابه راحتی در اختیار جامعه قرار میدهند،که این امراغلب باعث شدت یافتن اختلال خواب وبه دنبال آن وابستگی به داروایجاد می شود.»

وی تاکید کرد:«پزشک دارو را برحسب نیاز و تشخیص خود وبرای مدت زمان مشخص تجویز می کند و در کنار آن دارویی می دهد که افسردگی،اسکیزوفرنی،وسواس و…که باعث بوجود آمدن اختلال خواب شده است را درمان کنند ،بنابراین وابستگی که در اثر مصرف خود سرانه داروایجاد می شود هم،بوجود نمی آید.در کل شایع ترین و بدترین نوع درمان اختلال خواب خود درمانی است.»

داروهای گیاهی
دکتر جلیلی در پاسخ به این سوال که آیا مصرف داروهای گیاهی در بهبود اختلال خواب موثر است بیان کرد:«از آنجایی که مصرف داروهای گیاهی این روزها مد شده است و افراد فکر می کنند نباید قرص های شیمیایی را بخورند.»

وی تاکید کرد :«نکته حائز اهمیت این است که بدانیم،این داروهای گیاهی در اصل حاوی چه موادی هستند که اثرگذارواقع می شوند؟ داروهای گیاهی هم حاوی مواد شیمیایی هستند.مواد گیاهی سنتتیک یا ساختنی نیستند بلکه مواد گیاهی هستند که در طبیعت رشد می کنند،مقدارزیادی از این داروهای گیاهی ازطبیعت گرفته شده است اما مواد زائد و اضافات را تغییر دادند و موادی که موثرتربوده است را استفاده می کنند.»

این روانپزشک در پایان افزود :«داروهای گیاهی نقش مهمی در درمان هیچ بیماری ندارند بلکه داروهای گیاهی بیشتراثر تلقینی دارند در هرحال استفاده از داروهای سنتی مثل گل گاوزبان و پر سیاوشان و… اشکالی ندارد ولی به عنوان درمان جدی نمیتوان به حساب آورد. »