پارس ناز پورتال

روش اضطراری پیشگیری از بارداری چیست؟

روش اضطراری پیشگیری از بارداری چیست؟
 
روش جلوگیری از بارداری بصورت اضطراری به مجموعه ای از روشها و تكنیكهایی اطلاق می شود كه در صورتی كه نزدیكی بدون استفاده از یكی از راههای مطمئن پیشگیری از بارداری انجام شود و یا علیرغم استفاده از یك روش مشخص، اتفاقی مانند پاره شدن كاندوم و یا نظیر آن رخ دهد، می توان از آن استفاده كرد. البته باید در نظر داشت كه این روش به هیچ وجه از انتقال بیماریهای مقاربتی جلوگیری نمی كند.

رایجترین روش پیشگیری بصورت اضطراری، مصرف قرصهای معمولی خوراكی ضد بارداری HD است كه به نام “قرص صبح روز بعد” مشهور شده اند. البته این نام مناسبی نیست چون نیازی به صبر كردن تا صبح روز بعد نیست و بهتر است در اولین فرصت بعد از نزدیكی بدون محافظت، از این روش استفاده شود.


در چه مواقعی می توان یا باید از این روش استفاده كرد؟

موارد استفاده از این روش زمانی است كه نزدیكی از طریق واژن صورت گیرد در حالیكه هیچ روش پیشگیری از بارداری استفاده نشده یا بطور ناصحیح و غیر كارآمد استفاده شده باشد. این موقعیت ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

    زمانی كه علیرغم استفاده از كاندوم مردانه، در زمان نامناسبی خارج شود یا پاره شود.
    زمانی كه علیرغم استفاده از دیافراگم یا كلاهك دهانه رحم، بطور زودهنگام بیرون آید و یا بعد از نزدیكی بلافاصله خارج شود.
    مقاربت بعد از فراموش كردن اتفاقی یك قرص از دوره قرصهای جلوگیری از بارداری انجام شود.
    در صورت استفاده از روش تقویمی، محاسبه زمان تخمك گذاری بطور ناصحیح انجام شود و نزدیكی كامل در زمان باروری زن انجام شده باشد.
    برنامه استفاده از روش طبیعی یا انقطاع در نزدیكی با شكست مواجه شود.
    نزدیكی بدون استفاده از هیچ روش پیشگیری در حالیكه تصمیم برای بارداری وجود ندارد.
    در موارد تجاوزی كه به هر شكل احتمال بارداری وجود خواهد داشت.

روش اضطراری پیشگیری از بارداری چقدر موثر است؟

اثربخشی این روش به نحوه صحیح استفاده و بخصوص زمان مصرف قرصها بستگی دارد. این روش صد درصد موثر نیست، اما تقریبا در 98% موارد از حاملگی پیشگیری می كند. یعنی از هر 100 خانمی كه از این روش برای پیشگیری از بارداری استفاده می كنند حدود 2 نفر در طول یكسال حامله می شوند. اگرچند بار از این روش استفاده شود، تاثیر آن كمتر شده و احتمال بارداری بیشترمی شود. بنابراین این روش فقط برای موارداضطراری بكار می رود و نباید بطور مداوم، بعنوان یك روش پیشگیری بكار رود. بلكه پس از استفاده از این روش، فرد باید به پزشك یا مراكز بهداشتی درمانی مراجعه كرده و پس از مشاوره، یكی از روشها را بصورت دائمی انتخاب كند.


زمان و نحوه مصرف آن چگونه است؟

باید در دو نوبت با فاصله 12 ساعت هر بار 2 قرص HD خورده شود.

در واقع بعد از مقاربتی كه احتمال بارداری دارد در اولین فرصت 2 قرص خوراكی HD همراه با شیر یآب زیاد مصرف می شود. باید دقت كرد كه قرص نوبت اول در زمانی خورده شود كه نوبت دوم را بتوان 12 ساعت پس از آن مصرف كرد. مصرف نوبت اول را نباید بی دلیل به تاخیر انداخت، زیرا میزان تاثیر ممكن است با گذشت زمان كاهش یابد.

اگر قرص نوع LD در دسترس باشد،‌ باید در هرنوبت 4 قرص مصرف كرد.

نكته مهم: اگر بیش از 72 ساعت (3 روز) از مقاربت گذشته باشد، استفاده از روش اضطراری توصیه نمی شود و باید در این موارد با پزشك مشورت كرد.


عملكرد آن بر بدن به منظور پیشگیری از بارداری چیست؟

مصرف این قرصهای هورمونی با متوقف كردن تخمك گذاری یا تداخل در جایگزینی تخمك لقاح یافته در رحم می تواند مانع حاملگی شود. از آنجا كه تخمك لقاح یافته ظرف مدت كودتاهی در قسمتی از رحم جایگزین می شود، زمان استفاده از این روش بسیار حائز اهمیت است. در واقع اگر عمل جایگزینی اتفاق افتاده باشد استفاده از این روش مانع از پیشرفت روند بارداری نشده و موجب بروز سقط نخواهد شد.


عوارض جانبی آن چه خواهد بود؟

قرصهای خوراكی اگر به روش اضطراری ذكر شده در بالا مصرف شوند، معمولا عارضه جانبی خطرناكی ندارند. با این حال ممكن است باعث عوارض جانبی موقتی شوند كه رایج ترین آنها تهوع است و می توان برای پیشگیری یا برطرف كردن آن از یك داروی ضد تهوع نیز استفاده كرد. تقریبا در نیمی از مصرف كنندگان از این روش تهوع دیده می شود و ممكن است در تعدای از مصرف كنندگان استفراغ هم وجود داشته باشد. گاهی ممكن است سردرد، سرگیجه، گرفتگی شكم و یا احساس پری و درد در سینه ها نیز رخ دهد كه البته همه عوارض جانبی گذرا بوده و معمولا‌ پس از یك تا دو روز رفع می شوند. بعلاوه استفاده از این روش تاثیر در میزان باروری فرد در آینده نخواهد داشت.


اگر بلافاصله بعد از خوردن قرصها، استفراغ كردم چه باید بكنم؟

اگر فرد در طول دو ساعت پس از مصرف قرصها در نوبت اول یا دوم، دچار استفراغ شد، در اولین فرصت باید 2 قرص دیگر HDمصرف كند. اگر این اتفاق بعد از خوردن قرصها در نوبت اول رخ دهد، قرصهای نوبت دوم كماكان باید 12 ساعت بعد از نوبت اول مصرف شوند. تزریق یك آمپول ب 6 بصورت عضلانی میتواند در كاهش تهوع موثر باشد. استفراغ اگر بیش از دو ساعت بعد از مصرف قرصها رخ دهد، اهمیتی ندارد زیرا دارو جذب شده است.


آیا مصرف بعضی از داروها ممكن است كارآیی این روش را كاهش دهد؟

بعضی از داروهایی كه بطور كلی اثربخشی قرصهای ضدبارداری را كاهش می دهند ممكن است در كارآیی این روش نیز اختلال ایجاد كنند. برخی از این داروها عبارتند از ریفامپین (نوعی آنتی بیوتیك)، گریزوفولوین (داروی ضد قارچ خوراكی)، باربیتوراتها و برخی از داروهای ضد صرع.


چه مدت بعد از این روش باید پریود شوم؟

پس از مصرف هیچ علامت فوری كه نشان دهد قرصها اثر كرده یا نكرده اند، وجود ندارد و فقط قاعدگی باید به موقع، چند روز زودتر یا دیرتر رخ دهد. اگر شروع قاعدگی، بیش از یك هفته به تاخیر افتد و یا هر مورد خاص دیگر وجود داشته باشد، باید به پزشك مراجعه كرد. نكته مهم این است كه اگر بعد از مصرف قرصها، دوباره مقاربتی انجام شود كه احتمال بارداری در آن وجود داشته باشد، قرصهای قبلی خورده شده از بارداری مجدد جلوگیری نمی كنند.


آیا استفاده از این روش در دوران شیردهی بی خطر است؟

مقدار استروژن موجود در قرصهای تركیبی ضد بارداری می تواند در مقدار و كیفیت شیر مادر تاثیر منفی داشته باشد. اما بنظر نمی رسد كه استفاده كوتاه مدت آن این تاثیر را بگذارد. بعلاوه هورمون ترشح شده در شیر آثار نامطلوبی در شیرخوار نخواهد داشت.


در صورت استفاده از این روش چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشك خواهم داشت؟

    تاخیر در قاعدگی بیش از یك هفته.
    ادامه خونریزی نامنظم یا وجود دردهای كرامپی شكم بطور مداوم.
    درد شدید در ناحیه شكم یا لگن.
    احتمال بارداری.
    احتمال ابتلا به بیماریهای مقاربتی.