اكثر متخصصان، تا زمانی كه شرایط زیر برقرار باشد، استفاده از زایمانِ طبیعی را توصیه می كنند:

    سر بچه ها به سمت پایین قرار گرفته باشد (در حدود 40% از دوقلوها، این حالت رُخ می دهد).
    نه شما و نه نوزادها، هیچ كدام با مشكلی مواجه نباشید كه استفاده از سزارین را ضروری كند.
    هنگام زایمان، سن بارداری شما حداقل 33 هفته باشد.
    دوقلوهای شما، هر كدام یك و نیم كیلوگرم یا بیشتر وزن داشته و هر دو با سرعت مشابهی رشد كرده باشند.

از سوی دیگر، اگر سر اولین كودك از دوقلوها (یعنی كودكی كه در مسیر زایمان، پایین تر قرار دارد) به سمت پایین نباشد، یا اگر دوقلوها از یك كیسه آمنیوتیك مشترك استفاده می كنند، یا اگر شما بیش از 2 جنین دارید، می توانید برای یك عمل سزارین برنامه ریزی شده، آماده شوید.

در صورتی كه سر اولین كودك از دوقلوها به سمت پایین باشد، اما سر كودكِ دوم به سمت پایین نباشد، توافق كلی در مورد روش مناسب وجود ندارد. برخی از متخصصان بر این باورند كه امتحان كردن روش زایمان طبیعی می تواند یك انتخاب منطقی باشد؛ در حالی كه برخی دیگر از متخصصان اظهار می كنند كه جراحی سزارین برنامه ریزی شده در این حالت، بهترین روش ممكن است.

نهایتا، شما باید بدانید كه حتی اگر نوزاد اول را با موفقیت و به صورت طبیعی به دنیا بیاورید، باز هم احتمال آن وجود دارد كه برای زایمان نوزاد دوم به جراحیِ سزارین نیاز پیدا كنید. این اتفاق در 10% از موارد می افتد و حتی هنگامی كه سر نوزاد اول به طرف پایین قرار دارد، احتمال بروز این اتفاق بیشتر است. در واقع، در یك مطالعه مشخص شد كه در بارداری دوقلوها كه سر كودك اول به سمت پایین قرار داشت ولی سر كودك دوم به طرف پایین نبود، تقریبا در 1 مورد از هر 4 مورد (یعنی 25% موارد) برای زایمان كودك دوم نیاز به سزارین بود.

عوارض احتمالی عبارتند از بیرون زدگی بند ناف در هنگام پاره شدن كیسه آب، جداشدگی جفت (خصوصا بعد از تولد اولین نوزاد از دوقلوها)، و خونریزی پس از زایمان هم در سزارین و هم در زایمان طبیعی. به همین دلیل، رعایت برخی احتیاطها و پیشگیریها، ضروری است.

اولا، شما باید پزشك متخصص زنان و زایمانی را انتخاب كنید كه در زایمان دوقلوها، مهارت داشته باشد. این دكتر باید در بیمارستانی كار كند كه كادر پزشكی مناسب فورا هنگام زایمان شما حضور یابند. همچنین در محل پرستاری از كودكان در بیمارستان، باید امكانات نگهداری از كودكان نارس فراهم باشد، زیرا برخی از دوقلوها كمی زود به دنیا می آیند.

در بدو ورود به بیمارستان، سونوگرافی انجام می شود تا وضعیت نوزادان را در رحم شما مشخص كند. همچنین برای شما آنژیوكت (سوزن مخصوصی برای تزریق مایعات و داروها به داخل ورید) نصب می كنند و در طول زایمان هر یك از بچه ها نیز ارزیابی سلامت جنین بطور پیوسته انجام می گیرد.

در صورتی كه بخواهید از داروهای ضد درد برای زایمان خود استفاده كنید، استفاده از بیهوشی موضعی اپیدورال (Epidural) می تواند بهترین انتخاب باشد. همچنین بیهوشی موضعی اپیدورال می تواند در ادامه زایمان نیز به عنوان مسكن كمكی (در صورتی كه پزشك پس از زایمان نوزاد اول بخواهد دست خود را درون رحم شما ببرد تا وضعیت قرار گرفتن نوزاد دوم را تغییر دهد؛ یا اینكه برای نوزاد دوم، به جراحی سزارین فوری نیاز داشته باشید)، مورد استفاده قرار گیرد.

وقتی زمان زایمان فرا می رسد، زایمان شما باید در یك اتاق مجهز به تجهیزات جراحی (و نه در یك اتاق زایمان معمولی) انجام گیرد. تیم پزشكی شما ممكن است شامل یك یا دو متخصص زنان، یك ماما (در صورتی كه در طول دوران حاملگی، تحت نظر ماما بوده اید)، یك متخصص بیهوشی (در مواردی كه شما باید تحت جراحی سزارین قرار بگیرید، حداقل دو پرستار (به همراه پرستارهای كمكی در حالت آماده باش)، و دو متخصص اطفال (برای هر یك از نوزادان، یك متخصص اطفال)، و در صورت امكان همسر یا كمك زایمان شما باشد.

پس از اینكه اولین نوزاد به دنیا آمد، پزشك شما، وضعیت قرار گرفتن و همچنین اندازه كودك دوم را از روی شكم یا از داخل رحم (و یا با استفاده از سونوگرافی) ارزیابی می كند.

آنچه پس از این رخ می دهد، به وضعیت نوزاد دوم بستگی دارد. در صورتی كه سر نوزاد دوم در نزدیكی دهانه رحم قرار داشته و به اندازه كافی در مجرای واژن پایین آمده باشد، پزشك شما، كیسه آمنیوتیك را پاره كرده و ضربان قلب نوزاد را تحت نظر می گیرد.

انقباضات زایمان معمولا اندكی پس از زایمان نوزاد اول، شروع می شوند (در صورتی كه این اتفاق رخ ندهد، ممكن است دارویی به شما تزریق شود كه موجب انقباض عضلات رحم و در نتیجه القای زایمان می شود) و شما نوزاد دوم را به همان مقداری كه نوزاد اول را به سمت بیرون رانده بودید، هل خواهید داد؛ هرچند این بار ممكن است برای این كار، به تلاش كمتری از سوی شما نیاز باشد.

نوزاد دوم ممكن است تنها چند دقیقه پس از نوزاد اول به دنیا بیاید، یا اینكه فاصله بین آنها ممكن است تا نیم ساعت یا بیشتر نیز طول بكشد. در صورتی كه ضربان قلب كودك در حالت طبیعی باقی نماند یا عوارض دیگری در طول این مدت رخ دهند، زایمان نوزاد دوم بدون معطلی به صورت سزارین انجام خواهد گرفت.

اگر سر كودك دوم به سمت پایین نباشد، اما كپلهای او تا محوط لگنی شما پایین آمده باشند، به این حالت “بریچ” گفته می شود و پزشك شما ممكن است برای تولد او جراحی سزارین را انجام دهد.

در صورتی كه نه سر و نه كپلهای نوزاد در نزدیكی دهانه رحم شما قرار نداشته باشند (كه حتی اگر قبل از زایمان نوزاد اول، سر نوزاد دوم به سمت پایین قرار داشته باشد، ممكن است پس از تولد اولی، وضعیت نوزاد دوم در درون رحم تغییر كرده و به این حالت در بیاید)، پزشك شما ممكن است تكنیك “تغییر دادنِ وضعیتِ قرار گرفتنِ نوزاد در داخلِ رحم” یا internal podalic version را مورد استفاده قرار دهد. این روش، شامل وارد كردن دست در داخل رحم، گرفتن پای نوزاد و ابتدا در آوردن پاهای كودك از داخل شكم می شود و نیاز به تبحر زیادی دارد و البته همیشه موفقیت آمیز نیست و ممكن است با خطراتی همراه باشد. در برخی موارد، استفاده از روش سزارین برای به دنیا آوردن كودك دوم، ضروری خواهد بود.
عمل سزارین چگونه خواهد بود؟

در صورتی كه شما برایِ زایمانِ دوقلو یا چندقلوها از سزارین استفاده كنید، عمل شما تا حدودی مشابه با سایر عملهای سزارین خواهد بود، اما چند تفاوت نیز خواهد داشت. یكی از تفاوتها این است كه پرسنل پزشكی بیشتری در اتاق زایمان شما حضور خواهند داشت. به طور معمول، دو متخصص زنان و زایمان، یك متخصص بیهوشی و دو پرستار در اتاق خواهند بود تا در طول عمل مراقب شما باشند، اما ممكن است برای هر یك از كودكان، یك متخصص اطفال و یك پرستار نیز به صورت اختصاصی در اتاق زایمان حاضر شوند. (به عنوان مثال اگر شما سه قلو حامله باشید، ممكن است تا 11 نفر در اتاق عمل حضور یابند).

همچنین برای هر یك از نوزادها، یك محفظه یا دستگاه گرم كننده نوزاد در اتاق عمل موجود بوده و تجهیزات احیا نیز مهیا می شوند. بسته به اندازه و محل قرار گرفتن نوزادها، ممكن است شما به برش بزرگتری در سزارین نیاز داشته باشد.
دوران بهبود و نقاهت من پس از زایمان، چگونه خواهد بود؟

این مورد به این بستگی دارد كه شما از زایمان طبیعی یا سزارین استفاده كرده باشید؛ همچنین به وجود یا عدم وجود عوارض دیگر (مانند خونریزی پس از زایمان) نیز بستگی دارد. در صورتی كه همه چیز به خوبی پیش برود، شما می توانید حداكثر ظرف دو روز پس از زایمان طبیعی و ظرف چهار روز پس از سزارین، از بیمارستان مرخص شوید.

همه خانمهایی كه به تازگی كودكی را به دنیا می آورند، تا حد زیادی از كمكهای آشنایان یا دوستان برای نگهداری از نوزاد خود بهره می برند؛ اما اگر شما باید از نوزادان دوقلو یا چندقلو نگهداری كنید، زحمت بیشتری را متحمل خواهید شد. پس سعی كنید تا جایی كه می توانید از افراد دیگری كه می توانند در منزل به شما كمك كنند، بهره بگیرید.

برخی از نوزادان را نمی توان به سرعت به منزل منتقل كرد. از آنجا كه احتمال بروز عوارض در چندقلوها بیشتر است، خصوصا در مواردی كه نوزادها زودتر از موعد طبیعی یا با اندازه یا وزن كمتر از مقدار نرمال به دنیا می آیند، احتمال بستری شدن آنها در بخش “مراقبتهای ویژه نوزادان” یا NICU وجود دارد. این كار برای تقریبا یك چهارم از دوقلوها، سه چهارم از سه قلوها و تقریبا همه چند قلوها با تعداد بیشتر از سه نوزاد، ضروری خواهد بود.

اگر می خواهید خودتان به نوزادها شیر بدهید، این كار را خیلی زود شروع كرده و تا زمانی كه در بیمارستان هستید، از پرسنل آن برای این كار راهنمایی بخواهید. اگر در زمینه شیردهی به دوقلوها مشكل یا سوالی داشته باشید می توانید با انجمن ترویج و تغذیه با شیر مادر نیز ارتباط بگیرید و از راهنمائی های متخصصین آن استفاده كنید.

در صورتی كه نوزادان شما در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بوده و هنوز آمادگی تغذیه از راه دهان را ندارند، شما باید در این مدت، شیر خود را بدوشید. تا زمانی كه در بیمارستان هستید احتمالا پرسنل بیمارستان به شما آموزشهای لازم را خواهند داد و زمانی كه به خانه می روید می توانید یكی از انواع شیردوشها را تهیه كنید.