الف. برخی گفته اند در تعابیر این حكایت دارد كه پیامبر(ص) وقتی به استخدام خدیجه در آمد خود را اجیر او كرد و این با شان آن حضرت هم خوانی ندارد.

در پاسخ گفته شده است كه بر طبق روایتی كه یعقوبی در این باره نقل كرده است آنچه مردم می گویند كه خدیجه او را اجیر كرد، درست نیست. پیامبر هرگز اجیر كسی نشد.2 و در روایت بر این امر تصریح شده كه سفر تجارتی پیامبر(ص) در این سفر به گونه مضاربه بود و لاغیر.3

پس اگر در برخی تعابیر استیجار و اجیر ذكر شده است به قرینه در معنای مضاربه به كار رفته است.

ب. برخی مستشرقان در بحث از زندگی پیامبر اسلام كوشیده اند آن حضرت را بازرگان معرفی كنند و وقتی این موضوع را جا انداختند بگویند پیامبر از راه تجارت زندگی می گذارند و در این سفرهای تجارتی با علماء و علوم دانشمندان آشنا شده، پس آیین او یك آیین الهی نیست، بلكه ره آورد آموزه‏های او از علمای ادیان دیگر نظیر یهودیت و مسیحیت و …است.

در پاسخ به چنین ادعایی گفته شده است:

1. محمد(ص)در بین قریش مشهور به محمد امین بوده است و مردم امانات خود را در نزد وی می‏گذارده اند. امین بودن با در یك جا ساكن بودن ملازمت دارد. اگر وی همیشه در حال سفر تجارتی بود چگونه امانتدار اموال ودارایی های مردم بوده است.4

2. شاهد دیگر بر دروغ بودن این ادعا تهی دستی رسول خدا(ص)از سرمایه تجاری است. می بینیم در این سفر تجارتی هم مال التجاره از خدیجه بود و تاریخ نویسان میزان ارثیه پیامبر(ص) از عبدالله را هم خیلی محدود ذكر می كنند و ابوطالب هم به اعتراف آن ها آن چنان پول دار نبوده است كه به برادرزاده‏اش در این باره كمك كند.

3. اخبار به تواتر دلالت دارند كه پیامبر(ص) تا سن 25 سالگی هرگز به سفر تجارتی نرفته بود. فقط در سفری هم كه به شام رفت با تلاش ابوطالب راضی شد به صورت مضاربه این كار را برای خدیجه انجام دهد.

ج. در حاشیه این حكایت از زبان خادمان حضرت خدیجه(س) نقل شده است كه پیامبر اكرم(ص) با راهبی به نام «نسطورا» ملاقاتی داشته است كه او آنچنان پیامبر شناس بوده كه با یك نگاه آن حضرت را می شناسد و از بعثت و پیامبر او با میسره سخن می گوید. همان گونه كه در داستان بحیرای راهب برخی مستشرقان این بهره برداری را كرده اند كه او آموزگار رسول خدا(ص) بوده است از این قصه هم بعد ها در مطالعات اسلام شناسانه مسیحی این

پی نوشت ها :

 

1. گذشته از این امور گویا خدیجه درباره آینده روشن حضرت رسول(ص) هم مطالبی شنیده بود كه این امر هم در فراهم كردن زمینه علاقمندی خدیجه به آن حضرت بسیار موثر بود. به ویژه كه حضرت خدیجه به جای ملاك های رایج آن زمان به تقوی و پاك دامنی و عفت و … بسیار اهمیت می داد.

2. تاریخ یعقوبی،ج2، ص21.

3. بحارالانوار، ج6، ص22.

4. امانت داری در ایام قدیم مرسوم بوده است لذا وقتی پیامبر به مدینه هجرت كرد علی (ع) را برای بازگرداندن امانات مردم به آن ها در مكه باقی گذاشت كه ان حضرت هم پس از برگرداندن امانت های مردم به مدینه رفت.