ادراكات فراحسی به معنی دریافت تحریكات ماورائی بوسیلة گیرنده هایی غیر از حواس پنج گانه ظاهری میباشد.

محركهای حسی، مجموعه ای از محركهای فیزیكی میباشند كه گیرنده های فیزیكی را در حواس پنج گانه ظاهری تحریك میكند و منجر به بروز ادراكات حسی میشوند.

محركهای فراحسی مجموعه ای از محركهای متافیزیكی هستند كه گیرنده های متافیزیكی را در ابعاد غیر فیزیكی انسان تحریك نموده، منجر به بروز ادراكات فراحسی میشوند.

انسان از سه بخش جسم ، روح و روان تشكیل شده است .

جسم در دنیای فیزیكی زندگی میكند و بوسیلة یك سری گیرنده هایی ادراكات محیط فیزیكی را دریافت میكند و با آن در ارتباط است.

حواس پنج گانه (بینایی، شنوایی، بویایی، لامسه و چشایی) مسؤول ارتباط با محیط طبیعی میباشند و هر یك از این حواس در محدودة خاصی قدرت عمل دارند و در طیف بالاتر یا پایین تر از این محدودة مشخص قادر به فعالیت نمیباشند.

برای مثال فقط انواری برای چشم انسان قابل رؤیت است كه در محدوده طیف مرئی رنگها (قرمز تا بنفش) باشد، یعنی امواج مادون قرمز و فرابنفش برای انسان قابل رؤیت نمیباشد.

در واقع چشم فقط نوری را میبیند كه طول موج و فركانس آن با قدرت گیرنده های چشم تطابق داشته باشد.

در شنوایی نیز گوش انسان یك ارتعاش مشخص و محدود را دریافت میكند و اگر ارتعاش صوت كمتر یا بیشتر از حد معمول باشد دریافت نمیشود.

به عبارت دیگر گوش انسان اصوات بسیار بلند و بسیار كوتاه را نمیشنود.

این در حالی است كه گیرنده های فراحسی كه در ابعاد غیرفیزیكی وجود انسان قرار دارند، قادر به دریافت محركهای خارج از این محدوده ها هستند.

در ادراكات فراحسی چند مقولة مهم شامل تله پاتی، سایكومتری، آینده نگری، سایكوكنسیس و روشن بینی مورد توجه است.

این مقولات بخشی از توانایی های خارق العادة تمام انسانها است، در اصل جزء توانهای فردی هر شخص بوده، در همة افراد امكان توسعه و پرورش آن وجود دارد.

البته هر انسان آگاه باید قبل از اقدام برای توسعة این توانها، هدف خود را از این كار مشخص و ترسیم نماید.

چرا كه هدایت این نیروها در مسیر الهی موجب قرب انسان به خدا میگردد و بهره گیری از آنها در امور مادی و غیر الهی موجب دوری انسان از خداوند و رفتن به سمت گمراهی و تباهی میشود .

تله پاتی از لحاظ لغوی به معنی آنچه از دور احساس میشود است و در معنی مصطلح در متافیزیك، ایجاد ارتباط از طریق افكار و بدون استفاده از ابزار و حواس پنج گانه و كلام است.

تله پاتی در معنی فراروانشناسی عبارت از استعداد و قدرت ارسال پیام یا تصویر ذهنی به دیگران بدون استفاده از حواس معمولی میباشد.

در زمانهای بسیار دور بین انسانها تله پاتی به عنوان یك ابزار معمول در ایجاد ارتباط بوده است ولی به تدریج به دست فراموشی سپرده شده است.

انسانهای عصر جدید هر چند كه بالقوه دارای این استعداد میباشند ولی قادر به استفاده كردن از آن نیستند.

دانشمندان اثبات كرده اند كه تله پاتی، بین برخی جانوران و انواعی از گیاهان نیز وجود دارد.

سایكومتری یا روان نگری به معنی توانایی تشخیص و تعبیر روان اشیاء میباشد.

فراروانشناسان اعتقاد دارند كه اشیاء و موجودات زنده در طی سالهای حیات خود، اطلاعاتی را در هالة نورانی خود ذخیره میكنند كه از طریق سایكومتری میتوان به این اطلاعات دست یافت.

این اطلاعات به دو دسته موروثی و اكتسابی تقسیم میشوند، اطلاعات موروثی در هالة اشیاء مربوط به قبل از مجاورت با انسان است و اطلاعات اكتسابی در حین مجاورت با انسان به هالة اشیاء منتقل میگردد.

آینده نگری شامل كسب اطلاعات و اخبار در مورد آینده میباشد كه به احتمال قوی از لحاظ شرعی اشكال دارد ودر برخی منابع مجاز و در برخی دیگر تحریم شده است .

آینده نگری به نسبت سایر مقولات مشابه، بیشتر با اوهام و خرافات آمیخته شده است، ولی از دید برخی دانشمندان فراروانشناسی و متافیزیسین ها یك واقعیت علمی میباشد.

مداركی نیز جهت اثبات تجربی این مقوله موجود است.

البته شكی در این نیست كه خداوند علیم برخی از اطلاعات را كه صلاح بداند از آینده و یا از عالم غیب به دل بندگان صالح خود الهام میكند.

سایكوكنسیس عبارت از حركات اجسام در اثر نیروهای روان میباشد و تله كنسیس به معنی حركت اشیاء از فاصلة دور و بدون دخالت نیروهای فیزیكی است.

این پدیده ها هر چند عملی است ولی بسیار مشكل است و به تمرینات فراوان نیاز دارد.

صرف دست یافتن به این توانایی ها از لحاظ معنوی و روحانی ارزش چندانی ندارد، پس بهتر آن است كه انسان بجای اتلاف وقت در راه دست یابی به این مقولات، اوقات خود را صرف خودشناسی و خودسازی نماید.

روشن بینی به معنی دریافت و رؤیت اطـلاعات بدون استفاده از چشم معمولی است، كه این امر از طریق چشم سوم صورت میگیرد.

چشم سوم با اسامی مختلف از جمله چشم معرفت، چشم بصیرت، چشم دل، چشم درون، تیسراتیل و آنجا خوانده میشود و جایگاه آن در كالبد اثیری و منطبق بر پیشانی در جسم فیزیكی است .

شاعر نیز به همین امر اشاره دارد، آنجا كه میگوید : چشم دل باز كن كه جان بینی ،  آنچه نادیدنی است آن بینی .

برخی دانشمندان اعتقاد دارند كه چشم سوم محلی برای دریافت ادراكات فراحسی، الهام و اشراق و وسیله ای برای ارتباط موجودات با یكدیگر در جهان هستی میباشد.

از طریق آنجا میتوان با عوالم و موجودات ماورائی و همچنین با ورای ابعاد مكانی و زمانی ارتباط برقرار ساخت.

نباید فراموش كرد كه صرف دست یافتن به این نیروها كرامت محسوب نمیشود، بلكه كرامت آن است كه انسان این توانایی ها را با نور ایمان مزین نماید و در صدف ایمان محافظت كند، كه ایمان نیز علاوه بر حفظ آن باعث تقویت و توسعة آن میشود.

شاید این كلام گهر بار امام صادق (ع) نیز به این مطلب اشاره داشته باشد، كه میفرمایند :همانا شما را نوری است كه به وسیلة آن در دنیا شناخته می شوید و هرگاه یكی از شما برادرش را دیدار كرد، محل نور را در پیشانی او ببوسد .

حضرت علی(ع) میفرمایند «همانا تقوای خدا داروی درد قلب های شماست و بینا كننده كوری دلهایتان » اندیشیدن، تفكر، سكوت، تنهایی، گریستن و تقوا از جمله عوامل مؤثر بر گشودن چشم دل است.

حضرت امام باقر(ع) میفرمایند «به چشم حضرت ابراهیم (ع) چنان نیرویی داده شد كه در آسمانها نفوذ كرد و آنچه را در آنجاست مشاهده كرد و عرش و آنچه را بالای عرش است و زمین و آنچه را زیر زمین است دید.»

مبین آن اینكه حضرت امام صادق(ع) میفرمایند«روشنایی دل را جستم و آن را در اندیشیدن و گریستن یافتم »

حضرت علی(ع) میفرمایند «بسیار خموشی گزین تا اندیشه ات بارور شود و دلت روشنایی گیرد» .

البته تكنیك هایی نیز جهت گشودن چشم سوم در مكاتب اسرار آمده است كه دور از واقعیت نیست ولی قرار گرفتن در مسیر معنوی و الهی از این طریق جای تأمل دارد.

مقالاتی كه ذكر شد تنها بخش اندكی از توانایی های خارق العادة انسان است، آیا اینگونه مسائل انسان را به سوی تفكر هدایت نمیكند؟ تا بیشتر در مورد خویش و خالق خویش بیندیشد؟