عادت یك الگوی رفتاری است كه تا وقتی كه فردی تقریبا بدون فكر و اختیار آن را انجام میدهد مرتبا اتفاق میافتد ؛ اگر افراد كاری را مدام تكرار كنند به عنوان مثال موهای شان را بارها و بارها بكشند این یك عادت به حساب میآید.
عادات افراد معمولا شامل لمس كردن و یا ور رفتن با قسمتی از صورت یا بدن شان است ؛ تعدادی از عادات معمول و متداول عبارتند از : مكیدن یكی از انگشتان – جویدن ناخنها یا كندن پوست اطراف آنها – پیچاندن یا كشیدن موها – جویدن اشیا از قبیل مداد و لباس – دندان قروچه – بالا كشیدن بینی و …
چرا این عادات ایجاد میشوند؟
عادتها میتوانند مایه تسلی و آرامش شوند ؛ مكیدن در کودکان مثال خوبی در این زمینه است ؛ به محض اینكه كودكان نوپا مرحله نوزادی را پشت سر میگذارند عادتهایی نظیر انگشت مكیدن میتواند راهی برای تسكین استرس و اضطراب در آنها باشد اما استرس و اضطراب همیشه دلیل بر عادات كودكان نیست.
گاهی این عادات متعاقب ملالت و خستگی در فرد ایجاد میشوند یعنی این رفتار عادت گونه میتواند یك منبع سرگرمی برای فرد باشد.
گاهی اوقات عادتها رفتارهایی هستند كه شروع شان با دلایل كاربردی و مفید همراه است ولی با اتمام آن دلایل این عادات از بین نرفته و همچنان ادامه مییابند برای مثال افراد وقتی كه سرما میخورند اغلب بینیشان را به منظور تمییز كردن بالا میكشند اما عادت بالا كشیدن بینی حتی با تمام شدن سرما خوردگی هم در بعضی از آنها باقی میماند.
شكست دادن عادتها
بیشتر عادتها به خودی خود از بین میروند اما اگر عادتی با انجام هر روزهاش ایجاد مزاحمت و نگرانی میكند ، ایجاد خجالت و شرمساری میكند یا حتی سبب ایجاد ضرر و زیانی برای فرد یا اطرافقیانش میشود باید در این زمینه كاری انجام داد و او را در ترك این عادت یاری كرد.
برای مثال مكیدن انگشت شست و یا سایر انگشتان در کودک عادتی نرمال و متداول است اما ممكن است کودک همیشه و مدام این كار را انجام دهد ؛ اگر این كار سبب ایجاد مشكل و اختلال در صحبت كردن یا خوردن او شود یا اینكه كودك به خاطر این عادت مورد تمسخر و اذیت و آزار دوستان و همسالانش قرار گیرد زمان این است كه دیگر این عادت را ترك كند.
یك یادآوری ملایم و مهربانانه میتواند كافی باشد ؛ دقت كنید كه لحن گفتار شما در حرف شنوی فرد بسیار موثر خواهد بود و عصبانیت و واكنش غیر صحیح از جانب شما ممكن است او را در انجام عادتش حریصتر كند.
راه كارهایی جهت كمك به بهبودی
» به جای پرداختن به عمل علت را از بین ببرید
» توجه به بهداشت روانی فرد
» پرداختن به فعالیتهای مورد علاقه مثل فعالیتهای علمی ، فرهنگی ، هنری و ورزشی
» تقویت كردن روحیه مثبت
» پاداش و تحسین پس از ترك عادت
» شناسایی و رفع ریشه ناراحتی مثل اضطراب ، ترس ، شرم ، احساس حقارت و …
» از سرزنش خودتان بپرهیزید
» ارزیابی و شناسایی محركهایی را كه باعث این عمل میشود
» به خود انگیزههای مثبت برای ترك بدهید