ماه محرم همراه با نذری های بسیاری هست که در سطح شهر توسط مردم کوچه و بازار حاضر میشود تا در کار خیری شریک شوند. ماه محرم شروع شد. ماهي كه در ميان مناسك مذهبي ايرانيها و بسياري كشورهاي مسلمان دنيا از اهميت ويژهای برخوردار هست.
در اين ماه چهره شهرها و روستاها سياهپوش ميشود و بسياري از مردم نذر و نيازهاي مهم زندگي خود را در اين ايام ادا ميكنند. مساجد و معابر شهرها شور و حال ديگري پيدا ميكند و هر شهر و دياري براي خود آيين خاصي را در اين ماه پياده ميكند.
در بسياري از منزلها, مساجد و حسينيهها در روزهاي گوناگون ماه محرم به ویژه در دهه اول و روز تاسوعا و عاشورا غذاي نذري توزيع ميشود. در كشور ما يكي از بخشهای مهم عزاداري ماه محرم, توزيع غذاهاي نذري هست. در ميان غذاهاي نذري, خورش قيمهای پخته ميشود
كه موسوم به «قيمه امام حسين«ع»» هست و بسياري از افراد براي تبرك ترجيح ميدهند كه از اين غذاها بخورند. در اين شرايط به دليل افزايش تقاضاي مواد غذايي, بازار با نوسان قيمت و تحرك مواجه ميشود و به طور معمول قيمت مواد غذايي در روزهاي منتهي به اين ماه تا حدودي افزايش پيدا ميكند.
نذريهای ميلياردي
ميزان مصرف مواد غذايي در طول سال
طبق آمار موجود, ايرانيها معادل دو هزار میلیارد تومان غذای نذری در ماه محرم پخش می کنند و برنج, پرفروشترین ماده خوراکی در این ماه هست. براساس گزارش بانک مرکزی, سرانه مصرف سالانه برنج برای هر ایرانی ٤٠ کیلوگرم, سرانه مصرف روغن بین ١٨ تا ١٩ کیلوگرم و سرانه مصرف حبوبات حدود ١٠ کیلوگرم هست. با اين اوصاف هر ایرانی در طول يك ماه چيزي حدود سه کیلو و ٣٠٠ گرم برنج, یک پنجم کیلوگرم روغن و ٨٣٠ گرم حبوبات مصرف می کند.
ميزان مصرف مواد غذايي در ماه محرم
طبق گزارش اتحادیه بنکداران مواد خوراکی در سال قبل, مصرف اقلام اساسی مثل برنج, روغن و حبوبات در ماه محرم بهطور میانگین ٣٥ درصد نسبت به ماههای عادی سال افزایش دارد که با دقت به سرانه مصرف این دسته از مواد خوراکی, در ماه محرم مصرف برنج در ایران ٩١ هزار تن, روغن ٤١,٥ هزار تن و حبوبات ٢٣ هزار تن اکثر
از بقیه ماههای سال هست. بنا به اعلام اتحادیه گوشت گوسفند و اتحادیه فروشندگان مرغ, مصرف گوشت قرمز در ماه محرم معادل ٣٠ درصد و گوشت مرغ حدود 5/3 درصد اکثر از سایر ماههای سال هست. با دقت به آمار موجود و نزديكي به ايام محرم به بررسي قيمت مواد گوناگون غذايي ضروري براي ماه محرم پرداختيم.
قيمت حبوبات
حبوبات, بهخصوص عدس و لپه از جمله مواد غذايي میباشند كه در ماه محرم بيشترين بهره گیری را دارند. شايد بتوان گفت عدس پلو و خورشت قيمه, مهمترين غذاهاي نذري اين ماه به تعداد ميروند. طبق اعلام سازمان مديريت ميادين ميوه و تره بار شهرداري شهر تهران, قيمت حبوبات فله و غيرشركتي در روزهاي منتهي به ماه محرم به اين شرح هست: قيمت هر كيلوگرم عدس درشت درجه يك, 57500 ريال و قیمت هر كيلوگرم عدس درشت درجه دو , 52000 ريال هست.
همچنين هر كيلوگرم عدس ریز درجه يك , 56500 ريال و درجه دو , 51000 ريال به فروش ميرسد. هر کیلو گرم لپه درجه يك , 79000 ريال و لپه درجه دو , در ميادين, 69000 ريال قيمت دارد. قيمت هر كيلوگرم لوبیا چیتی درجه يك , 105000 ريال و لوبيا چيتي درجه دو , 96000 ريال فروخته ميشود. لوبیا چشم بلبلی درجه يك , 58000 ريال قيمت دارد
و قیمت درجه دو آن براي هر كيلوگرم 48000 ريال هست. همچنين لوبیا قرمز کپسولی درجه يك , 90000 ريال فروخته ميشود و نوع درجه دو آن , 80000 ريال هست. در اين ميان هر كيلوگرم لیمو عمانی درجه يك, 220000 ريال و درجه دو , 195000 ريال به فروش ميرسد.
مرغ
مرغ يكي از مايحتاج روزهاي ماه محرم هست كه براي تهيه زرشك پلو با مرغ نذري و همچنين غذاهاي ديگر از آن بهره گیری ميشود. قيمتي كه از سوي سازمان ميادين ميوه و ترهبار براي مرغ تازه در آستانه ماه محرم اعلام شده, به اين صورت هست: قيمت مصوب مرغ کامل تازه بسته بندی 72500 ريال و مرغ کامل تازه پاک شده, 81600 ريال هست.
خرما نيز در روزهاي محرم تا حدي كاربرد دارد, هر چند كاربرد اصلي اين ماده غذايي به ماه رمضان برميگردد. قيمت هر كيلوگرم خرما پیارم درجه یک, 192000 ريال و قیمت نوع درجه دو آن 165000ريال هست. همچنين خرماي دشتستان و کبکاب درجه یک, 45000 ريال فروخته ميشود
و نوع درجه دو به قيمت 37000 ريال در بازار موجود هست. خرماخاصویی « شهد دار» درجه یک نيز 53000 ريال قیمت دارد و قيمت درجه دو آن, 46000 ريال هست. در ميان خرماهاي موجود, خرماي رطب مضافتی بم بيشترين بهره گیری را دارد و هر کیلوگرم از نوع درجه یک آن, 79000ريال قيمت دارد. هر كيلوگرم خرماي زاهدی درجه یک نيز به قيمت 48000 ريال و نوع درجه دو آن, 42000 ريال در بازار فروخته ميشود.
برنج
برنج كه بعنوان پرمصرفترين ماده غذايي در ماه محرم شناخته ميشود, اضافه بر تنوع در انواع گوناگون با قيمتهای مختلفي نيز به فروش ميرسد. برنج طارم رمضانی با قیمت مصوب هر كيلوگرم 84000 ريال و برنج طارم اصل, كيلويي108000 ريال فروخته ميشود. در ميان برنجها هر كيلوگرم از انواع برنج دودی پرمحصول 98000 ريال هست و يك كيلوگرم برنج شیرودی 86000 ريال قيمت دارد.
همچنين برنج طارم عسگری با قيمت مصوب كيلويي82000 ريال فروخته ميشود. برنجهای هندی نيز مصرف زيادي در ميان مردم كشورمان دارند؛ به گونهای كه برنج هندي دانه بلند ممتاز كيلويي 52000 ريال قيمت دارد و برنج دمسیاه با قيمت هر كيلوگرم 108000 ريال به فروش ميرسد و هر كيلوگرم برنج هاشمی 108000 ريال هست. برنج وارداتی تایلندی هومالی كيلويي 27000 ريالهست و برنج وارداتی پاکستانی, كيلويي 66000 ريال در بازار فروخته ميشود.
گوشت قرمز
گوشت قرمز نيز از جمله مواد غذايي هست كه در اين ماه براي تهيه انواع خورشتها مورد بهره گیری قرار ميگيرد. قيمت مصوب هر كيلوگرم قلوهگاه بياستخوان گوسفندي, 250000 ريال, کف دست با ماهیچه گوسفندي 420000 ريال, ران کامل ممتاز گوسفندي 430000 ريال, گردن گوسفند 350000 ريال, سرسینه
و دنده گوسفندي 85000 ريال, نیم شقه سردست گوسفندي320000 ريال و راسته با استخوان گوسفندي 350000 ريال هست. همچنين هر كيلوگرم گوشت سردست پاک کرده گوساله 371000 ريال, ران پاک کرده گوساله 395000 ريال, راسته پاک کرده گوساله, 422000 ريال, گردن گوساله 341000 ريال, قلوه گاه گوساله 244000 ريال, فیله پاک کرده گوساله 691000 و سرسینه گوساله 82000 ريال به فروش ميرسد.
قند و شكر
در گروه قند و شكر, قیمت مصوب شکر فله, کیسه 50 کیلویی, 30000ريال, شکر بستهبندی10 کیلوگرمی نيز 300000 ريال, همچنين قند شکسته بستهبندي 10کیلوگرمی, 340000 ريال و شکر فله تنظیم بازار 28550 ريال فروخته ميشود.
با دقت به آن چه گفته شد و همچنين نزديكي به نخست ماه محرم, تازهترین گزارش از تحولات قیمتی کالاهای خوراکی حاکی از آن هست که در میان ۱۱ گروه اصلی, تنها یک مورد گرانی ثبت شده هستوبقيه اجناس یا تغییر قیمتی نداشته و یا مقداری ارزان شدهاند. در گروه برنج و حبوبات, تمامی اقلام اثبات باقیمانده هست.
همچنين در گروه گوشتها, گوشت قرمز رشد ۰.۶ درصدی و گوشت مرغ کاهش ۰.۶ درصدی قیمت داشته هست. چای و روغن نباتی تغییر قیمتی نداشتهاند اما قند و شکر تا ۰.۲ درصد ارزان شده هست. با اين اوصاف به نظر ميرسد براي ماه محرم سال جاری بازار با افزايش قيمتي چنداني روبهرو نباشد.