اگر در ایام محرم میخواهید به مکان هاي دیگر ایران بروید تا با سنت هاي سوگواری دیگر مناطق نیز آشنا شوید ما برترین مقصدها را به شما معرفی میکنیم. آیین هاي ویژه روزهای تاسوعا و عاشورا یکبار در سال برگزار میشود و فرصت مناسبی هست برای این که به سفر بروید تا با آداب و رسوم شهرهای گوناگون در سوگواری سیدالشهدا آشنا شوید.
استان خراسان
مهمترین شهری که برای برگزاری مراسم سوگواری امام حسین «ع» در استان خراسان رضوی میتوان به آن اشاره کرد، شهر مقدس مشهد هست.اگر میخواهید شمار زیادی از هیات هاي حسینی راکه زنجیرزنی و سینه زنی میکنند یکجا و در جوار نوادگان سیدالشهدا مشاهده نمایید برترین انتخاب سفر به مشهد مقدس هست.
در مشهد همه ي سوگواری ها به حرم مطهر حضرت رضا «ع» ختم میشود. در روزهای تاسوعا و عاشورا خیابان هاي منتهی به حرم یعنی خبابان شهر تهران، چهارراه شهدا و خیابان طبرسی چنان مملو از جمعیت عزادار و دسته هاي سینه زنی و زنجیرزنی هست که از چهار طرف حرم مطهر، محدودیت هاي ترافیکی ایجاد میشود. حتی هیات هاي سوگواری سایر شهرهای دور و نزدیک هم چون تبریز،^ شیراز، اصفهان و حتی بندرعباس نیز در این ایام به مشهد میآیند
شام غریبان در حرم امام رضا «ع» خیلی جالب هست. در این مراسم همۀ خادمان حرم دور تا دور یکی از بزرگ ترین صحن ها شمع به دست میایستند و یکی در وسط نوحه میخواند. مردم نیز همراه خادمان میشوند و شمع دست میگیرند. یک سینی بزرگ هم وسط صحن می گذارند که با شن پر شده و شمع هاي روشن را در آن فرو میکنند.
از نذری هاي متعارف در مشهد میتوان به نان قاق و چای شیرین «برای صبحانه»، شله مشهدی و شربت اشاره کرد.همین طور ظهر عاشورا در مراسمی در میدان طبرسی همۀ خیمه آتش میزنند. پس از آن نماز ظهر عاشورا در چهارراه شهدا نیز شکوه خاصی دارد.
مراسم حسن حسین هم یکی از مراسم متعارف در استان خراسان جنوبی هست. این مراسم در دهه اول محرم اجرا میشود. برترین اجرای آن را میتوانید در روستای بصیران از توابع بیرجند مشاهده نمایید. در این مراسم وقتی عزاداران دور علم میچرخند دست چپ را روی دوش فردی که پهلویش قرار دارد،
گذاشته و با دست راست در حین چرخیدن دوبار به سینه و دو بار به پای خود میزنند و یک نفر که معمولاً بزرگ روستا هست، اشعاری را میخواند. قسمت اول این ابیات توسط مداح یا ذاکر و قسمت دوم توسط عزاداران یا همان کسانی که دور علم میچرخند تکرار میشود
استان لرستان
یکی از سوگواری هاي متعارف در استان لرستان به خصوص خرم آباد مراسم گل مالی هست. روز عاشورا در خرم آباد مراسمی با اسم محلی «ده خره اوفتایه» که به مفهوم به گل افتادن هست، اجرا میشود. در این مراسم، از پیر تا جوان، زن و مرد همۀ و همه ي با گلی ترکیب شده از خاکی نرم و گلاب ناب خود را یک رنگ میکنند.
بدین ترتیب عده اي در حوضچه هاي گل میایستند و به بقیه در گل مالی کردن تنشان کمک میکنند. بعد از اینکار جلوی آتش میایستند خشک شوند و یادشان آیدکه از خاک ساخته شده و به خاک بازمی گردند. آن ها سپس در دسته هاي منظم به سوگواری میپردازند.
همین طور شمار زیادی از زنان و مردان بروجرد در این استان در شامگاه عاشورا با تهیه 40 شمع، با پای عریان و پوشیدن چند لایه جوراب و بدون این که با کسی گفتگو کنند از این منزل به آن منزل رفته و شمع هاي خود را در 40 سقاخانه می گذارند. همین طور زنها عموما کل صورت خود را می پوشانند.
انها با اینکار ضمن سوگواری، حاجات و خواسته هاي خودرا نیز تذکر میکنند. این آئین به 40 منبر مشهور هست. سقاخانه هم الزاما به معنای سقاخانه هایي که در ذهن ماست، نیست؛ بلکه مردم درهای منزل خود را به روی دیگرانباز کرده و سینی بزرگی در ورودی منزل یا حیاط می گذارند و در آن شمعی روشن میکنند. این عرف در شهرهای دیگری چون کرمان هم متعارف هست.
استان همدان
در شهر همدان امامزاده اي به اسم امامزاده عبدالله وجود دارد که همۀ دسته هاي سوگواری از خیابان هاي گوناگون به این بقعه میرسند و در آنجا سوگواری میکنند. روز سوم شهادت امام حسین و یارانش هم دسته هاي سوگواری با پوشیدن لباسهای تعزیه و سوار بر اسب در خیابانها رژه میروند.
یکی از نذری هاي متعارف در این شهر هم آبگوشتی هست که عاری از هر گونه حبوبات هست. غذا هاي نذری در همدان مانندفرهنگ تغذیه آن ها با ترشی یا با مربا سرو میشود.روستایی به اسم مریانج هم در استان همدان در این ایام خیلی مشهور هست؛ چرا که غذای نذری اهالی این روستا در روز عاشورا فقط حلیم هست و غیر از حلیم هیچ نذری دیگری پخش نمیشود تا جاییکه همسایه ها برای دادن حلیم به عزاداران با یکدیگر رقابت میکنند.
استان گیلان
در شهر لاهیجان می توانیدمراسم زیبای 40 منبر را تماشا کنید.کسبه لاهیجانی شمع هاي رشته اي تهیه میکنند. بدین ترتیب که با آغشته کردنموم روی گرایش هاي پنبه اي تقریباً ضخیم شمع می سازند و سپس آن ها را در بسته اي 40 تایی و در کنار بسته هاي 40 دانه اي خرما روی طبق می گذارند و به کسانی که میخواهند در مراسم 40 منبر شرکت کنند، می فروشند.
این مراسم بعد از اقامه نماز مغرب و عشای تاسوعا شروع میشود. بعضی از مردم که عصرهای پنجشنبه در منزل هاي شان روضه خوانی دارند منبرهای روضه خوانی را جلوی منزل هاي شان قرار میدهند و روی آن سینی و دو ظرف خالی و یک ظرف برنج خام می گذارند.مردم هم شمعی روشن میکنند و خرما یا سکه اي داخل ظرف می گذارند و در عوض چند دانه برنج خام برمی دارند و اینکار را تا 40 منبر انجام میدهند.