در اینبخش درباره تبلیغات ماهواره اي فریب دهنده اي صحبت میکنیم کـه نباید بخرید. داستان این محصولات همان داستان کرم هاي حلزونی هستند کـه آسیب رسان از آب درآمدند و کلی خسارت بـه سلامتی مصرف کنندگان وارد کردند. تبلیغات قدرت فریب بالایی دارند و با ترفندهایی کـه شـما را قانع و مشتاق بـه خرید می کنند اما گاهی بهتر اسـت کمی صبر کنیم. با مجله پارس ناز همراه باشید.
سخنگوی سازمان غذا و دارو اسامی فرآورده هاي غیرمجاز کـه بـه صورت گسترده در شبکههاي ماهوارهاي تبلیغ میشوند را اعلام کرد. دکتر کیانوش جهانپور، با اشاره بـه گزارش اداره کل امور فرآوردههاي طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو، تاکید کرد کـه تبلیغات پیامکی برای عموم و ماهوارهاي فرآوردههاي طبیعی، سنتی و مکمل هاي تغذیهاي بر طبق ضوابط جاری ممنوع اسـت. فرآوردههایي کـه تحت عنوان:
“مکمل لاغری super fat metabolism”
“قرص ترک اعتیاد senator”
“قرص افزایش قد Gluta pure”
“قرص لاغری Easy slim”
“قرص چاقی Gumbo”
“قرص چاقی صورت Super fat face”
“کپسول درمان ناباروری Selen plus”
“کرم درمان بیماریهاي پوستی Anti psoriasis”
“قرص درمان کبد چرب Bodyguard”
“قرص جنسی Eisenia”، “قرص تقویت جنسی Good love”
“مکمل لاغری Adios”
“قرص ترک سیگار Stop smoking”
“قرص چربی سوزی و عضلهسازی Lipo six black”
“قرص لاغری Garcinia cambogia”
“پکیج قرصهاي بنیاد حیات پاک جهت ترک اعتیاد”
این داروها هیچگونه مجوزی اعم از تولید، واردات، توزیع، عرضه و تبلیغات را از اداره کل امور فرآوردههاي طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو ندارند. جهانپور با بیان این کـه وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در بحث سلامت مردم اغماضی نخواهند داشت، تاکید کرد: لذا ضمن اطلاع رسانی بـه مردم، از دستگاههاي ذیربط نیز تقاضای داریم کـه بـه منظور حفظ سلامت مصرف کنندگان، اقدام لازم را دراین باره انجام دهند.
تبلیغات ماهوارهاي مثل داستانهاي باورنکردنی هستند؛ داستانهایي کـه آدم منتظر اسـت آخرشان یک عبارت بزرگ «دروغ» مثل مهر روی تصویر بخورد اما نهتنها عبارت دروغ روی این تبلیغات نمی خورد، بلکه تلاش می کنند با رنگ و لعاب زیادی صحت ادعاهایشان را تایید کنند. بیشتر این محصــولات 2 ویژگی دارند؛ نخستین ویژگی این اسـت كه ادعا می کنند ظرف مدت کوتاهی مثلاً یک ماه میتوانند تفاوت خیلی زیادی ایجاد کنند.
مثلاً ظرف 2 هفته 10 کیلو لاغر شوید! اما ویژگی دوم از اولی هم خندهدارتر اسـت اینكه یک محصول می تواند چندین خاصیت مختلف داشته باشد و برطرفکننده همه ی مشکلات شـما شود! مـا تعدادی از تبلیغاتیترین محصولات ماهوارهاي را انتخاب کردیم و سراغ پزشکان متخصص رفتیم تا ببینیم این تبلیغات تا چـه حد صحت دارند. نتایج جالبی بـه دست آوردیم کـه دراین گزارش می خوانید.
ترفند تبلیغ این محصولات خیلی ساده اما تاثیر گذار اسـت. آن ها ابتدا جملات و سؤالاتی را مطرح میکنند کـه مخاطب رابه همراهی با تبلیغ وامیدارد مثلاً آیا شـما هم از کوتاهی قد رنج میبرید؟ یا اینكه آیا شـما هم بدلیل داشتن قد کوتاه نمی توانید با فرد مورد علاقهتان ازدواج کنید؟ کافی اسـت جواب مخاطب مثبت باشد تا بـه قلاب گیر کند!
حالا وقت آن میرسد کـه تبلیغ برای حل این مشکلات محصول خودش را معرفی کند. این محصول ادعا می کند، می تواند باعث رشد قد افراد در هر سنی شود «برای همین هم تصویر افراد بالغ را نشان می دهد کـه ناگهان قد کشیدهاند!» اما آیا چنین چیزی ممکن اسـت؟ دکتر امید ظهور، متخصص طب فیزیکی دراینباره جواب کوتاه اما کاملا قانع کنندهاي دارد:
«چنین چیزی اصلا امکان ندارد و دروغ محض اسـت، چون بعد از یک سنی اپیفیزها بسته می شوند.» آخرین سن برای رشد استخوانها و اصطلاحا قد کشیدن 17 تا 18 سالگی اسـت، البته این سن با توجه بـه مسائل ژنتیک و نژادی می تواند کمی متفاوت باشد بنابر این خاصیت این قرصها نه تنها دروغ اسـت بلکه ممکن اسـت باعث ایجاد عوارض هم شود.
آدمهاي خندان در حالیکه کفشهاي سفیدی رابه پا کردهاند و خیلی آسان راه می روند و ورزش میکنند محتوای این تبلیغ را تشکیل می دهند؛ تبلیغی کـه اولا ادعا میکند کفشهایش «طبی» اسـت و ثانیا می گوید بر اثر نیرویی کـه بـه زمین وارد میکند باعث «لاغر شدن» افراد میشود! از متخصص این زمینه دکتر امید ظهور دراین باره هم سؤال کردیم.
جالب اسـت بدانید این ادعا هم دروغ اسـت؛ «کفش طبی مثل عینک اسـت و با توجه بـه هر فردی باید اسکن شود.» دکتر می گوید استفاده از کلمه طبی بـه خیلی از محصولات ارزشافزوده میدهد. برای همین هم دراین تبلیغات خیلی از این عبارت استفاده می شود. طبی بودن وقتی این معنی را میدهد کـه زیر نظر دکتر و برای شرایط بیمار ساخته و ضمنا اسکن هم شده باشد در غیر این صورت طبی بودن معنایی جز دروغ بودن ندارد!
واریس مشکل خیلیهاست؛ مشکلی کـه دراین تبلیغ ادعا میشود تنها با یک اسپری قابل حل شدن اسـت! اما واقعیت با ادعاهای این تبلیغ خیلی فرق میکند. دکتر بهروز باریکبین، متخصص پوست میگوید برای این کـه علت واریس مشخص شود باید حتماً بررسیهایي صورت بگیرد؛ «با سونوگرافی داپلر و معاینات محل نارسایی وریدی مشخص می شود.»
بعد ازآن با توجه بـه کوچک یا بزرگ بودن واریس، نحوه معالجه هم فرق خواهد داشت. اگر واریس کوچک باشد لیزر، درمان مناسبی خواهد بود اما اگر بزرگ باشد، جراحی ودر موارد ورود بـه رگها لیزر و سوزاندنشان بهترین روش درمان اسـت. هردو نحوه درمان باید کاملا تحت نظر دکتر متخصص صورت بگیرد.
ریزش مو یکیدیگر از مشکلاتی اسـت کـه بـهخصوص بین آقایان شایع اسـت. یکی از عکس هایي کـه دراین تبلیغ دیده میشود تصویر سر مردی اسـت کـه موهایش ریخته و بعد با استفاده از شانه لیزری کـه نور قرمزی دارد موهایش دوباره میرویند و پرپشت میشوند! راستش کذب بودن این تبلیغ دراین نیست کـه شانههاي لیزری وجود ندارند، بلکه در تصویر مو هاي پر پشت مرد حاضر در تبلیغ اسـت!
واقعیت این اسـت کـه شانههاي لیزری واقعا وجود دارند و نوع معتبر آن ها تحت تایید سازمان غذا و داروی ایالاتمتحده اسـت. این شانهها با لیزر کمتوان فولیکولهاي مو را تحریک میکنند اما تاثیرشان آن قدر نیست کـه تبلیغات ادعا میکنند. دکتر باریکبین درباره میزان این تاثیر میگوید:«کلاه یا شانه لیزری در حد خیلی کم یا متوسط تاثیر دارد، اینطور نیست کسیکه موهایش ریخته، خرمنی از مو بـه دست بیاورد.
اگر دستگاه استاندارد و توان لازم را داشته باشد می تواند باعث قطور شدن مو هاي کرکی شود.» اگر قرار اسـت از این شانهها استفاده شود بهتر اسـت با دکتر متخصص مشورت کنید و بـه دنبال موارد استاندارد و تایید شده باشید. هیچ تضمینی وجود ندارد کـه شانههاي ماهوارهاي دستگاههاي اصل باشند، اشعه لیزرشان استاندارد باشد یا حتی از لامپهاي الايدی بجای لیزر استفاده نکرده باشند!
این داروها فاجعهبار هستند! این جمله را باید اول از همه ی میآوردم تا مبادا حتی یکدرصد بـه فکر استفاده از انها بیفتید! اگر کمی، فقط کمی بـه مدلهاي این تبلیغات دقت کنید متوجه میشوید کـه همگی بدون استثنا ورزشکار هستند و برای همین اندامشان لاغر و متناسب اسـت. ادعاهایی مثل «دیگر احتیاجی بـه ورزشهاي سخت و نفس گیر نیست» یا «ظرف یک ماه 8 تا 10کیلو لاغر شوید» را بشنوید ولی باور نکنید!
آنهایی کـه باور کردند دچار دردسرهای وحشتناکی شدند کـه دکتر محمد هاشمی دبیر انجمن جلوگیری از چاقی درباره انها بـه همه ی افراد هشدار میدهد؛ «اساسا تبلیغات دارو غیر مجاز و غیر قانونی اسـت. دارو باید با توجه بـه شرایط بیمار و توسط دکتر متخصص تجویز شود.» دکتر هاشمی میگوید: «تحقیقاتی در پژوهشکده غدد دانشگاه شهید بهشتی روی داروهای مدعی لاغری انجام شده کـه نتایج بسیار تکاندهندهاي دارد.
این داروها نهتنها بـه هیچوجه گیاهی نیستند بلکه بدلیل داشتن هورمون تیروکسین و ایجاد پرکاری تیروئید بـه صورت مصنوعی باعث لاغری می شوند. بعضی از این داروها هم حاوی مادهاي اسـت بنام گرد فرشته کـه نوعی مخدر اسـت و باعث بی اشتهایی فرد میشود. جالب اسـت بدانید شاید این قرصها در کوتاهمدت باعث لاغری شود اما بعد از مدتی ممکن اسـت وزنتان بیشتر از قبل هم شود.»
تعداد دستگاههاي ورزشی کـه در ماهوارهها تبلیغ می شود روز بـه روز بیشتر میشود. دراین تبلیغات شـما اغلب افراد ورزشکار و خوشاندام را می بینید کـه خیلی آسان با دستگاه کار میکنند. بیشتر وقتها، عکسهای افرادی کـه چاق بودهاند و بعد «مثلاً» با استفاده از این دستگاهها لاغر شدهاند هم ضمیمه این تبلیغات می شود. با نشان دادن این عکسهای، افراد چاق با این عکسها احساس همذاتپنداری میکنند.
درست دراین لحظه اسـت کـه ممکن اسـت گرفتار تبلیغات شوند. اما نظر متخصص مـا دراین مورد چیست؟ آیا این دستگاهها می توانند خطرآفرین باشند؟ جواب او مثبت اسـت؛ «هر فردی با توجه بـه میزان انعطافپذیری و آمادگی جسمانیاش باید ورزش کند. ممکن اسـت دستگاهی برای افراد ورزشکار یا بعضی از سنین مناسب باشد، ولی مشخصا نمیتواند برای همه ی خوب باشد.»
استفاده از این دستگاههاي ورزشی متاسفانه تاثیراتی دارد کـه می تواند باعث دیسک ستون فقرات و گرفتگیهاي عضلانی شود. دکتر امید ظهور اسم دستگاه را نمیگوید، اما جملهاي میگوید کـه تکاندهنده اسـت؛ «بـه جرات میگویم کـه بعضی از این دستگاهها تعداد بیماران مـا را بیشتر کردهاند.»
درباره کرمهایي کـه مدعی رفع دائمی مو هاي زائد بدن هستند هم از دکتر متخصص این زمینه سؤال کردیم. دكتر بهروز باریکبین بـه مـا گفت:« اصولا هیچ دارویی وجود ندارد کـه بتواند بـه صورت دائمی فولیکولهاي موی زائد را از بین ببرد.» البته داروی معروفی بنام «ونیکا» وجوددارد کـه بـه دنبال استفاده ازآن رشد مو کاهش پیدا می کند. اما کاهش مو تا زمانی ادامه خواهد داشت کـه از این دارو استفاده شود.
زمانی كه مصرف دارو قطع شود، رشد مو هاي زائد دوباره شروع می شود. اگر اسپریها یا کرمهاي از بین برنده دائمی مو هاي زائد وجود داشتند اول از همه ی در مقالات و کتابهاي علمی تایید میشدند و دیگر این همه ی کلینیکهاي رفع مو هاي زائد توسط لیزر افتتاح نمیشد! تبلیغات زیبایی بخش بزرگی از تبلیغات ماهواره اي را تشکیل می دهند. چرا کـه تبلیغاتچی ها از اهمیت زیبایی برای مخاطبانشان آگاه هستند.
یادتان باشد کـه تبلیغاتچیها هر کاری میکنند کـه شـما را تحت تاثیر قرار دهند. از آوردن مدلهاي زیبا با پوستهاي صاف و شفاف و مردانی کـه موهای شان پرپشت اسـت گرفته تا دستکاریهاي بزرگ در واقعیت. مثل همان تبلیغی کـه درباره قرصهاي افزایش قد انجام می دهند.
شـما منبع درآمد این تبلیغات هستید. قبل از این کـه تحت تاثیرشان قرار بگیرید کمی فکر کنید، از خودتان بپرسید اگر هزینه تهیه این محصولات رابه معاینهشدن توسط یک دکتر متخصص اختصاص دهید بهتر نیست؟ قطعا بهتر اسـت. دارو، ماکارونی یا برنج نیست کـه برای همه ی افراد مناسب باشد، باید توسط دکتر متخصص و با توجه بـه شرایط فرد تجویز شود نه با یک تبلیغ ساده.
بـه قول دکتر هاشمی حتی اگر دارویی کـه میخواهید مصرف کنید را از داروخانه و با مجوز وزارت بهداشت تهیه کرده اید سرخود اینکار را انجام ندهید. یک داروی خیلی ساده و تایید شده ممکن اسـت برای شـما زیانبار باشد. دکتر باریکبین هم میگوید معلوم نیست این داروها کجا تولید شدهاند:«خیلی وقتها مراجعان مـا با استفاده از این کرمها دچار حساسیتهاي تماسی و اگزما شدهاند.»
اگر دقت کرده باشید تلفنهایي کـه برای تهیه این محصولات ارائه میشود بیشتر عددهایي موقتی هستند کـه ممکن اسـت طی چند روزبعد عوض شوند. دکتر هاشمی میگوید: «اگر برای تهیه این محصولات تماس بگیرید متوجه میشوید کـه هیچ جای خاصی برای ارائه آن ها وجود ندارد و محصول قرار اسـت با پیک بـه دست شـما برسد.
حتی اگر راجع بـه پیک پیگیری کنید تا ببینید کـه محصول را از کجا تهیه کرده، متوجه میشوید کـه او هم بیخبر اسـت، چون فردی محصول رابه محل پیک تحویل داده و رفته اسـت! بنابر این هرگز بـه چنین مواردی کـه معلوم نیست از کجا آمده اعتماد نکنید.