پارس ناز پورتال

تقویت عزت نفس بهترین راه جلوگیری از اعتیاد

افراد معمولا به علت کمبود در خود و عزت نفس پایین رو به مواد مخدر می آورند که می توان این مشکل را از ریشه با تقویت عزت نفس حل نمود. امروزه افزایش مصرف مواد مخدر نگرانی روز افزونی را برای تمامی جوامع به دنبال دارد. مسئله وابستگی به مواد و سوءمصرف آن به یک معضل اجتماعی – درمانی تبدیل شده هست

پیامدهای جسمی و روانی اعتیاد به کاهش کیفیت و رضایت از زندگی و افت جدی در روابط‌ فردی، اجتماعی و سلامت روان در افراد مصرف کننده منجر می شود.سلامت روانی یکی از مهمترین عوامل مؤثر در ارتقا و تکامل انسان‌ها هست.سلامت روان، صرفاً فقدان مریضی یا ناتوانی نیست بلکه حالتی از رفاه بوده که با دقت آن فرد قادر هست با استرس‌هاي معمول زندگی کنار آید و بعنوان بخشی از جامعه با دیگران مشارکت و همکاری نماید.

یکی از عوامل روانشناختی که می تواند در اعتیاد نقش موثری داشته باشد کمبود عزت نفس هست.عزت‌نفس حس ارزشمندی هست که انسان برای خود قائل هست و عبارت هست از قضاوت و نگرشی که فرد به طور پیوسته و مداوم از ارزش‌هاي خود بیان می کند و از چهار مولفه‌ عزت نفس فردی، عزت نفس اجتماعی، عزت نفس خانواده و عزت نفس تحصیلی به وجود می آید.

عزت نفس فردی، باور و نگرشی افراد نسبت به خود، درک خود، انگیزه، آرزوها و تصمیم گیری‌هاي شخصی دارند.

عزت نفس اجتماعی، دیدگاه و نگرش فرد نسبت به علایق، انتظارات و وظایف و ابراز وجود خویش در برابر جامعه هست.

عزت نفس خانواده، برداشت و قضاوتی هست که فرد نسبت به احساسات، روابط خانوادگی و انتظارات خود از خانواده دارد.

عزت نفس تحصیلی، قضاوت و نگرشی که فرد نسبت به امور تحصیلی، همکلاسی‌ها، معلم و مدرسه دارد.

عزت نفس از عوامل تعیین‌کننده رفتار در انسان به شمار می رود و در مراحل گوناگون زندگی متأثر از چگونگی ارتباط او با دیگران هست.

ایجاد روابط گرم و صمیمی با افراد دیگر، منبع اعتماد، ایمنی و آسایش هر انسانی هست که به تبع آن میتواند در رشد عزت‌نفس و کاهش احساس کمرویی و بی ارزشی او مؤثر واقع شود.پژوهش‌ها نشان می دهند افراد گوشه‌گیر، تنها، منزوی با احساس کمرویی شدید و عزت نفس ضعیف به احتمال بیشتری در معرض ابتلا به مریضی‌هاي جسمی و روانی به خصوص اعتیاد میباشند.

عزت نفس چطور در وجود ما شکل میگیرد؟
عزت نفس از سنین پایین در افراد به وجود می آید. در مورد بچه‌هاي نوپا یا خردسال، عزت نفس با تشویق‌ها و تأییدهای دیگران تقویت میشود.ولی وقتی بچه‌ها بزرگ‌تر میشوند، نقش مهمی در بالا بردن عزت نفسشان پیدا میکنند.موفقیت‌هایي مثل گرفتن نمره مفید در امتحان، موفق شدن در یک رقابت ورزشی و حتی دوست خوبی برای دیگران بودن یا توانایی شوخ طبعی و سرگرم کردن اطرافیان در تقویت عزت نفس مؤثر هست.

خانواده و اطرافیان مثل مربی‌ها، معلم‌ها، هم تیمی‌ها و هم کلاسی‌ها هم می توانند در بالا بردن عزت نفس مؤثر باشند. آن‌ها میتوانند به افراد کمک کنند تا به توانایی‌ها و قابلیت‌هایشان پی ببرند و زمانی که شکست می خورند آن ها را تشویق میکنند تا دوباره تلاش کنند.

همه ي اینها موجب می شود تا فرد دید مثبتی به خودش داشته باشد، به موفقیت‌هاي قبلی، هر چقدر هم که کوچک باشند افتخار کند و مطمئن باشد که کارهای بسیار زیادی هست که میتواند در آینده به خوبی از پس انجام دادنشان بربیاید.

عزت نفس دو ویژگی اصلی دارد
خودکفایی
یعنی به توانایی‌تان اعتماد دارید و میدانید که قادرید فکر کنید، بیاموزید، گزینش کنید و تصمیم‌هاي مناسب و درست بگیرید.

حرمت نفس
یعنی به حقتان برای خوشحال و خوشبخت بودن اعتماد دارید و مطمئن هستید که پیشرفت، موفقیت، دوستی، احترام، عشق و رضایت، شایسته و مناسب شماست.عزت نفس، برای رشد طبیعی و سالم فرد ضرورت دارد و بدون آن، رشد روان شناختی متوقف میشود. درواقع عزت نفس مثبت مثل دستگاه ایمنی روان عمل میکند و مقاومت، قدرت و ظرفیت رشد و بهبود دوباره را فراهم می‌آورد.

وقتی عزت نفس پایین باشد، انعطاف‌پذیری افراد در رویارویی با مشکلات زندگی کاهش می‌یابد.اگرافراد اعتمادی واقع بینانه به ذهن شان و ارزش‌هاي خودشان داشته باشند و اگر از درون احساس امنیت کنند، برای مواجهه درست با چالش‌ها و فرصت‌هاي زندگی خود، آمادگی بیشتری می‌یابید.

عزت نفس پایین، پیامدهای ویرانگری دارد و میتواند:
موجب اضطراب، استرس، تنهایی و افزایش احتمال ابتلا به افسردگی شود؛

موجب بروزِ مشکلاتی در دوستی‌ها یا روابط عاشقانه شود؛

عملکرد تحصیلی یا شغلی را به شکل جدی، مختل کند؛

موجب افزایش آسیب‌پذیری در برابرِ مواد مخدر و الکل شود.

بدتر از همۀ این که، خود این پیامدهای منفی، می توانند عکس منفی شکل گرفته از خود را تقویت کنند و فرد را به روندی نزولی از کاهش عزت نفس و رفتارهایی غیرسازنده یا حتی بسیار خودتخریب‌گر بکشانند.

نشانه‌هاي عزت نفس
عزت نفس را می توان در حالات چهره، رفتار، صحبت و حرکات اشخاص دیدن کرد. شخصی که عزت نفس بالا احساسات خوبی نسبت به خود و دیگران دارد را به روش‌هاي گوناگون ابراز میکند.لبخند می زند، از نگاه کردن فرار نمی کند، راست می ایستد به طور کلی احساس مثبت ارائه می دهد، دیگران هم به احساس مثبت او بر راه‌هاي گوناگون پاسخ می دهند، وی را می‌پذیرند و جذب او میشوند.

در نتیجه چنین شخصی نسبت به خود احساس خوبی پیدا می کند. برعکس شخصتی که عزت نفس پایین دارد، احساسات بی کفایتی خود را به صورت نوعی درماندگی مبهم آشکار می کند.کسی که عزت نفس سالم دارد در برخورد با دیگران از قدرت ابراز وجود برخوردار هست.

چنین شخصی هرگز اجازه نمی دهد که احساس اضطراب یا نبود احساس امنیت، خاطر او کلافه کند، واقع بین هست یعنی به واقعیت‌ها احترام می گذارد، از نیروی خلاقانه خود بهره گیری میکند، برای رسیدن به اهداف خود مسئولیت پذیر هست و استقلال رأی دارد، از انعطاف پذیری کافی برخوردار هست.

یعنی با تغییر در شرایط کار و زندگی به راحتی کنار می آید و هراسی به دل راه نمی دهد و هرگز از این که بگوید اشتباه کردم ترسی ندارد و قبول هر اشتباه را به حساب تحقیر شدن خود نمیگذارد

مهمترین خصوصیات افرادی كه عزت نفس پایینی دارند
خود را قبول ندارند.

اطرافیان را قبول ندارند و نمی‏‌پذیرند.

به دیگران وابسته‏‌اند چون تحمل ترك شدن از سوی وی را ندارند.

خود را با دیگران مقایسه می‏‌كنند.

همه ي چیز را در حد مطلوب و با كیفیت بالا می‏‌خواهند و به عبارتی كمال‏‌گرا میباشند.

در تصمیم‏‌گیری‏‌هاي هر چند ساده، ناتوان می‏‌باشند.

در برقراری ارتباط با اطرافیان، ناتوان میباشند.

در برخورد با انتقاد از سوی دیگران، منطقی نیستند و برخورد تدافعی دارند.

اگر می‏‌خواهید عزت نفس مطلوبی داشته باشید (راه‌هاي تقویت عزت‌نفس)
خود را بعنوان شخصی منحصربه فرد با توانایی‏‌هاي خاص دوست داشته باشید.

به ویژگی‏‌ها و توانایی‏‌هاي هر چند كوچك كه تنها از عهده شما برمی‏‌آیند، افتخار كنید.

برای غلبه بر ترس‏‌ها و نگرانی‏‌هاي خود از یك موقعیت خاص، با آن موقعیت روبرو شوید.

احساسات خود را پنهان نكنید و سعی كنید به شیوه‏اي مناسب آن را بروز دهید.