این روزها زایمان طبیعی یا سزارین در میان مادران باردار به عنوان یک مسئله درآمده هست،زایمان طبیعی درد دارد اما سزارین با عمل جراحی و بیهوش انجام می شود. تقریبا همه ي خانمهاي باردار، بهخصوص آنهایی که بارداری اول را تجربه می کنند، از همان روزی که متوجه بارداری می شوند، این سوال در ذهن شان شکل می گیرد
که چه نوع زایمانی بهتر هست و نزد کدام متخصص یا ماما برای نظارت و وضع حمل مراجعه کنند؟ ولی این اتفاق نظر در همه ي پزشکان و متخصصان وجود دارد که زایمان طبیعی همانطور که از نامش مشخص هست با طبیعت انسان گره خورده و اگر واقعا مشکلی برای خانم باردار وجود نداشته باشد باید این روند جذاب را به دست طبیعت سپرد.
آمارها نشان میدهد، حدود 80-70 درصد خانمها میتوانند زایمان طبیعی داشته باشند. پس زایمان طبیعی بر سزارین برتری دارد. امروزه زایمان طبیعی در همه ي بیمارستانها و مراکز درمانی انجام میگیرد. با شروع دردهای زایمانی، خانم باردار در بیمارستان بستری میشود و مامای اتاق زایمان شرایط را نظارت میکند تا کودک متولد شود،
اما شرایط همۀ وقت} به خوبی پیش نمیرود و گاهی عواملی غیرقابلپیشبینی وجود دارند که حضور متخصصان زنان را الزامی میکند.غیرقابلپیشبینی بودن زایمان باید هشداری باشد برای خانمهاي باردار تا با شروع دردهای زایمانی حتما خود را به مرکز مجهزی که در آن ماما، متخصص زنان و اتاق عمل وجود دارد، برسانند، شاید این مشکلات در انتظارشان باشد.
زایمان طبیعی یا سزارین؟
تطابق نداشتن سر جنین با لگن مادر
مهمترین عاملی که باعث می شود روند زایمان طبیعی دچار مشکل شود، تطابق نداشتن جنین با لگن مادر هست. این زنان لگن مناسبی برای عبور جنین ندارند. گاهی هم لگن اندازه طبیعی دارد ولی جنین بیش از حد رشد کرده و نمی تواند از آن عبور کند، اما در این حالت نیز مراقبان مادر در بیمارستان وی را تحت نظر میگیرند
تا ببینند احتمال عبور جنین وجود دارد یا نه. در غیر این صورت و عدم تطابق سر جنین با لگن مادر، بیمار به اتاق عمل برده می شود و تحت عمل سزارین قرار می گیرد.
بینظمی در ضربان قلب جنین
مورد بعدی اختلالی هست که در ضربان قلب جنین ایجاد می شود. ضربان طبیعی قلب جنین باید بین 120 تا 160 ضربان در دقیقه باشد. افت یا افزایش بیش از حد یا بینظمی آشکار ضربان قلب می تواند سلامت جنین را تهدید کند. «علت بینظمیهاي ضربان قلب متنوع هست؛ ممکن هست در اثر پیچ خوردن بند ناف دورگردن، گره خوردن بندناف و… باشد»
در مواقعی که روند زایمان دچار اختلال شده یا تا زمان تولد نوزاد زمان زیادی وجود دارد، برای پیشگیري از مرگ ناگهانی جنین چارهاي جز خارج کردن جنین از طریق روش سزارین نیست.گرچه وجود برخی از مریضیها، سابقه سزارینهاي قبلی، چندقلویی و… نیز از عوامل دیگری میباشند که زایمان سزارین را اجتنابناپذیر میکند.
چرا برخی از زنان با زایمان طبیعی مخالفاند؟
طی 4-3 سال جدید با دستورالعملی که از سوی وزارت بهداشت رسیده، همه ي خانمها باید زایمان طبیعی داشته باشند، مگر این که به علت خاصی زایمان طبیعی خطری برای سلامت مادر و جنین محسوب شود.درد زایمان بسیار شدید و غیرقابلتحمل برای خانمهاست ولی علت اصلی نپذیرفتن زایمان طبیعی اضطراب هست. برای کاهش اضطراب،
کلاسهایي برای خانمهاي باردار برگزار می شود که در مورد بارداری و فیزیولوژی زایمان توضیح داده می شود تا مادران آینده را با روند زایمان آشنا کنند. در این کلاسها روشهاي آرامسازی و تنفس عمیق حین زایمان آموزش داده میشود تا خانم باردار حین بارداری نظارت زایمان را به دست بگیرد و بتواند درد را کاهش دهد.
تحقیقات نشان داده، زنانی که در این کلاسها شرکت می کنند زایمان آسانتر و پیروزتری را تجربه میکنند. این زایمان «فیزیولوژیک» نام دارد و یکی از روشهاي متداول در کشور ما و در جهان محسوب میشود. خانم باردار روی تخت نمیخوابد و می تواند راه برود یا بنشیند. بهطور کلی، روند زایمان بدون هیچ مداخلهاي پیش میرود.
زایمان بدون درد چیست؟
1. برخی از مادران اصلا تحمل درد ندارند. برای این افراد نیز روشهاي مختلفی وجود دارد. یکی از روشها این هست که از زمان تشدید درد دارویی به بیمار تزریق می شود تا درد کاهش یابد.
2. روش بعدی بهره گیری از دستگاه تنس هست. این دستگاه با تحریک الکتریکی از راه پوست عمل میکند. الکترودهایی در ناحیه کمر بیمار قرار داده می شوند و دستگاه امواجی آزاد میکند که باعث آزاد شدن مسکنهاي طبیعی در بدن زن میشود و به این وسیله درد کاهش مییابد.
3. طی سالهاي جدید تبلیغات زیادی برای انجام زایمان در آب انجام گرفت، اما کشور ما کشور خشکی هست و این نوع زایمان مخصوص کشورهای اروپای شمالی و پرآب هست. این امکان در کشور ما با زاد و ولد بالا وجود ندارد که برای هر زن یک وان پر از آب تهیه شود. گرچه در یکی از مراکز درمانی شهر تهران، استخری وجود دارد که صرفا برای این هست تا خانمهاي باردار وارد آن شوند و ورزش کنند.
گرچه ورزش در آب و آموزشهایي که مربی به مادر می دهد باعث میشود خانم باردار زایمان بهتری داشته باشد.
4. طب سوزنی نیز روش مفیدی هست که درد زایمان را کاهش میدهد، ولی آن چه اکثر از بقیه مورد نظر خانمهاي باردار هست و بیحسی خوبی نیز ایجاد می کند، بیحسی اپیدورال هست. این نوع از بیحسی وقتی انجام میشود که دردها شدت مییابند. کاتتر باریکی بین مهرههاي کمری وصل و دارو بهطور متناوب تزریق می شود
تا دردهای زایمانی کاهش یابد. کاهش درد در این روش بسیار اکثر از روشهاي دیگر هست، ولی یک اشکال وجود دارد و آن افزایش طول مدت زایمان هست. همین طور هنگام خروج جنین که مادر باید همکاری کند، به علت بیحسی این عمل انجام نمیگیرد و ممکن هست از وسیلهاي به نام فورسپس یا واکیوم برای خروج سر جنین بهره گیری شود. این موضوع حتما باید به مادران گفته شود.
کدام زایمان بهتر هست؟ طبیعی یا سزارین؟
مزایای زایمان طبیعی: در زایمان طبیعی حفره شکمی بازنمیشود، فقط ممکن هست برشی به نام «اپیزیوتومی» برای خروج آسان سر جنین داده شود. عوارض بیهوشی برای مادر و جنین و احتمال صدمه به جنین حین عمل جراحی وجود ندارد. خونریزی و عفونت بسیار کم هست. گرچه عوارض بیهوشی و جراحی در عمل سزارین به حداقل رسیده،
باز هم سزارین یک عمل جراحی بزرگ محسوب میشود. طول مدت بستری در بیمارستان کم، برگشت به زندگی عادی و درد بعد از زایمان نیز کمتر هست.
معایب زایمان طبیعی: زایمان طبیعی عوارضی هم دارد. گرچه این عوارض چندان نیستند، بد نیست به انها هم اشاره شود. بعد از زایمان طبیعی، بهخصوص اگر تعداد زایمانهاي طبیعی چندان باشد، افتادگی مثانه و تغییر در کانال زایمانی ایجاد میشود، ولی در زایمان سزارین، مادر بهندرت دچار چنین مشکلی خواهدشد.
مزایای زایمان سزارین: در مواقعی که روند زایمان دچار مشکل شده، سزارین جان مادر و جنین را نجات می دهد.
معایب زایمان سزارین: در خانمهایي که چندبار سزارین انجام دادهاند، این احتمال وجود دارد که در بارداری بعدی جفت حالت چسبندگی پیدا کند. در این حالت جفت به دیواره رحم نفود می کند و خارج کردن آن بعد از تولد جنین غیرممکن میشود. در این مواقع برای پیشگیري از خونریزی ممکن هست رحم خارج شود. مادرانی که تمایل دارند
به گزارش پارس ناز بیش از 2 یا 3 فرزند داشته باشند نباید روش زایمان سزارین را گزینش کنند، مگر در مواردی که مشکل خاصی وجود داشته باشد. مدت بهبود بعد از عمل نیز کمتر شده، ولی به هر حال جراحی روی شکم هست و بهبود بعد از عمل و برگشت به زندگی عادی طولانیتر خواهدبود.
هزینه زایمان طبیعی و سزارین
هزینه زایمان طبیعی و سزارین قابلمقایسه نیستند. در زایمان طبیعی خانم در اتاق زایمان بستری می شود و گاهی حین زایمان نیز جراحی سرپایی و کوچکی در کانال زایمانی انجام میگیرد، ولی در سزارین باید امکانات اتاق عمل، جراحی، داروهای بیهوشی و… در نظر گرفته شود که هزینه زیادی دارد.