بیماری تب کریمه کنگو از حیوانات به انسان‌ها منتقل می‌شود، به همین جهت شناسایی حیواناتی که عامل این بیماری هستند، بسیار مهم است. تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) توسط نوعی ویروس مشترک بین انسان و حیوانات ایجاد می‌شود که علائمی در حیوانات ایجاد نمی‌کند؛ اما برای انسان  تهدیدی جدی همراه با علائم خطرناک است.

این بیماری در ابتدا با علائم ناگهانی و ساده شروع می‌شود؛ اما در برخی از موارد به سندرم هموراژی شدید و وضعیتی تهدید کننده تغییر پیدا می‌کند. در موارد جدی افراد باید مراقبت‌های جدی را حتما طبق دستور پزشک انجام دهند. تاثیر مصرف داروهای ضد ویروسی از جمله ریباویرین هنوز مشخص نیست.

در حال حاضر این بیماری در نیمه شرقی جهان گسترش یافته است و متاسفانه ممکن است تا سال‌ها بدون هیچ علائمی گسترش یابد؛ چراکه موارد خفیف این بیماری نسبتا شایع است. همچنین برخی اوقات موارد شدید را به اشتباهی به عنوان بیماری‌های دیگر تشخیص می‌دهند و اقدامات لازم برای جلوگیری از شیوع و درمان مختص بیماری تب کریمه کنگو انجام نمی‌دهند.

عامل بیماری تب کریمه کنگو در حیوانات

کنه‌ ناقل اصلی بیماری به حیوانات و انسان‌هاست. در واقع کنه این ویروس را به حیوانات انتقال می‌دهند و در ادامه نیز ممکن است انسان‌ها از تماس با حیوانات و کنه به این بیماری آلوده شوند. این ویروس در بسیاری از حیوانات اهلی و وحشی مشاهده شده که نمونه‌ای از این حیوانات را ذکر خواهیم کرد:

* گاو

* گوسفند

* بوفالو آبی

* خرگوش

* جوجه تیغی

* موش

شواهد سرولوژیکی اینگونه بوده است که در بسیاری دیگر از گونه‌ها بیماری تب کریمه کنگو تشخیص داده شده است:

* الاغ

* شتر

* گاومیش آبی

* روباه قرمز

* سگ وحشی

* گربه پالاس

* کرگدن

* جوندگان و خفاش‌های مختلف

با این وجود ممکن است برخی از پستانداران در برابر این ویروس مقاوم باشند. در خصوص پرندگان نیز باید بگوییم پس از بررسی سرولوژیکی عمدتا هیچ اطلاعاتی در خصوص ابتلا آنها به بیماری تب کریمه کنگو پیدا نکرده‌اند. با این حال شترمرغ تنها گونه‌ای از پرندگان بوده‌ است که نسبت به این بیماری حساس بوده و گاهی به این بیماری آلوده می‌شود.

همچنین نشانه‌هایی از بیماری نیز در مرغ هندی و همچنین آنتی‌ بادی‌هایی در یک زاغی آلوده به طور طبیعی یافت شده است؛ اما چندین گروه از دیگر زاغی‌ها نتیجه منفی از این ویروس را داشتند. اطلاعات کمی در خصوص ابتلا این بیماری در خزندگان وجود دارد؛ اما نتیجه بررسی یک لاک‌پشتی مثبت شد.

آیا حیوانات عامل انتقال تب کریمه کنگو به انسان‌ها هستند؟

انسان معمولا در اثر گزش کنه آلوده یا در اثر تماس با خون و بافت حیوان یا انسان دیگر آلوده، مبتلا به بیماری تب کریمه کنگو می‌شود. کنه‌های از نوع هیالوما (Hyalomma) ناقل اصلی ویروس CCHF هستند. در واقع در پاسخ به این سوال باید بگوییم که حیوانات تنها یکی از عوامل انتقال دهنده بیماری به انسان‌ها هستند.

ویروس در خون، بافت یا کنه‌های له شده می‌تواند پس از آلوده کردن غشاهای مخاطی یا پوست، در نهایت وارد بدن شود. عفونت‌هایی که از طریق تماس با پوست منتقل می‌شوند احتمالاً به دلیل شکاف‌های پوستی منتقل شده است.

در برخی از موارد اینگونه گزارش شده که افراد به دلیل نوشیدن شیر غیر پاستوریزه و در افرادی دیگر به دلیل مصرف جگر یا گوشت خام تازه ذبح شده مبتلا به بیماری تب کریمه کنگو شده‌اند.

تب کریمه کنگو باعث ایجاد علائم در حیوانات می‌شود؟

شاید بسیاری از افراد به واسطه شغلی که دارند، با این دسته از حیوانات ذکر شده سروکار داشته باشند؛ به همین جهت در پی این هستند که بدانند پس از ابتلا حیوانات به بیماری تب کریمه کنگو می‌توان با توجه به علائم متوجه بیماری در آنها شد یا خیر.

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که هیچ علائم بالینی خاصی یا موارد عفونتی در حیوانات پس از ابتلا مشاهده نشده است و عمدتا بدون نشانه بودند. در نهایت با توجه به علائم نمی‌توانید متوجه این بیماری در حیوانات شوید.

با این حال طبق بررسی‌هایی که در برخی از حیوانات انجام شده بود مشخص شد که دو گوساله‌ای که به این بیماری مبتلا شدند، تب خفیف گذرایی را تجربه کردند و برای چند روز بی حال و کم اشتها بودند. در حیوانات نشانه قابل توجهی مانند علائم مختلف خونریزی مشاهده نکرده‌اند.

در حالی که در انسان‌ها در صورت ایجاد این بیماری، علائم به صورت ناگهانی بروز می‌کند و رفته رفته جدی‌تر می‌شود. به همین جهت به افراد توصیه می‌شود در صورت بروز اولین علائم، حتما برای درمان اقدام کنند تا از بدتر شدن شرایط بتوان تا حدی جلوگیر کرد. برای اطلاعات بیشتر در خصوص علائم مهم در انسان‌، مقاله drdr.ir در خصوص علائم تب کریمه کنگو را مطالعه فرمایید.

آیا می‌توان درمانی برای حیوانات عامل تب کریمه کنگو در نظر گرفت؟

درمانی که برای حیوانات در نظر گرفته شده، ریباویرین ضد ویروسی است. در انسان در مراحل حاد بیماری، همودینامیک از طریق جایگزینی خون و ایجاد تعادل مایعات در بدن صورت می‌گیرد. داروی ضد ویروسی ریباویرین جهت درمان CCHF برای انسان در آفریقای جنوبی استفاده شده است؛

اما همچنان آزمایشات کنترل شده در خصوص تاثیر این دارو تکمیل نشده است. ریباویرین در محیط آزمایشگاهی برای مبارزه با این ویروس تا حدی نتیجه موفقیت آمیز داشته است.

چگونه می‌توان از بیماری تب کریمه کنگو پیشگیری کرد؟

برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری راهکارهایی وجود دارد که اگر به این موارد توجه داشته باشید، بیماری به شما منتقل نخواهد شد:

* برای جلوگیری از گزیدگی کنه باید از مواد دفعی تایید شده استفاده کنید.

* لباس‌هایی که از تماس پوستی با عوامل آلوده جلوگیری می‌کنند، مانند لباس‌های آستین بلند و شلوارهای پاچه‌دار بلند به همراه چکمه بپوشید.

* باید از ورود به زیستگاه‌های کنه خودداری کنید.

* اصلاحاتی از جمله چیدن چمن‌های بلند و همچنین استفاده از حشره‌کش را نیز در نظر داشته باشید.

* در صورت قرار گرفتن در محیطی که احتمال کنه وجود دارد، لباس و بدن خود را بررسی کنید تا موردی وجود نداشته باشد.

* هنگام تماس با حیوانات، به خصوص خون و بافت آلوده آنها باید لباس محافظ و دستکش پوشیده شود و دست‌ها را بلافاصله بشویید.

* نباید شیر غیر پاستوریزه بنوشید.

* طبق گزارشات، برخی از افراد پس از مصرف گوشت تازه ذبح شده و خام مبتلا به بیماری کریمه کنگو شده‌اند، به همین جهت توصیه می‌شود گوشت در دمای 4 تا 8 درجه سانتی گراد نگهداری و پس از گذشت 24 ساعت مصرف شود.

* گوشت را باید کاملا بپزید و پس از طبخ گوشت، دست‌های خود را کاملا بشویید تا آلوده به مخاط گوشت نباشد.

* در حال حاضر هیچ واکسن تایید شده‌ای برای پیشگیری از این بیماری در اختیار افراد قرار نگرفته است و در حال انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه هستند.

* از آنجایی که تب کریمه کنگو علائمی در حیوانات ایجاد نمی‌کند؛ باید همیشه اقدامات پیشگیرانه هنگام تماس با حیوانات یا در زیستگاه‌های کنه حتما در نظر داشته باشید.

منبع:

https://www.cfsph.iastate.edu/Factsheets/pdfs/crimean_congo_hemorrhagic_fever.pdf