نگاهی به عزاداری دهه اول محرم در سراسر ایران

نگاهی به عزاداری دهه اول محرم در سراسر ایران 

محرم در سراسر ایران با شور خاصی همراه هست و مردم هر شهری بنا به آداب و رسوم خود سوگواری محرم را برگزار می‌کنند.برای آشنایی با مراسم مذهبی گوناگون و آیین سوگواری تاسوعا و عاشورای حسینی به شهرهای ایران سفر کنید و با آیین خاص بعضی از مردم ایران از نزدیک آشنا شوید. این مراسم در شهرهای گوناگون با رسوم متفاوتی برگزار می‌‌شود.

شام غریبان در حرم امام رضا«ع»

شام غریبان متفاوت در حرم امام رضا«ع»
در روزها و شب‌‌هاي محرم مشهد میزبان عزاداران گوناگون از شهرهای دور و نزدیک هست که این افراد تمایل دارند مراسم سوگواری را در جوار امام رضا«ع» انجام دهند. در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی گروه‌‌هاي عظیمی از سینه‌‌زنان به سمت حرم رهسپار می‌‌شوند و در واقع مسیر نهایی دسته‌‌ها حرم هست.

شام غریبان هم در حرم امام رضا«ع» به شیوه خاصی برگزار می‌شود. در این شب خادمان حرم دور یکی از بزرگ ترین صحن‌‌ها می‌‌ایستند و شمع‌‌ها را در دست می‌گیرند. یکی از آن ها در وسط جمع نوحه می‌‌خواند و مردم نیز شمع در دست می‌‌گیرند یا شمع‌‌هایشان را در وسط سینی بزرگی در وسط صحن قرار می‌‌دهند.

نذری‌‌هاي متعارف: مشهدی‌‌ها عرف دارند که صبحانه به جای حلیم, نان قاق و چای شیرین را بعنوان نذری اکران کنند. شله مشهدی و شربت هم از جمله نذورات متعارف دیگر این شهر هست.

مراسم تعزیه‌‌خوانی و پرده‌‌خوانی در شمار زیادی از مناطق استان اصفهان اجرا می‌‌شود

تعزیه‌‌هاي باشکوه در اصفهان
مردم اصفهان در ماه محرم مراسم سوگواری باشکوهی برگزار می‌‌کنند که نوحه‌‌خوانی, سینه‌‌زنی, علم‌‌گردانی, نخل‌‌گردانی و گرچه تعزیه در این مراسم دیده می‌‌شود. در واقع مراسم تعزیه‌‌خوانی و پرده‌‌خوانی در شمار زیادی از مناطق این استان اجرا می‌‌شود و تعزیه در بعضی از شهرها مثل خمینی‌‌شهر و نجف آباد به ثبت ملی رسیده‌‌هست. مثلاً مراسم تعزیه خمینی‌‌شهر به صورت سیار برگزار می‌‌شود و در هر محله یکی از وقایع عاشورا بیان می‌‌شود.

نذری‌‌هاي متعارف: مردم اصفهان معمولا قیمه را بعنوان غذای نذری در نظر می‌‌گیرند اما در بعضی از شهرهای این استان از جمله خمینی‌‌شهر غذای نذری بطور معمول آبگوشت هست.

مراسم گل‌‌مالی در استان لرستان

گل‌‌مالی و چهل‌‌منبر در لرستان
در روزهای محرم رسمی در استان لرستان متعارف هست که به آن «گل‌‌مالی» می‌‌گویند. در این مراسم به کمک خاک نرم و گلاب گل ساخته می‌‌شود و عزاداران خودشان را با گل می‌‌پوشانند. گاهی هم افراد در حوضچه‌‌هایي می‌‌ایستند و بقیه در گل‌‌مالی انها مشارکت می‌‌کنند. سپس مدتی جلوی آفتاب قرار می‌‌گیرند تا گل‌‌ها خشک شوند. در مرحله بعد عزاداران با تشکیل گروه‌‌هاي منظم به سوگواری می‌‌پردازند.

در بروجرد هم عرف بر این هست که در شب عاشورا زنان به یاد حضرت زینب«س» با صورت‌‌هاي پوشیده و پای عریان شمع به دست میگیرند که شمار این شمع‌‌ها معمولا 40 شماره هست و آن ها را در 40 منبر عزای حسینی قرار می‌‌دهند تا حاجت بگیرند. گرچه عرف چهل منبر تنها مختص بانو‌‌ها نیست و مردان هم در این مراسم شرکت می‌‌کنند.

نذری‌‌هاي متعارف: قیمه, عدس‌‌پلو, زرشک‌‌پلو و قورمه‌‌سبزی از جمله نذری‌‌هاي متعارف مردم استان لرستان میباشند و گرچه در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی حلیم هم بعنوان نذری پخش می‌‌شود.

تشت نمادی از مشک سقای کربلاست و به بسته شدن آب بر روی امام حسین«ع» اشاره دارد

تشت‌‌گذاری در اردبیل
«تشت‌‌گذاری» یا «تشت‌‌گردانی» یکی از آیین‌‌هاي عاشورا هست که در اردبیل و بعضی از مناطق ترک زبان ایران اجرا می‌‌شود. در حقیقت تشت نمادی از مشک سقای کربلاست و به بسته شدن آب بر روی امام حسین«ع» و یارانش اشاره دارد که حضرت در آن زمان با ایثارگری حکم می‌‌دهند که به‌‌رغم کمبود آب تشت‌‌ها

توسط آبها‌‌ي موجود در مشک‌‌ها پر شده و همگان و حتی حیوانات هم سیراب شوند. به همین علت عزادارن و ریش سفیدان محل تشت‌‌هایي را بر دوش می‌‌گیرند و وارد مساجد می‌‌شوند. آب این تشت بعد از مراسم از تقدس خاصی بهره‌‌مند می‌‌شود و بیماران برای شفای خود از آن می‌‌نوشند.

نذری‌‌هاي متعارف: در سفر به اردبیل می‌‌بینید که یکی از اصلی‌‌ترین غذا هاي نذری این شهر پیچاق قیمه هست. این غذا با گوشت قیمه, پیاز داغ فراوان و خلال بادام تهیه می‌‌شود و در اتمام به شمار نفرات تخم‌‌مرغ بر روی آن می‌‌شکنند.

مراسم سوگواری ماه محرم در بوشهر

دمام‌‌زنی در بوشهر
در بوشهر رسمی وجود دارد که در کنار برپایی دسته‌‌هاي سینه‌‌زنی و هنگام تعزیه‌‌گردانی, سنج و دمام هم نواخته می‌‌شود. شمار دمام‌‌ها معمولا هفت شماره هست و ریتم یکی از آن ها برخلاف بقیه هست. همراه دمام سنج هم زده می‌‌شود و گرچه نواختن دمام ساده نیست و به تجربه نیاز دارد که افرادی این وظیفه را برعهده می‌‌گیرند. به این افراد «اشکون زن» می‌‌‌‌گویند.

نذری‌‌هاي متعارف: بوشهری‌‌ها برای پخش نذری از غذا هاي ملی بهره گیری می‌‌کنند. آش بوشهری معمولا در وعده صبحانه پخش میشود. شکر پلو و قیمه بوشهری در کنار حلوای برنجی, شله زرد و حلیم هم از جمله نذری‌‌هاي متعارف دیگر در مناطق گوناگون استان بوشهر میباشند.

نخل گردانی یکی از مراسم باشکوه در یزد هست

نخل‌‌گردانی در یزد
وقتی گفتگو از نخل به میان می‌‌آید ممکن هست تصور کنید که این آیین مربوط به حمل درخت نخل هست اما این یقین اشتباه هست. در واقع نخل گردانی یکی از مراسم باشکوه در یزد هست که به درخت نخل ارتباطی ندارد, بلکه نخل یک اسکلت چوبی بسیار بزرگ هست که روی آن پارچه, آینه, چراغ, شیشه‌‌هاي رنگی,

خنجر, شمشیر و… قرار می‌‌گیرد و نمادی از تابوت سیدالشهدا«ع» هست. این نخل بزرگ با همیاری و مشارکت عزاداران بلند می‌‌شود و برای تزئین کردن نخل نیز بسیج عمومی لازم هست. اضافه بر این افراد زیادی باید در بلند کردن نخل‌‌ها و حرکت آن مشارکت کنند.

نذری‌‌هاي متعارف: یکی از مشهور‌‌ترین نذری‌‌هاي یزد آش امام حسین هست که در مدت دو ماه محرم و صفر و به خصوص در تاسوعا و عاشورای حسینی در میان عزارادان پخش می‌‌شود.