هنگامیکه دعا می کنید بهتر اسـت برای عموم دعا کنید زیرا باعث اجابت دعا می شود و نیز نیتتان تقرب بـه خدا باشد.هم چون اولیای خاص الهی کـه تسلیم محض اوامر او هستند و ازآن جهت دعا می کنند کـه اطاعت حق تعالی اسـت و لذا دعایشان اجابت بشود یا نه، راضی هستند.
هر چند آنان از دعا جز تقرب، چیزی نمیخواهند، اما خود دعا دارای آثار و فوایدی اسـت کـه هر دعاکنندهاي ازآن بهرهمند خواهد شد، البته در صورتی کـه آداب و شرایط آنرا رعایت کند. دراین مقاله با توجه بـه روایات بـه عده اي از مهمترین فواید دعا اشاره می کنیم:
1- کسب معرفت: از شرایط دعا، بـه دست آوردن معرفت لازم برای شناخت خود و خداست. این کـه انسان بداند فقیر محض اسـت ودر همه ی چیز محتاج خداست و خداوند بی نیاز از دیگران و برآورنده نیاز دیگران اسـت و بداند کـه هیچ چیزی بدون اراده خداوند واقع نمی شود و هرچه را او اراده کند بیدرنگ محقق میشود.
«انما امره اذا اراد شیئا ان یقول له کن فیکون» «یس/۸۲» با این معرفت انسان با تمام وجود و با اخلاص دعا خواهد کرد و همین باعث اجابت آن می شود. امام صادق «ع» در بیان آیه «فلیستجیبوا لي و لیؤمنوا بی» میفرمایند:
«یعنی مردم بدانند کـه خداوند قادر اسـت هر انچه را بخواهند بـه آنان عطا کند.» «بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۳۲۳» و وقتی ازآن حضرت درباره علت عدم استجابت دعا پرسیدند، فرمود: «چون شـما کسی را می خوانید کـه وی را نمیشناسید.» «بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۳۶۸»
2-تشویق بـه فعالیت: امام صادق «ع» میفرمایند: «دعای چهار نفر اجابت نمی شود: یکی از آن ها کسی اسـت کـه در خانه بنشیند و از خدا روزی طلب کند «کافی، ج ۲، ص ۵۱۱» و حضرت علی «ع» میفرمایند:
«دعا کننده بدون عمل مانند تیرانداز بدون کمان اسـت کـه هیچ گاه دعای او بـه اجابت نمیرسد.» «نهج البلاغه، ص ۵۳۴» کسیکه واقعا میـــخواهد دعا کند باید حداکثر شرایط اجابت آنرا رعایت کند. یکی ازآن شرایط کار همراه دعاست.
3- جلب روزی: خداوند روزی دهنده تمام مخلوقات اسـت اما با دعا می توان نعمتهاي بیشتر و بهتری بـه سوی خود جلب کرد. پیامبر «ص» میفرمایند: «رزق و روزی بـه شماره قطرات باران از آسمان بر زمین نازل میشود تا هر کس بـه اندازه خود دریافت کند، لکن خداوند زیاده دهنده اسـت پس از فضل خداوند نعمتهاي بیشتری تقاضای کنید.» «علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۹، ص ۲۹۹»
4- دفع بلا: امام سجاد «ع» میفرمایند: «دعا و بلا باهم هستند تا روز قیامت و دعا بلا را دفع می کند حتی در حالیکـه نزول بلا قطعی شده باشد.» و حضرت علی «ع» میفرمایند: «امواج بلا رابا دعا دفع کنید.» «نهج البلاغه، ص ۴۹۵، کلمات قصار ۱۴۶»
انسان در همه ی امور محتاج خداوند اسـت و برای برآورده شدن حاجت نباید متکی بـه وسایل و وسایط عادی و ظاهری باشد. هر چـه هست از خداست، هر چند خداوند نعمتهاي خودرا با واسطه بـه بندگان میرساند. در حدیث قدسی آمده اسـت:
خداوند بـه موسی«ع» فرمود: هر چـه راکه احتیاج داری از مـن بخواه حتی علف گوسفند و نمک طعامت را. «وسایل الشیعه، ج ۷، ص ۳۲» اما بهتر اسـت وقتی بنده محتاج در مقابل خداوندی بی نیاز می ایستد و از او تقاضای می کند،
نعمتهاي بزرگ و ارزشمند بخواهد چرا کـه برای خداوند، اعطای نعمت هیچ زحمتی ندارد و کوچک و بزرگ آن نزد خداوند مساوی اسـت. در این جا با توجه بـه روش معصومین «ع» بـه چند نمونه اشاره می کنیم:
عبادات باید با نیت تقرب بـه خدا بـه جا آورده شود.
سلامتی و ظهور امام زمان «عج»
وقتی امام زمان «عج» ظهور کند، هر گونه ظلمیبرچیده می شود، و عدل سراسر زمین را فرا می گیرد، عقلها کامل می شود و هیچکس بـه دنبال گناه نمی رود، برکت بر بندگان بـه سبب اعمال خیر و گناه نکردن نازل میشود و فقر ریشه کن می گردد
و حتی مردم برای انجام عمل خیر بـه دنبال فقیر میگردند، ولی کسی را نمییابند. چـه آرزویی بزرگ تر از زندگی کردن در چنین اجتماعی کـه سعادت دنیا و آخرت همه ی در آن اسـت و چـه سعادتی بالاتر از این کـه انسان در حکومت امام زمان «عج» زندگی کند.
دعا برای والدین
پدر و مادر واسطه بـه وجود آمدن انسان هستند و هم چنین بیشترین زحمات هر کسی برعهده والدین اوست، لذا در اسلام احترام و نیکی بـه انها بسیار مورد تأکید قرار گرفته اسـت، چنان کـه در آیات مختلف قرآن،
بعد از امر بـه پرستش خدا و شریک قرار ندادن برای او، امر بـه احسان بـه والدین شده اسـت و از آنجا کـه انسان هر چـه بـه والدین خود خدمت کند، از عهده سپاس از زحمات آنان بر نمی آید، یکی از راههاي جبران زحمات، دعای خیر در حق آنان اسـت.
طلب خیر برای دیگران
پیامبر اکرم«ص» میفرمایند: وقتی دعا می کنید برای عموم مردم دعا کنید کـه باعث اجابت دعاست «بحارالانوار، ج ۹۰، ص ۳۱۳». خداوند نه از برآوردن حاجات ناتوان اسـت و نه در اعطای آن بخل میورزد پس اگر کسی برای دیگران خیر بخواهد، خداوند بخاطر خیرخواهی او برای دیگران، حاجت وی را برآورده میکند.
عافیت و عاقبت بـه خیری
از بزرگ ترین نعمتهاي الهی سلامتی و عافیت اسـت: سلامتی دین و بدن، دنیا و آخرت. هر چند خداوند بدون تقاضای بـه بندگان خود سلامتی میدهد اما باید با دعا کردن هم عافیت دین و آخرت خودرا بخواهد و هم باعث بقای آن تا آخر عمر باشند، تا مبادا در طول زندگی این عافیت از بین برود و عاقبت انسان با بی دینی و ذلت دنیا و آخرت همراه باشد.
طلب توبه
معصیت علاوه بر عذاب اخروی، آثار سوئی نیز در همین دنیا دارد كه باعث می شود انسان هر چـه بیشتر از معنویات دور باشد و توفیق اطاعت از او سلب شود. برای همین تقاضای از بین رفتن آثار گناهان گذشته بر توفیق پرستش بیشتر در آینده، از دعاهای پراهمیت اسـت.
طلب رزق حلال
قرآن كریم در موارد متعددی امر بـه خوردن روزی حلال كرده اسـت. در آیه 168 سوره بقره نیز بـه این امر تاکید شده اسـت. تأكید قرآن بـه این دلیل اسـت كه غذای جسم در نفس و روح انسان تأثیر مستقیم دارد، لذا ائمه معصومین علیهم السلام در موارد تعداد زیادی از خداوند تقاضای رزق حلال و طیب می كردند، چنان كه امام باقر علیه السّلام در دعای سمات می فرمایند:
«خدایا، روزی حلالت را بر مـن زیاد كن».[16] و امام صادق علیه السّلام می فرمایند: «خدایا، بر مـن و خانواده ام از بركت آسمانها و زمین روزی پاك و حلال فراوان نازل كن تا بـه واسطة آن از بندگانت بی نیاز شوم.» «مـن لایحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج 1، ص 501»
منبع:تبیان