امروز ودر اینبخش بـه معرفی انواع کاکتوس خانگی و آپارتمانی میپردازیم، این گیاهان خاردار و از دید بعضی وحشتناک، بسیار پرطرفدار اند، آنها بـه مانند بروس ویلیس جان سخت اند و نگهداری از آنها هم کار سختی نیست، بـه علاوه کاکتوس ها زیبایی منحصر بـه فرد خودشان را دارند کـه این موضوع را کاکتوس بازها بـه خوبی در ک می کنند، در ادامه با پارس ناز همراه باشید تا انواع کاکتوس رابه شـما معرفی کنیم.
کاکتوس دارای گونههاي بسیار مختلفی بوده کـه هر کدام ازآنها، ظاهری متفاوت دارند. این گیاهان در آب و هوایی خشک و گرم رشدکرده و بر خلاف تعداد زیادی از گیاهان، بـه آب زیادی نیاز ندارد. کاکتوس با ذخیره آب در خود، می تواند در شرایط بی آبی و خشکسالی زنده بماند. گرچه کاکتوسها، عاشق نور خورشید هستند، اما تعداد زیادی از آنها می توانند در مکانهاي سرپوشیده نیز رشد کنند.
زیستگاه اصلی این گیاه کشور مکزیک اسـت. این گیاه دو بالشتک دارد کـه بـه شکل گوش خرگوش اند. این بالشتکها پوشیده از تیغهاي قهوهاي رنگ هستند.
این گیاه میتواند حدود 60 تا 90 سانتی متر رشد کند. اگر در تابستان، این گیاه بـه اندازه کافی در معرض نور قرار بگیرد، گلهاي سفید و میوههاي بنفش رنگی را خواهد داد.
زیستگاه این کاکتوس خانگی آمریکای جنوبی اسـت. این گیاه فاقد تیغ بر روی جوانههاي گل اسـت. بسته بـه نوع کاکتوس، عده اي از آنها در سایه و برخی دیگر در نور خورشید رشد میکنند.
کاکتوس بانوی پیر نوعی کاکتوس خاردار درخانواده مامیلاریا اسـت کـه ۲۵۰ گونه دارد. این گیاه تیغ و پرز دارد ودر بهار، گلهاي کوچک صورتی یا بنفش رنگ میدهد. خاک این گل باید ترکیبی از خاک گلدان و شن باشد و یک هفته در بین بـه آن آب داده شود.
این کاکتوس شکلی گرد داشته کـه بـه ۸ بخش تقسیم شده اسـت. کاکتوس ستارهاي با کرکهاي سفید و نقاط سفید رنگ کوچک پوشانده شده اسـت. در فصل بهار، یک گل بـه رنگ زرد میدهد. این کاکتوس تنها ۵ تا 15 سانتیمتر قطر دارد و مناسب نگهداری در خانه اسـت.
این کاکتوس بومی برزیل اسـت ودر اواخر زمستان و اوایل بهار گل میدهد. گلهاي آن بـه رنگ سفید، نارنجی و بنفش کم رنگ دیده می شود. تیغهاي این گیاه بر روی یک دیگر انباشته شده اند و ظاهری منحصر بـه فرد بـه آن می دهند.
یکیدیگر از انواع کاکتوس خانگی، کاکتوس کریسمس اسـت. این کاکتوس اغلب با کاکتوس شکرگزاری اشتباه گرفته میشود. کاکتوس کریسمس در اواخر زمستان گل میدهد.
گلهاي آن بـه رنگ قرمز درخشان اسـت. کاکتوس کریسمس را میتوانید در داخل خانه نگه داری کنید. بـه این گیاه زیاد آب ندهید، زیرا باعث خشکی ریشهها میشود. این گیاه میتواند با محیطهاي کم نور سازگار شود، اما گلها با نور بیشتر سازگار هستند.
این کاکتوس کـه بـه آن کاکتوس چانه نیز گفته می شود، در اندازه، رنگها و شکلهاي مختلف وجوددارد. یک نوع محبوب آن کاکتوس هیبوتان اسـت.
زیستگاه این گیاه آمریکای جنوبی اسـت ودر رنگهاي قرمز روشن، صورتی، زرد و نارنجی وجوددارد. این گیاه را در لب پنجره ودر معرض نور قرار دهید.
کاکتوس ساگوارو میتواند تا ارتفاع ۱۲ متر رشد کند، اما رشد آن بـه آرامی صورت می گیرد. این بدان معنی اسـت کـه میتوان آنرا سالها درون خانه نگه داری کرد.
این گیاه ظاهری استوانهاي شکل دارد. این گیاه بومی کویر سونوران بوده و نیاز بـه نور فراوان دارد. اگر این گیاه را در محیط خانه نگه میدارید، آنرا در برابر نور مستقیم خورشید قرار دهید.
شکل این کاکتوس گرد و مدور اسـت. در اطراف این گیاه شیارهایي وجوددارد کـه تیغ و خار از آنجا رشدکرده اند. این گیاه در ماههاي اردیبهشت و خرداد گل داده کـه بـه رنگ قرمز یا زرد هستند.
کاکتوس شکرگزاری در طول تعطیلات شکرگزاری شکوفه داده و گلهاي آن تا ماههاي زمستان باقی می ماند. این گیاه نیاز بـه دمای خنک دارد. این گیاه در آب و هوای سرد مشکلی نخواهد داشت، اما نباید در هوای یخبندان قرار بگیرد.
ملکه شب نوعی کاکتوس اپیفیلوم بومی برزیل اسـت کـه بر روی درختان رشد می کند و گلهاي سفید رنگ میدهد. بـه این دلیل بـه این گیاه ملکه شب گفته میشود، زیرا تمایل بـه گل دادن در شب دارد.
این کاکتوس نوعی سرده محبوب مناطق خشکسال اسـت. از گونههاي رایج آن میتوان بـه انجیر هندی اشاره کرد. این کاکتوس گلهاي زرد، قرمز و بنفش می دهد.
این گیاه بومی جنوب غربی کشور آمریکا اسـت. این کاکتوس دارای ساقهاي مدوری اسـت کـه تیغهاي تیزی ازآن بیرون زده اند. این گیاه در اندازههاي مختلف وجوددارد. گلهاي این کاکتوس، سبز یا نارنجی اسـت. این کاکتوس بـه آب کم و نور فراوان نیاز دارد.
این کاکتوس، ارتفاعی بلند دارد و میتواند بـه ۳ تا ۵ متر برسد. ساختار این کاکتوس، ناهموار و ناصاف اسـت. اگر چـه، این گیاه میتواند در نور رشد کند، اما نور مستقیم و شدید خورشید می تواند آنرا بسوزاند. افراد، اصطلاح کاکتوس و گیاه ساکولنت را اغلب بجای یک دیگر استفاده میکنند. هرچند، آنها یکسان نیستند.
تمام کاکتوس ها، ساکولنت هستند؛ اما، همه ی ساکولنت ها، کاکتوس نیستند. کاکتوسها دارای ساختاری بنام آرئول هستند. آرئولها برآمدگیهاي کوچکی شبیه بـه کوسن بوده کـه از آنجا تیغ ها، گلها و ساقههاي جانبی کاکتوس رشد میکنند. تعداد زیادی از ساکولنت ها، آرئول ندارند. در حالیکه کاکتوس بعنوان یک گیاه صحرایی شناخته شده اسـت، اما میتواند در محیط خانه نیز رشد کند.
کاکتوس ها گیاهانی گوشتی هستند کـه با محیطهاي خشک بیابانی و کویری کاملا سازش یافتهاند. ساقه متورم، گوشتی و آبدار این گیاهان فاقد برگ اسـت و برگها تبدیل بـه خار شده اند. کاکتوسها در اندازههاي مختلف دیده میشوند، از کاکتوس هاي کروی شکل کوچک گرفته تا کاکتوس هاي عظیمی کـه شبیه درخت هستند.
خصوصیاتی هم چون تبدیل برگ بـه خار، بزرگ و گوشتی بودن ساقههایي کـه قادرند آب رابه اسانی در خود ذخیره کنند ودر نهایت ریشههاي محکم و گسترده و عمیق آنها سبب شده برای نواحیاي کـه دارای فصل گرم و خشک طولانیتری هستند، مناسب باشند. کاکتوس طی طوفانهاي ناگهانی آب ذخیره کرده و آب ذخیره شده را طی ماههاي خشکسالی بـه مصرف می رساند.
این گیاه بسیار مقاوم و سازگار با هر شرایطی میباشد. کاکتوس ها با نور و آفتاب کامل از جذابیت و رشد بهتری برخوردار می باشند ودر نور خیلی کم رشد چندانی نمیکنند. زمستانها مکانهاي رو بـه سمت جنوب بهترین مکان برای کاکتوس اسـت. در زمستان آبیاری دریک یا دوهفته یکبار بـه مقدار یک سوم حجم گلدان در هر بار آبدهی اسـت.
در فصول بهار، تابستان و پاییز بـه اسانی میتوان کاکتوس را در فضای باز و آفتاب گیر نگهداری کرد. در فصلهاي تابستان و بهار آبدهی کاکتوس هفتهاي دو تا سه بار، هر بار بـه مقدار یک سوم حجم گلدان اسـت. کشت کاکتوس در باغچههاي تزیینی، حیاط خانه ها، ادارات، پارکها و هتلها هم چنین در گلدان جهت خانه ها و آپارتمانها مناسب اسـت.
کاکتوسها در مجموع گیاهان کم توقعی هستند و نیاز بـه مراقبت زیادی ندارند. اما آنها بـه نور کامل آفتاب احتیاج دارند و بنابر این همانطور کـه در بالا اشاره شد، در ماههاي زمستان در خانه ها باید آنها را پشت پنجرههاي رو بـه جنوب گذاشت. بیشتر کاکتوسها فصل زمستان را در حالت رکود سپری می کنند.
دراین حالت در محل نسبتاً سردی «حدود 10 درجه سانتیگراد» نگه داری میشوند. عده اي از آنها دراین حالت احتیاج بـه آبیاری هم ندارند. در صورتی کـه کاکتوسها در سایه نگه داری شوند، بتدریج طراوت و زیبایی خودرا از دست میدهند، عده اي از آنها رشد غیر عادی می کنند. ولی زنده باقی میمانند و بعد از قرار گرفتن در محل مناسب دوباره بـه حالت عادی بر میگردند.
آنچه کـه مسلم اسـت کاکتوسها در سایه گل نمی دهند. توصیه می شود، در اوایل بهار کـه رشد خودرا دوباره شروع می کنند، بـه آنها آب و هوای بیشتری داده شود ودر اواسط بهار بـه محیط خارج از اطاق برده شوند. کاکتوس ها در سایه گل نمی دهند؛ انها برای رشد و زایش گل بـه نور کافی احتیاج دارند.
خاک مناسب برای کاکتوسها از مواد زیر تشکیل می شود: یک سوم کود پوسیده، یک سوم برگ پوسیده و یک سوم خاک مرغوب باغچه و بعد بـه مقدار کل مخلوط بدست آمده ماسه شسته اضافه شود. در هنگام تعویض گلدان و جابه جایی کاکتوس دقت کنید ریشه کاکتوس آسیب نبیند و حتماً یک تا دو روزبعد از جابه جایی کاکتوس گیاه را آب دهید. بهترین زمان برای تعویض گلدان و جابه جایی کاکتوس اواخر زمستان اسـت.
دراز و باریک شدن شاخهها و ساقه کاکتوس کـه علت آن کم نوری می باشد. پوسیدگی ریشه و لهیدگی ساقهها کـه ناشی از آبدهی زیاد میباشد. چروکیدگی و خشک شدن شاخهها و ساقهها و برگهاي کاکتوس کـه ناشی از آبدهی کم می باشد.
شاخه و برگ ریزی و نداشتن رشد مناسب کـه ناشی از نبود هوای مناسب در محل نگه داری و یا نبود خاک مناسب و کمبود مواد غذایی اسـت.
حشراتی کـه بیشتر بـه کاکتوسها حمله میکنند شامل شته، شپشکهاي سپردار و شپشکهاي آرد آلود، تریپسها و کنهها، حلزونهاي صدفدار و بی صدف هستند. پیش از تصمیمگیری برای درمان، باید نوع حشره یا بیماری را تشخیص داده و با همکاری کارشناس آفات و بیماری برای درمان آن اقدام نمود.
آبیاری بیش از اندازه، شکستگی، بریدگی، حمله و هجوم لاروها و گزیدگی حشرات یا رطوبت بیش از حد، از راههاي پیدایش بیماریهای قارچی میباشند. برای مبارزه باید گیاهان آلوده را از محل دور کرد.
کاکتوسها با توجه بـه نوع شکل، نحوه پرورش و رشد بـه دستههاي مختلفی تقسیم می شوند. تقسیمبندی تکثیر کاکتوسها طبق معمول بـه دوصورت جنسی و غیر جنسی انجام می شود. روشهاي قلمه زدن، پیوند زدن از طریق برگ، خوابانیدن و … از روش هاي غیر جنسی و تکثیر با بذر از روشهاي جنسی محسوب میشوند.
بـه طور کلی همه ی انواع کاکتوسها را نمیتوان از طریق پیوند زدن و یا قلمه زدن تکثیر کرد. بعضی از انواع کاکتوسها و ساکولنت ها مانند ژیمنوکالیسیوم «Gymnocalycium»، کاکتوس هاي فرو کاکتوس «ferocactus»، میوه اژدها و دیگر انواع آنها باید از طریق بذر تکثیر نمود. هر چند کـه نحوه تکثیر کاکتوس بـه روش بذری روشی زمان بر و طولانی اسـت.
ظرف مناسب برای کاشت، ظروف پلاستیکی با عمق کم و یا سینی اسـت تا بـه اسانی خشک نشود و نیز بتوان آنرا تمیز و ضد عفونی کرد. کاشت باید در نور مناسب «نور مصنوعی و نه آفتاب» و موارد مغذی کمتر «کمتر از غنای کمپوست هاي گیاهی» باشد. میتوان از خاک هاي معدنی مانند شن و ماسه خوب بـه مقدار متوسط استفاده کرد. هم چنین می توان کمی پیت موس در خاک استفاده کرد.
خاک رابه طور کامل خیس کرده یا ظرف را در آب خیس نمایید تا خاک کاملا خیس شود. می توان برای خاطرجمعی از این کـه شرایط برای رشد قارچ فراهم نشود، خاک رابه مدت 20 دقیقه در فر با دمای 120 درجه سانتیگراد قرار داد. هم چنین می توان از قارچ کش استفاده کرد. «سمومی مانند Chinosol یا Benomyl»
نکته:
بذر اغلب کاکتوسها در مدت زمانی درحدود یک هفته تا یک ماه شروع بـه رشد میکند. البته کاکتوسهاي خاصی هم موجود هستند کـه بذر آنها دیرتر جوانه بزند. بهترین زمان کاشت بـه طور معمول بین فروردین تا مهرماه اسـت. در مناطق سرد اگر سیستم گرمایشی فراهم باشد در هر زمانی از سال می توان بذر را کشت کرد. دمای بهینه برای رشد ۲۱ درجه سانتیگراد اسـت.
انتخاب ظرف مناسب، ضدعفونی کردن و بستر سازی
مرحله 1: در نحوه تکثیر کاکتوس می بایست از ظرف مناسبی برای کاشت بذرها استفاده کرد. از گلدان و یا هر ظرف پلاستیکی دیگری میتوانید برای پر کردن با خاک استفاده کنید. نکته مهم این اسـت کـه حتماً بایستی قبل از مصرف، ظرف رابه وسیله قارچ کش و یا مواد دیگر ضدعفونی گندزدایی شود.
مرحله 2:
در مرحله بعد نوبت بـه اضافه کردن خاک بـه ظرف اسـت. ابتدا خاک را در الک و غربالی ریخته و دانههاي درشت آنرا جدا کنید. سپس خاک حاصل شده را برای از بین بردن باکتری هاي مضر در ابتدا کاملا خیس و سپس چند دقیقه درون ماکروفر «6 یا 8 دقیقه»، فر «8 تا 12 دقیقه» یا ظرف دیگری «15 دقیقه» قرار دهید تا کاملا ضد عفونی شود. البته خاکستر زغال یا تفاله چای ترکیب شده با خاک هم تا بخشی از این فرایند را تکمیل می کنند.
مرحله 3:
پس از سرد شدن خاک میتوان آنرا درون ظروف ریخت، برای این منظور ابتدا ته ظرف مورد استفاده را سوراخ کنید تا آب اضافی از زیر آن خارج شود، سپس ترکیب سرد شده خاک را اضافه کرده و با دست خاک مخلوط شده را خوب از هم جدا کنید تا بـه صورت کلوخ در ظرف قرار نگیرد. با یک وسیله صاف کمی روی خاک را بـه طور تراز و مساوی فشرده و مرتب کنید. تا دانه ها بـه عمق هاي پایین تر سقوط نکنند و توانایی سر برآوردن از خاک را داشته باشند.
مرحله 4:
عمق کاشت بذر بایستی دو برابر قطر بذر باشد و بعد کمی ماسه ریز 2 تا 3 میلمتری را روی خاک ریخته بـه قطر 5 میلی متر و بذرها را همراه با ماسه در فواصل جدا از هم بکارید. ماسه هاي ریز بعنوان پوششی روی بذر ها را باید بگیرد تا شرایط جوانه زنی مهیا شود.
نکته اساسی دراین مرحله این اسـت کـه آب زیاد میتواند ریشههاي تازه را از بین ببرد. در واقع بذر بعد از احساس رطوبت و البته داشتن قدرت رویش برای جستوجو و کشف آب شروع بـه ریشه انداختن و رویش میکند و وقتی ریشه ها حرکت کردند نیاز بـه کلروفیل ودر نتیجه نور پیدا میکنند.
و جوانهزنی آغاز میشود و هرچه ریشه بزرگتر شود، این نیاز بیشتر شده و جوانه بزرگتر می شود ، حال طبعا اگر زود بـه آب برسد ریشه تنبل شده و حرکت و کارایی خودرا از دست می دهد، بنابر این رطوبت باید در نزدیکی آن باشد ولی هیچگاه در معرض ریشه نباشد.
بعد از مرطوب کردن خاک، در ادامه کاشت بذر کاکتوس برای این کـه رطوبت محیط کشت تا روییدن بذر ثابت بماند می توان روی ظرف رابا یک کیسه پلاستیکی پوشانده و اطراف آنرا کامل ببندید. با اسپری کردن آب درون کیسه رطوبت لازم برای رویش همیشه فراهم اسـت و از طرفی جلوی حمله حشرات و قارچ ها رابه بذرها گرفته خواهد شد.
نور زیاد و مستقیم آفتاب برای جوانه تازه بیرون زده از خاک بسیار مضر اسـت، حتی در شرایط وحشی هم بذرها در زیر سایه مادر یا لابلای سنگها از تابش مستقیم آفتاب در امان می مانند. کنار پنجرههایي کـه قسمتی از روز دارای نور اسـت ظرف را قرار دهید. البته نور مصنوعی «لامپ فلورسنت» هم می تواند تاثیرگذار باشد بدلیل این کـه می توان شرایط نوردهی را بسیار بهتر نظارت کرد.
گاهی در ظرف شیشه اي رطوبت جمع می شود کـه باید یک یا دو بار در روز برطرف شود. چون ریزش قطرات آب ممکن اسـت بـه دان نهال ها آسیب برساند. وقتی تعداد قابل قبولی دان نهال سبز شد شیشه باید برداشته شود و ظرف باید بـه محل نیمه سایه منتقل شود. وقتی دان نهال ها بـه قدر کافی رشد کردند ،بـه گلدان هاي منفرد کوچک منتقل می شوند. نکته مهم در نحوه تکثیر کاکتوس این اسـت کـه:
جوانه زنی اغلب کاکتوس ها تا یکسال طول می کشد و وقتی گیاهچه بـه طول نیم سانتیمتر رسید آنرابه دقت خارج کنید ودر گلدان آماده دیگری کشت کنید و ته گلدان هم از سنگ ریزه استفاده می شود. بعضی از بذرها قوه نامیه ضعیفی دارند و سبز نمیشوند وبرخی هم تا 1 سال طول زمان لازم اسـت تا سبز شوند. البته در برخی هم مدت زمان 1 ماه کافی اسـت.