پارس ناز پورتال

آیا عذرخواهی کردن زیاد کار درستی است؟

آیا عذرخواهی کردن زیاد کار درستی است؟

آیا عذرخواهی کردن زیاد کار درستی است؟

برای برخی از افراد عذرخواهی کردن کاری عادی هست و همه ي وقت} در حال معذرت خواستن از دیگران هستند. اما آیا این کاری درست هست؟ آیا شما هم از آن دسته افرادی هستید که عمده عذرخواهی میکنند؟ نمیدانید؟ خب, سعی کنید وقت هایی که عذرخواهی میکنید, مچ خودتان را بگیرید.

 

مثلا وقتی کسی به تلفن همراه موبایلش خیره شده هست به شما برخورد میکند, وقتی گارسون رستوران برای تان نوشیدنی اشتباهی می آورد یا وقتی یک نفر کیفش را روی تنها صندلی خالی مترو گذشته هست, شمایید که می‌گویید معذرت می خواهم؟ اگر این طور هست, بقیه این متن را بخوانید.

 

اول از همه این که شما تنها نیستید. افراد زیادی فکر می کنند در مکالمات روزنانه خود زیادی عذرخواهی می کنند. احتمالاً باورتان نشود اما کارشناسانی هستند که این دوران را «عصر عذرخواهی» نامیده اند. اگرچه آنها بر اساس آمارهای کشورهای اروپایی به چنین عنوانی رسیده اند اما خب در کشور ما هم لابلای کسانی که با «ملاحظه» حتی بیگانه اند, افرادی هم هستند که عمده عذرخواهی می کنند.

 

لابد می پرسید مگر مؤدب بودن ایرادی هم دارد؟ این در حالی هست که رسانه ها دائم میگویند از عزت نفس مان محافظت کنیم و این که اگر خودمان را دست پایین بگیریم, برای سلامتی مان مضر هست. برای این سوال که عذرخواهی خوب هست یا بد, جواب واضحی وجود ندارد و تا حد زیادی به موقعیت و این که چرا عذرخواهی میکنیم, بستگی دارد. شاید باورتان نشود که یک عذرخواهی چقدر ابعاد متفاوتی میتواند داشته باشد.

 

اغلب تصور می شود که به احتمال بیشتر, این زنان هستند که ممکن هست عمده عذرخواهی کنند؛ اما نکته جالب اینجاست که این تصور زنان هست! در مطالعات اخیر, پرسش شوندگان زن گفته اند 44 درصد از زنان زیادی عذرخواهی میکنند, در حالی‌که به نظرشان این رقم در مورد مردان تنها پنج درصد هست اما پرسش شوندگان مرد در جواب به همین سوال گفته اند به نظرشان زن ها و مردها به یک اندازه عذرخواهی میکنند.

 

عذرخواهی مردانه و زنانه
«کارینا شومان» «Karina Schumann» از دانشگاه «پیتزبورگ» 11 سال پیش تحقیقاتش را در روانشناسی از چنین بحث هایی شروع کرد. خودش میگوید: «مردم می‌گفتند مردها اصلا عذرخواهی نمیکنند چون اصلا قبول ندارند که اشتباه کرده اند؛ در حالی‌که زن ها برای همه ي چیز عذرخواهی میکنند, بدون این که حتی به آن فکر کنند. من احساس می‌کردم این حرف ها پایه علمی ندارد و می‌خواستم برای آن

 

پشتوانه ای علمی بسازم.» به همین علت, شومان از گروهی از دانشجویان کانادایی خواست در دفتری, همه ي وقایع روزانه ای را که فکر میکنند ارزش عذرخواهی دارد, به اضافه این که عذرخواهی کرده اند یا نه, یادداشت کنند.نتیجه این بود که زن ها و مردها برای مواردی که فکر میکردند ارزش عذرخواهی دارد, هر دو به یک

 

نسبت گفته بودند «ببخشید!» تفاوت در این بود که زن ها برای مواردی احساس می کنند نیاز به عذرخواهی هست که از نظر مردها هیچ دلیلی برای عذرخواهی ندارد. در نتیجه زن ها در عمل بیشتر می گویند «ببخشید» یا «معذرت میخواهم».شومان برای یافته هایش, عنوان «فرضیه آستانه» را انتخاب کرد که با مطالعات بعدی

 

هم تایید شد؛ در تعیین این که چه چیزی نیاز به عذرخواهی دارد, مردها آستانه بالاتری دارند و زن ها حساسیت بیشتری. به بیان دیگر, بانوان حساس ترند و زودتر به احساس عذرخواهی می رسند.اگر این طور باشد آیا خودش یک مشکل نیست؟ اگر گشتی در اینترنت بزنید, تصویر های و جمله ها و اسلایدهایی آموزشی پیدا میکنید

 

که از زنان میخواهد در ایمیل ها و مکالمات کاری خود, کمتر از کلماتی استفاده کنند که معنای عذرخواهی دارد؛ چون با این کار از احساس تسلط خود در کار کم می کنند, عزت نفس شان را پایین می آورند و حتی تصویر خودشان را در محل کار خراب میکنند.

 

بخشی از این فرض ها شاید هیچ پایه علمی ندارند و از شناخت سوگیرانه ما نشأت میگیرند. همه ي ما میدانیم عذرخواهی کردن چقدر میتواند سخت باشد, حتی وقتی میدانیم به نفع رابطه هست. «مایکل ونزل» «Michael Wenzel» از دانشگاه فلیندرز میگوید: «شاید مردم به اشتباه فکر میکنند زیان های عذرخواهی

 

از سود آن بیشتر هست. برای همین هم نمی توانند نتایج مثبت روانشناختی عذرخواهی را ببینند یا پیش بینی کنند و ذهن شان بیشتر با هزینه های عذرخواهی کردن مشغول هست.»

 

عذرخواهی بدون فکر
گروه ونزل به این نتیجه رسید وقتی مردم بابت کاری که دیگری را ناراحت کرده هست, زیر بار عذرخواهی نمی روند, در مقایسه با این که هیچ کاری نکنند, بیشتر احساس قدرت میکنند و حس میکنند بیشتر به ارزش های شان چسبیده اند. در نتیجه حس میکنند عزت نفس شان هم بالا رفته هست.

 

ونزل میگوید: «شاید پشت پرهیز ما از عذرخواهی, نوعی دفاع از خودمان وجود دارد؛ میل به این که قدرت و کنترل مان را حفظ کنیم و حس کنیم با پافشاری به حفظ ارزش های مان, تمامیت خود را حفظ کرده ایم.»نتیجه تعجب آور این بود وقتی مردم عذرخواهی میکردند, در مقایسه با این که هیچ کاری نکنند,

 

باز هم همین منافع را برای شان داشت؛ یعنی هم احساس قدرت بیشتری میکردند و هم حس میکردند ارزش های شان را حفظ کرده اند. البته به نظر ونزل این نتیجه هم منطقی هست, چون افراد از این طریق نشان می دهند اخلاق مدار و خوبند و در عین حال با ایجاد فرصت اصلاح کاری که کرده اند, دوباره بازرسی را به دست میگیرند و شاید اگر بدبینانه نگاه کنیم, فرصت دستکاری کردن ذهن قربانیان خود را به دست می آورند!

آیا عذرخواهی کردن زیاد کار درستی است؟

خب, پس این که عذرخواهی کنید یا این که از عذرخواهی سر باز بزنید, هر دو منافع روان شناختی مشابهی دارد. نکته این جاست به جای آن که هیچ کاری نکنید, تصمیم بگیرید می‌خواهید کدام کار را انجام بدهید.عذرخواهی کردن باعث میشود افراد احساس شرمندگی کمتری را تجربه کنند و همین به آنها انگیزه میدهد

 

تا سالم تر رفتار کنند, اگر افراد به جای آن که دائم در موردش فکر کنند یا به کاری مشغول شوند که حواس شان را پرت کند, عذرخواهی کنند, احساس شرمندگی خیلی کمتری خواهند داشت و در نتیجه رفتارهای سالم تری را در پیش می گیرند, غذای سالم تری میخورند, ورزش میکنند و خوب میخوابند. این رویه منافع کاربردی بیشتری هم دارد و باعث می شود که فرد در نگاه غریبه ها گرم تر و قابل اعتمادتر به نظر برسد!

 

حتی عذرخواهی کردن در مورد وضعیت آب و هوا هم روی این که قابل اعتمادتر به نظر برسید, تاثیر دارد. این را نتایج تحقیقات میدانی می گوید که نشان میدهد وقتی صحبت خود را با عذرخواهی شروع کنید, احتمال بیشتری دارد بتوانید برای یک تماس, تلفن همراه فرد غریبه ای را قرض بگیرید.

 

عادت یا نمایش؟
پس دست کم وقتی عذرخواهی واقعی هست, اصلا عادت بدی نیست؛ اما وقتی عذرخواهی حتی هشیارانه هم نباشد, چه برسد به این که خالصانه و واقعی باشد, آن وقت چه؟ «کیت فاکس» «Kate Fox» انسان شناسی هست که گذشته از نوشتن کتابش, «Watching The English» دست به مطالعه ای می داني زد.

 

او در خیابان راه می رفت و وانمود می‌کرد اتفاقی به مردم برخورد میکند و می‌خواست ببیند چند درصد از مردم برای این که فاکس خودش را به آن ها کوبیده هست, از او عذرخواهی میکنند! 80 درصد از انگلیسی ها در لحظه به او گفتند ببخشید! و بین زنان و مردان از این جهت اختلافی نبود.

 

او به کشورهای دیگر هم رفت و خودش را در خیابان به این و آن کوبید تا ببیند آیا در کشورهای دیگر هم مردم از او عذرخواهی می کنند یا خیر. به گفته فاکس, این که مردم در لحظه و به صورت ناخودآگاه بگویند «ببخشید», عذرخواهی نیست بلکه یک عادت رفتاری برای مؤدب بودن هست و هیچ معنایی ندارد.

 

خودش می گوید: «در برخی کشورها به من می گفتند «مراقب باش» یا «حالت خوبه؟» یا دست شان را به سمتم می آوردند تا مطمئن شوند چیزی نشده هست و خودم می توانم به راهم ادامه دهم.»

 

عذرخواهی های متفاوت
این ایده که عذرخواهی ها همگی بر پایه مشابهی بیان نمی‌شوند از تحقیقات «متز دویچمن» «Mats Deutschmann» می آید که در دانشگاه «یومی» سوئد روی زبان کار میکند. او حدود پنج سال روی بانک اطلاعات زبانی که در دهه 1990 جمع آوری شده بود مطالعه کرد و به این نتیجه رسید

 

که عذرخواهی, فقط خطاب به فرد آزرده علت نیست, بلکه نمایشی هست که ما برای دیگر تماشاگران حاضر هم بازی میکنیم. به علاوه چنان که در بخش انواع عذرخواهی خواهید خواند, خیلی وقت ها هدف واقعی عذرخواهی, دلجویی نیست. شاید باورتان نشود اما ظاهر افراد هر چه جوان تر باشد, بیشتر عذرخواهی شان واقعی هست.