به تجمع خون در رگ ها واریس میگویند که در دوران بارداری مادران نیز ممکن هست این مشکل رخ دهد که باید به نکاتی دقت نمود. در طول دوران بارداری با افزایش حجم رحم، افزایش وزن، تغییر در سطح ترشح هورمونها و تغییرات در عملکرد برخی از اعضا مثل قلب، ریه، گردش خون و… خانم باردار دچار ناراحتیهایي میشود.
گرچه اغلب این مشکلات موقتی و گذرا میباشند و بعد از زایمان خودبخود برطرف میشوند. یکی از این مشکلات وجود واریس در پاهاست که شکل نازیبایی دارد و خانم باردار را نگران میکند اما راههایي وجود دارد که با رعایت آن ها می توان جلوی بروز واریس را گرفت یا لااقل شدت آن را کاهش داد. در این مقاله به انواع راهکارها در این اساس اشاره خواهیم کرد.
خانمها در دوران بارداری مستعد واریس اندام تحتانی بهخصوص در ناحیه ساق پا میباشند. واریسها سیاهرگهاي سطحی پوست میباشند که در قوزک، ساق پا، پشت زانو، رانها و حتی ناحیه تناسلی دیدن میشوند. این عروق از یکدهم میلیمتر تا چند میلیمتر میباشند که از سطح پوست بیرون زدهاند و به صورت برآمدگیهاي ناهمواری دیده می شوند. شکل واریس تقریبا برای همه ي افراد ناخوشایند هست.
بررسی علل واریس
خاطر واریس افزایش میزان مایعات داخل عروق، بزرگی رحم و فشار روی سیاهرگهاي شکمی و کاهش بازگشت خون به سوی قلب و تجمع آن در عروق تحتانی هست که باعث ایجاد سیاهرگهاي متورم میشود.خاطر بعدی افزایش برخی از هورمونها مثل هورمون پروژسترون هست که موجب انبساط و شلی سیاهرگها و تجمع خون در آن ها می شود.
گرچه عوامل ژنتیکی نقش مهمی در ابتلای خانم باردار به واریس دارد. تحقیقات نشان داده مادران این خانمها نیز در بارداری خود دچار واریس بودهاند.
راههاي پیشگیری یا نظارت واریس
نکتههایي وجود دارد که خانمهاي باردار با رعایت آن ها می توانند جلوی ابتلا به واریس را بگیرند یا شدت آن را کاهش دهند.
اضافه وزن چندان ممنوع هست
مراقب اضافه وزن خود در طول بارداری باشید و به توصیه دکتر زنان در مورد نحوه تغذیه و اضافه وزن مجاز دقت کنید.
تحرک کافی داشته باشید
به اندازه کافی تحرک داشته باشید. ورزشهاي هوازی مثل پیادهروی و شنا در صورتی که با نظر دکتر زنان باشد بسیار خوب میباشند.
چهارزانو ننشینید
از چهارزانو نشستن در طول دوران بارداری اجتناب کنید. هنگام نشستن روی کاناپه یا صندلی پاها را روی هم نگذارید و بهتر هست صندلی کوچکی زیر پاهای خود قرار دهید تا پاها در سطح بدن قرار گیرد.
یبوست را درمان کنید
یبوست در دوران بارداری شایع هست. این مشکل گوارشی ممکن هست باعث واریس شود. بنابراین دقت به این مساله و برطرف کردن آن با بهره گیری از رژیم خوراکی مناسب الزامی هست.
هنگام خواب پاها را بالاتر از سطح بدن قرار دهید
بهتر هست شبها هنگام خواب بالش نرمی را زیر پاها قرار دهید تا پاها 10-5 سانتیمتر بالاتر از سطح بدن قرار گیرند.
به پهلوی چپ بخوابید
بهتر هست به پهلوی چپ بخوابید چون سیاهرگهاي شکمی در سمت راست شکم قرار دارند و وقتی رحم به سمت چپ میچرخد، فشار از روی سیاهرگها کاهش مییابد.
جوراب واریس بپوشید
با این چند روشی که توصیه شد میتوان تا حدود زیادی جلوی ابتلای خانم باردار را به واریس گرفت یا شدت آن را به میزان زیادی کاهش داد. در غیر این صورت با تجویز جورابهاي مخصوص واریس میتوان واریس را نظارت کرد.جوراب واریس را حتما باید دکتر تجویز کند. نوع جوراب و قدرت فشاری که جوراب باید روی پا وارد کند را دکتر تعیین میکند. سفتی بیش از حد جوراب باعث میشود خون کافی به پاها نرسد و شلی جوراب هم اثر موثر آن را از بین میبرد.
واریس بعد از زایمان
معمولا عروق واریس 4 تا 5 ماه بعد از زایمان برطرف می شوند. گرچه در خانمهایي که گذشته از بارداری دچار واریس بودهاند، احتمال شدت واریس بعد از بارداری چندان هست. همین طور احتمال عود در بارداریهاي بعدی نیز وجود دارد. حتی ممکن هست در بارداریهاي بعدی واریس، شدت بیشتری داشته باشد.
بعد از بارداری می توان با روشهاي خاصی مثل لیزر داخل عروقی، تزریق ماده اسکلروزان و… واریس را درمان کرد. گرچه باید دقت داشت که این روشها به هیچ عنوان در بارداری، توصیه و بهره گیری نمیشوند.
عوارض واریس درماننشده
تجمع خون در سیاهرگ بهتدریج روی عروق تاثیر می گذارد و عوارضی ایجاد میکند. تاخیر در درمان واریس، موجب نارسایی در خونرسانی و ایستایی خون در رگها شده و احتمال بروز لخته اکثر می شود. عوارض دیگری مثل سنگینی پاها، زخم و آمبولی در اثر وجود لخته نیز دیدن می شود. آمبولی عارضه بسیار خطرناکی هست
و در اثر جدا شدن لخته از محل خود و ورود آن به جریان گردش خون و از آنجا داخل قلب و ریه باعث فوت بیمار میشود. درگیری سیاهرگهاي عنکبوتی نیز در واریس دیده میشود که مشکل زیادی ایجاد نمیکند و مشکل فقط از نظر زیبایی هست که معمولا بعد از زایمان برطرف میشود.
واریس ناحیه تناسلی
به گزارش پارس ناز واریس دیگری که در دوران بارداری دیده میشود مربوط به ناحیه ژنیتال یا تناسلی هست. حدود 10 درصد از خانمهاي باردار دچار واریس ناحیه تناسلی میشوند. تورم سیاهرگها در این منطقه بهخصوص هنگام مقاربت باعث درد بیمار می شود.برای این خانمها نیز راههایي توصیه میشود تا جلوی شدت واریس گرفته شود.
پدهایی وجود دارد که با بهره گیری از انها فشار روی عروق اکثر میشود و از شدت تورم و انباشته شدن خون در عروق پیشگیري میکند. همۀ نکات احتیاطی که در مورد واریس پا اشاره شد باید در واریس ناحیه تناسلی هم رعایت شود. واریس ناحیه تناسلی نیز 4-3 ماه بعد از زایمان برطرف میشود، در غیر این صورت بیماران باید به متخصص مربوط مراجعه کنند.