با ورود به دوران سالمندی شاید دچار احساس خستگی شویم که برای آن راه هاي درمانی وجوددارد که بشما خواهیم گفت. احساس خستگی و کندی در سالمندان در بسیاری موارد، یک وضعیت طبیعی وابسته به شرایط فیزیولوژیک سالمندی است و چندان نگرانکننده نیست.
یکی از شکایتهاي سالمندان احساس کسالت دائمی و خستگی است. این موضوع بهعنوان یکی از سندرمهاي شایعسالمندی بهشمار میرود. این که دلیل خاصی برای این حالت وجوددارد یا نه باید گفت احساس خستگی و کسالت در سالمندان، چند دلیل عمده رابه خود اختصاص میدهد
و طیفی از احساس کسالت و خستگی را دراین گروه می توان شاهد بود که میتواند از یک حالت فیزیولوژیک وابسته به سن و با شدت کم شروع شده ودر بعضی از افراد به یک شرایط بیمارگونه و شدید تظاهر کند. در اینجا نظرات دکتر نوروزی «MPH» دانشآموخته دوره عالی سلامت سالمندان را دراین باره باهم مرور می کنیم:
یکی از دلایل مهم و وابسته به شرایط فیزیولوژیک سنین سالمندی، کندی فیزیولوژیک در همه ی جوانب حسی، حرکتی و عاطفی دراین گروه است. به این معنی که همان طور که یک فرد سالمند در پاسخ به تعداد زیادی از محرکهاي محیطی نسبت به سایرین دیرتر پاسخ می دهد، این کندی در همه ی جنبههاي رفتاری و عاطفی وی وجود داشته و یک احساس خستگی توام با کندی ملاحظه می شود.
در بسیاری موارد ما از خود افراد سالمند میشنویم که مثلاً چند سال قبل به محض این که یکی از دوستان به انها پیشنهاد رفتن به یک جمع خودمانی از دوستان را میداد، خیلی زود قبول میکردند و سریع با جمع همراه میشدند ولی در حال حاضر تصمیمگیری برای حضور دراین نوع جمعها، با تاخیر زیادی صورت می گیرد و حتی گاهی اگرهم تصمیم بگیرند که به این مهمانی بروند، این اتفاق با آن سرعت سابق نمیافتد.
در تعداد زیادی از موارد این حالت، یک وضعیت طبیعی وابسته به شرایط فیزیولوژیک سالمندی است و چندان نگرانکننده نیست. درست همانطور که وقتی به یک نوجوان دریک بعدازظهر گرم تابستان پیشنهاد رفتن به استخر و شنا را بدهید در کسری از دقیقه با این پیشنهاد همراه خواهد شد، طبیعی تلقی میشود.
اگر چه کندی و احساس خستگی در سالمندان تا حدودی طبیعی است اما عواملی نیز وجود دارند که این حالات را تشدید میکند. از اصلیترین این عوامل ابتلا به بیماریهاي مزمن از قبیل کمکاری تیروئید، دیابت، فشار خون بالا، بیماریهاي قلبی – عروقی، بیماریهاي ریوی و کلیوی است
که یا خود این بیماریها در سیر پیشرفت بیماری، باعث احساس خستگی و کسالت میشوند یا این که بهدلیل عوارض ناشی از مصرف داروها، فرد رابه درجاتی از اختلالات خلقی و روانی مثل افسردگی مبتلا میکنند که علامت اصلی آن احساس خستگی مفرط است.
اما یکیدیگر از جدیترین دلایل احساس کسالت و خستگی در سنین سالمندی، ابتلای این افراد به بیماریهاي اعصاب و روان است. دراین گروه از بیماریها میتوان از اختلالات خلقی که شایع ترین آن افسردگی است، نام برد. به غیر از افسردگی، بیماریهایي مثل پارکینسون و آلزایمر نیز دراین دسته تقسیمبندی میشوند که میتوانند باعث احساس خستگی و کندی سالمندان شوند.
دراین مورد باید توجه داشته باشیم که یکی از دلایل بروز افسردگی با درجات مختلف در سالمندان، سندرم خانه خالی است که ناشی از تنها شدن والدین در سنین سالمندی است. مسالهاي که با کمی توجه بیشتر میتوان آنرا برطرف کرد و از بروز مشکلات جدی تر پیشگیری نمود.
آیا درمان خاصی برای این حالت و جود دارد؟
برای پیشگیری و درمان این اختلال در سالمندان باید به دلایل بروز آن توجه کرد و بر حسب علت بروز و ابتلا، برای پیشگیری و درمان آن راهکار ارائه داد. در مواردی که احساس کسالت و خستگی ناشی از فیزیولوژی سالمندی است، بهترین راه پیشگیری، اصلاح سبک زندگی دراین افراد است. به این معنی که باید فرد سالمند را ترغیب کرد تا از سنین میانسالی با فعالیتهاي فیزیکی و ورزش مداوم و همچنین شرکت در برنامههاي تفریحی گروهی و بهخصوص در گروه همسالان تا حد زیادی از این اختلال پیشگیری کنند.
در مواردی که احساس کسالت و خستگی سالمندان، ناشی از بیماریهاي مزمن مثل دیابت، فشار خون بالا و بیماریهاي قلبی– عروقی، کلیوی و ریوی است نیز میتوان با اصلاح سبک زندگی یعنی انجام فعالیتهاي ورزشی منظم روزانه به میزان نیم ساعت، پیروی از رژیم غذایی مناسب و جلوگیري از بروز چاقی و اضافه وزن، عدم مصرف سیگار و دخانیات و… تا حدود زیادی از این عارضه پیشگیری کرد.
البته درکنار اصلاح سبک زندگی طبق معمول با درمانهاي مناسب و به موقع و گاهی نیز با تغییر در برنامه درمانی تحت نظر متخصص معالج، می توان تا از بروز مشکل خستگی دوران سالمندی پیشگیری کرد و به درمان آن پرداخت. آن دسته از افرادی هم که بعلت ابتلا به بیماریهاي مغز و اعصاب به این اختلال دچار شدهاند، با مراجعه به دکتر متخصص و انجام درمان مناسب، التیام قابلقبولی پیدا خواهند کرد.
تعداد زیادی از بیماریهاي مزمن در سیر پیشرفت و عوارض ناشی از مصرف داروهای آین بیماریها، فرد رابه درجاتی از اختلالات خلقی و روانی مثل افسردگی مبتلا می کنند که علامت اصلی آن احساس خستگی مفرط است.
توصیه مهم
این طبیعی است که دوستان و اطرافیان همیشه با مشاهده حالات غیرعادی در ما از روی لطف راهکارهایی را برای درمان پیشنهاد میکنند اما غیر از این که ممکن است این توصیهها غیرعلمی و ناکارآمد باشد و زمان مناسب درمان را نیز به تاخیر بیندازد، حتی در برخی موارد امکان دارد
نتیجه معکوس هم در پی داشته باشد. بنابر این یکی از مهم ترین توصیههایي که برای سالمندانی که از احساس کسالت و خستگی رنج میبرند می توان داشت، این است که با توجه به گستردگی طیف تشخیص و درمان که مطمئنا از عهده افراد غیرمتخصص خارج هست، حتماً با نخستین علامتهایي که از این حالت در خود احساس میکنند، به متخصصان مراجعه کنند تا با توجه به تشخیص مناسب، راهکار مناسب درمانی را دریافت کنند.