بهترین روش های درمان فیبروم رحمی زنان 

برای درمان فیبروم رحمی خانم ها چند نکته داریم که دردهای شدید رحم را بهبود می بخشد تا این مریضی موجب آزار خانم ها نگردد. 

فیبروم رحمی، مشکل 40 درصد زنان
فیبروم رحمی شایع ترین تومور خوش خیم در خانم هاست. آمارهای جهانی میزان این تومور را از 25 تا 60 درصد گزارش کرده اند. ما آماری دقیق از میزان فیبروم در خانم هاي ایرانی نداریم ولی اینجور برآورد میشود که در کشور ما حدود 40 درصد خانم ها فیبروم دارند. اما قبل از این که در مورد این داروی نسبتا اخیر صحبت کنم، لازم هست چند نکته در مورد فیبروم رحمی بگویم.

اول این که شاید حدود 50 درصد از فیبروم ها هیچ مشکلی برای یک خانم ایجاد نکنند و مثل این خانم اصلا فیبروم به طور اتفاقی کشف شود. مثلا خانمی برای انجام تست سالانه مراجعه می‌کند و دکتر متوجه می‌شود رحم بزرگ تر از حد طبیعی هست و درخواست سونوگرافی میکند

و مشخص میشود فیبروم یا فیبروم هاي متعددی در رحم وجود دارد که معمولا نتیجه اش نگرانی بی مورد بیمار و مراجعات مکرر به پزشکان متعدد و سونوگرافی هاي پی در پی هست و شنیدن پیشنهادهای متفاوت از طرف پزشکان گوناگون.دوم این که همۀ فیبروم ها اساسا به درمان؛ چه جراحی، چه دارویی، نیاز ندارند.

فیبرومی که هیچ مشکلی برای یک خانم ایجاد نکند، فقط لازم هست هر 6 ما یک‌بار با سونوگرافی، آن هم در یک جا و توسط یک متخصص سونوگرافی و نه چند مرکز متفاوت بازرسی شود؛ زیرا احتمال این که سونوگرافیست هاي گوناگون اندازه هاي متفاوتی گزارش کنند، وجود دارد و این مساله ممکن هست بر نگرانی بیمار بیفزاید که مثلا فیبرومش طی 6 ماه 2 سانتی متر بزرگ تر شده.

دوم این که فیبروم یک توده خوش خیم هست و احتمال این که بدخیم شود، بسیار کم هست؛ چیزی حدود 2 در هزار. سوم این که فیبروم هایي نیاز به درمان دارند که مشکلی برای بیمار ایجاد کنند؛ مثلا افزایش خونریزی هنگام عادت ماهیانه، درد لگنی، فشار به مثانه و تکرر ادرار، سقط، نازایی یا فیبروم هاي خیلی بزرگ،

مثلا بزرگ تر از یک رحم باردار 20 هفته، زیرا چنین فیبروم هایي ممکن هست روی حالب ها فشار بیاورند و به تدریج در کار کلیه اختلال ایجاد کنند، حتی بدون این که بیمار متوجه شود.همین طور اگر چنین فیبروم هاي بزرگی وجود داشته باشند، احتمال این که هنگام عمل نتوان فقط فیبروم را برداشت و دکتر مجبور به برداشتن تمام رحم شود، چندان می‌شود.

این که فیبروم باعث خونریزی چندان یا درد یا سقط و نازایی می‌شود، دلایل پیچیده اي دارد که گاهی ربطی به اندازه فیبروم ندارد. مثلا یک فیبروم بسیار بزرگ در قسمت خارجی رحم ممکن هست هیچ مشکلی برای باروری یک خانم ایجاد نکند، اما یک فیبروم کوچک حدود 2 تا 3 سانتی متر داخل حفره رحم، باعث نازایی یا سقط میشود.

به هر حال، اگر فیبرومی به درمان قطعی نیاز داشت، این درمان جراحی هست که براساس آن فیبروم یا فیبروم هاي متعدد برداشته می‌شوند یا تمام رحم خارج میشود. طبیعی هست اگر خانمی تمایل به باروری داشته باشد باید تمام تلاش انجام شود که رحم حفظ شود.

سیر تحولات درمان فیبروم
طی 50 سال قبل، پیشرفت هاي بسیاری در اساس جراحی فیبروم داشته ایم. قدیم ها اگر بیمار می پرسید حین عمل ممکن هست رحم به کلی برداشته شود، حتما جواب دکتر این بود که بله، امکان دارد اما امروزه با سونوگرافی هاي پیشرفته سه بعدی واژینال در حد بسیار دقیق می‌توان پیش بینی کرد طی عمل، جراح با چه شرایطی روبرو خواهدشد و احتمال برداشتن رحم چندان هست یا نه.

همین طور قدیم ها بین پزشکان و همین طور بیماران چنین تصوری بود که اگر کسی عمل فیبروم رحمی شود احتمال بسیاری وجود دارد که چسبندگی هاي شدید پیدا کند و متعاقب آن اصلا باردار نشود. امروزه دیگر این موضوع به شدت و حدتی که در قبل بود، نیست زیرا تکنیک هاي عمل فرق کرده و امکانات و راه هایي برای جلوگیري از چسبندگی پیدا شده هست.

جراحی با لاپاروسکوپ
اتفاق دیگری که در 20 سال قبل افتاده، عمل جراحی با لاپاراسکوپ هست. متاسفانه این تصور اشتباه در بیماران پیدا شده که همه ي فیبروم ها را میشود با لاپاراسکوپی عمل کرد، عمل خیلی راحت تری برای بیمار هست و چسبندگی هم ایجاد نمی‌شود. مطالعات نشان داده اند این تصور درست نیست.

اول این که هر فیبرومی را با لاپاراسکوپ نمیشود عمل کرد، دوم این که هر جراحی هم نمیتواند با لاپاراسکوپی عمل فیبروم انجام دهد زیرا اصلا کار ساده اي نیست و اگر درست انجام نشود ممکن هست عوارض آن از عمل باز هم اکثر باشد و این طور هم نیست که با لاپاراسکوپی چسبندگی ایجاد نمیشود. همین طور به علت دیگری که طی 2 سال قبل متوجه آن شده اند عمل فیبروم به کمک لاپاراسکوپ کمتر انجام میشود.

جراحی با هیستروسکوپ
یک تحول بسیار مهم و باارزش، عمل فیبروم هاي داخل رحم به کمک هیستروسکوپ هست. اتفاقا این فیبروم ها، حتی وقتی کوچک هم میباشند، بسیار مشکل آفرینند. خونریزی هاي شدید، ترشح، سقط و نازایی و حتی بدخیم شدن در این فیبروم ها اکثر از انواع دیگر هست.

در قبل که هیستروسکوپی و مشاهده مستقیم فیبروم و برداشتن آن به کمک هیستروسکوپ وجود نداشت، درمان این فیبروم ها بسیار سخت بود، اما امروزه با وجود هیستروسکوپ درمان بسیار راحت تر شده هست. متاسفانه، این امکان در دسترس همه ي جراحان زنان نیست و هم نیاز به دستگاه دارد و هم مهارت و آموزش دکتر. مجموع مسائل گفته شده دقت پزشکان را به سمت پیدا کردن دارو یا روشهای دیگر غیرجراحی برای درمان فیبروم کشاند

درمان هاي دارویی
حدود 25 سال پیش، دارویی ساخته شد که می توانست هورمون هایي که از غده هیپوفیز برای تحریک تخمدان ها ترشح می‌شود، مهار کند. در نتیجه تخمدان 2 هورمون مهمش یعنی استروژن و پروژسترون را نمی تولید. یعنی، ایجاد یک حالت یائسگی دارویی.

تصور بر این بود که استروژن هست که باعث رشد فیبروم می‌شود و اگر تولید استروژن مهار شود، فیبروم کوچک خواهد شد و همین طور هم بود. از 20 سال پیش، این دارو به صورت آمپول هاي تزریقی در ایران وجود داشت و به وفور در فیبروم ها به صورت تزریق ماهانه بهره گیری می شد و می‌شود.

فیبروم رحمی، مشکل 40 درصد زنان
اوایل تصور بر این بود که این دارو چیزی شبیه معجزه هست، اما به تدریج مشخص شد این طور هم نیست. اولا نمیتوان برای مدت طولانی یک خانم را به حالت یائسگی برد زیرا علائم یائسگی مثل گرگرفتی، پوکی استخوان و عوارض دیگر ظاهر خواهد شد که ممکن هست آزاردهنده باشد. پس باید برای کوتاه مدت از این دارو بهره گیری کرد.

دیگر این که بعد از پایان دوره درمان، مثلا 4 تا 6 ماه، فیبروم سریع به اندازه قبلی خود بر میگردد حتی گاهی اوقات بزرگ تر از اولش می‌شود و بالاخره این که وقتی عمل جراحی همان فیبروم ضروری می‌شود، نه تنها عمل ساده تر نمی‌شود، بلکه سخت تر هم میشود. در کشور ما این دارو همچنان بسیار چندان برای فیبروم ها بهره گیری می‌شود.

تا این که در سال 2009 یعنی حدود 7 سال پیش، داروی Esmya در اروپا بعنوان درمان فیبروم مورد تایید قرار گرفت و در سال 2010 هم سازمان غذا و داروی ایالات امریکا این دارو را مورد تایید قرار داد؛ دارویی که اگرچه فعلا در ایران نیست اما احتمالا به زودی وارد بازار دارویی ما نیز میشود. این دارو یک قرص هست که بیمار باید هرروز مصرف کند.

مطالعاتی که در مورد این دارو انجام شده به این صورت بوده که به مدت 3 ماه دارو تجویز شده، بعد برای مدتی قطع شده و مجددا 3 ماه دیگر و تا 4 دوره متناوب بهره گیری شده هست. نتایج به طور واضح از داروی تزریقی اي که ما در این جا داریم، بهتر بوده هست. گرچه هنوز صحبت این که این دارو به کلی فیبروم را از بین ببرد،

نیست و هم چنین برای فیبروم هاي خیلی بزرگ مثلا اندازه بالای یک رحم 4 ماهه، مصرف نشده هست. اما در مجموع امکان بسیار باارزشی برای درمان علائم فیبروم و بالا بودن کیفیت زندگی گروه زیادی از خانم هاست.