جنجال ماجرای ساره بیات و رضا قوچان نژاد در رسانه ها 

پس از گفتگو هاي ساره بیات درمورد محرم بودن با رضا قوچان نژاد و بغل کردن وی رسانه ها و مطبوعات نقدهایی را علیه وی نوشته اند. تصویر ساره بیات و قوچان‌ نژاد , سگ نجس نیست, نباید قصاص کرد, شوهر‌ خواهر محرم هست, با ناخن مصنوعی می شود نماز خواند, تساوی دستمزد زن و مرد و حق زن برای سقط جنین,

همگیجزو اظهار‌نظرهای چهره‌هاي زن سینمایی هست که به دلیل فهم و برداشت سطحی از مسائل دینی بیان شدهو ناشی از اطاعت از “دین عامیانه” در بین چهره‌هاي شاخص هنری هست;افرادی که در رشته فعالیت خود جزو شناخته‌شده‌ترین هنرمندان میباشند, اما با چنین سخنانی نشان می‌دهندشناخت‌شان از دین چقدر سطحی هست. متأسفانه این اظهارات در شبکه‌هاي اجتماعی و رسانه‌هایمجازی انعکاس‌هاي زیادی پیدا میکند و طرفدارانی را نیز دارد.

دین عامیانه و سلبریتی‌هاي روشن فکر

اظهارنظرهای شبه‌فقهی برخی از بازیگران سینما را می توان متأثر از جریانی دانست که اطاعت از “دین عامیانه”و “دین با سلیقه شخصی” را سرلوحه کار خود قرار داده هست.احتمالاً اصطلاح “دین عامیانه” عمده در ادبیات اجتماعی ما بهره گیری نشود, اما اصل آن کارکردی گسترده دارد;

مثل آن چه بعضاً دیده می شود که عده‌اي آماده به انجام شعائر دینی نیستند و معتقدند صرفا داشتن “دل پاک” برای ثابت دینداری کافی هست و با این ادعا دل‌هاي خود را هم پاک می دانند!در ماجرای جدید بعد از انتشار عکسی از ساره بیات و رضا قوچان‌نژاد, این بازیگر زن در مراسم توزیع مردمی فیلم زردمی‌گوید; “عکسی که من با رضا داشتم و در آن دست دور گردن هم انداخته بودیمبا واکنش‌هاي مردم روبه‌رو شد و گفتند شماها به هم محرم نیستید.

توضیحات ساره بیات درمورد عکسش در کنار رضا قوچان نژاد
من همین‌جا باید بگویم که من با رضا احساس محرمیت میکنم, چون دست‌هایش شبیه دستان پدرماست و امشب به احترام شما وی را بغل نکردم!”این نگاه هم جزئی از باورهای نادرست عامیانه و عوامانه از دین هست.دانشنامه دنیا اسلام در توضیح واژه “دین عامیانه” می نویسد; “صورتى از دیندارى با آلبوم‌اى از باورهاو رفتارهایى

که در رفتار دینى معنا مى‌یابند, ولى تحت‌ سلطه و کنترل و تجویز نهادها و مراجع رسمى دینى نیستند.”باورهایی که گاهی خود را در باورهای ساده‌انگارانه یک شخص از دین نیز بروز می دهد.

بهاره رهنما عنوان کرده بود که با لاک ناخن وضو می گیرد

شخصی که می تواند فردی عادی یا این که هنرمندی شناخته شده باشد

و انعکاس‌هاي این نوع نگرش از یک زندگی شخصی تا سطح وسیعی از جامعه را تحت‌تأثیر قرار دهد; اظهاراتیاز جنس این که نماز خواندن با ناخن مصنوعی کاشته‌شده درست هست,در صورتی که مراجع تقلید وضو گرفتن با ناخن کاشته شده را هم صحیح نمیدانند.تصویر ساره بیات و قوچان‌نژاددر فیلم “کسی از گربه‌ هاي ایرانی خبر ندارد

سکانسی وجود دارد که یک مأمور می خواهد سگ دختری را ازوی بگیرد, دختر فریاد میزند و می گوید; “این سگ نجس نیست, چون سگ را شسته هست!

این نوع برداشت نادرست از نجاست سگ, در شبکه‌هاي اجتماعی نیز دیده میشود. در دیدگاهی تقریبا نمونه”پریوش نظریه” بازیگر سینما از رئیس‌جمهور خواسته هست, دستور به عدم نجاست سگ بدهد انعکاس‌ هاي ساده‌ انگارانه از دین باعث میشود حتی برخی از دستورات دینی نیز در این نگاه زیر سوال برود.

در جلسه نقد و بررسی فیلم “لانتوری”, باران کوثری بازیگر این فیلم به شدت به دستور “قصاص” حمله و آن را “توحش” عنوان می کند. فهم او با این سن و سال و مطالعات و تحصیلات که احتمالا برای اظهار‌ نظردر “هیچ اساس‌اي” در یک حد قابل قبول آکادمیک نباشد, همین استکه از هنرپیشه‌بودن خود بهره ببرد و حرفی را به زبان بیاورد که حتی نتواند پنج دقیقه درمورد آن استدلال علمی بکند.

ادامه روش دهه 40 روشنفکر‌ها برای دهه 90
در نگاه جامعه, هنرمندان بخشی از قشر روشنفکر میباشند. نخستین نگاه انتقادی به این روشنفکر‌مآبی را جلالآل احمد در کتاب “در خدمت و خیانت روشنفکران” بیان میکند. رهبر معظم انقلاب سه دهه بعد از نگارش این کتاب در سال 1377, سخنرانی‌ اي داشتند که بعدها با عنوان “ارتجاع روشن فکری” شناخته می شود.ایشان با اشاره به نگاه آل احمد, جریان روشن فکری را دارای سه ویژگی معرفی می کنند که نخستین آن مخالفتبا مذهب و دین هست;

روشی که در دوره پهلوی از جانب چهره‌ هاي هنرمند به شدت دنبال می‌شد,اما به نظر نمی رسد که هنرمندان ایرانی در دهه 90 بخواهند با استمرار روش‌هاي کهنه‌اي که مشابه احمد شاملویا راستگو چوبک بر آن تاکید داشتند, وجه روشن فکری خود را حفظ کنند.با این وجود هنوز برخی از اظهارات درمورد شرعیات از جانب چهره‌هاي سینمایی, رنگ و بوی روشن فکری در دهه 40 را دارد.

تعلیم و مشاوره برای پیشگیری

زمانی نیروی انتظامی به این نتیجه رسید که برای نشان دادن خدمات پلیس و پیش گیری از نشان دادن چهره‌ اي غیر حقیقی از پلیس, مؤسسه “ناجی هنر” را راه‌ اندازی کندو پروژه‌هاي سینمایی و تلویزیونی از خدمات “مشاور انتظامی” بهره گیرند. با این اقدام, دست کم بخشی از نگاه‌هاي غیر‌ حقیقی به فعالیت‌ هاي پلیس در آلبوم‌ هاي تلویزیونی و آثار سینمایی که دارای ایرادات حقوقی و انتظامی بود,تصحیح شد.

سال‌ها هست درمورد نحوه ارتباط میان مراکز دینی از جمله حوزه علمیه قم و سینما,بحث و تبادل نظر صورت میگیرد, اما هنوز به نتیجه ملموسی نرسیده هست. سعید مستغاثی, منتقد سینمادر گفت و گو‌اي با انتقاد از حوزه‌هاي علمیه میگوید; تا بزرگان دین و حوزه علمیه به صورت جدیو مستقیم وارد فرآوری آثار سینمایی ارزشمند

در خصوص وقایع دینی نشوند, ما شاهد ساخت آثاری ضعیف و حتی تحریف‌ شده راجع به دین و وقایع دینی در سینما و تلویزیون خواهیم بود.تصویر ساره بیات و قوچان‌ نژاد

حضور مشاور قوی مذهبی در کنار آلبوم‌ هاي سینمایی و تلویزیونی باعث خواهد شد, تعامل و تبادل نظرمیان سینماگران و کارشناسان مذهبی اکثر و دست کم در این میان مسائل شرعی پرسیده شود و دیگر یک بازیگر زن در یک محفل عمومی از این که شوهر خواهرش را “نامحرم” نمی داند, دفاع نکند!

از جانب دیگر نیز باید جامعه به سمتی برود که اظهار‌ نظر‌هاي بی‌ پایه و اساس درمورد موضوعات و مفاهیم دینی نه علامت تشخص, بلکه نمادی از بی‌سوادی شود تا دست کم برخی از چهره‌ هاي هنری آن را ابزاری برای جلوه‌ گری در رسانه‌ ها نکنند.