طرح تفصیلی چیست؟

همان طور که آگاه هستید از وظایف اصلی و مهم کمیسیون ماده پنج تصویب و تغییر طرح تفصیلی با کمک طرح توجیهی مهندسین مشاور است. قبل از توضیح نحوه تصویب طرح های تفصیلی و بررسی طرح های توجیهی توسط کمیسیون ماده پنج بهتر است نگاهی به طرح تفصیلی بیندازیم.

طرح های تفصیلی در واقع برنامه ها و اقدامات جزئی و طراحی محلات و مناطق شهری هستند. قابلیت اجرای خدمات و فضاهای شهری توسط طرح تفصیلی مشخص می شود. تهیه و تنظیم طرح های تفصیلی بر اساس معیار و ضوابط کلی طرح جامع شهری و همچنین نحوه استفاده از زمین‌های شهری در سطح محلات مختلف شهر، موقعیت و مساحت دقیق زمین ، میزان تراکم جمعیت و ساختمان در واحدهای شهری، تمامی عوامل مختلف شهری انجام می شود.

طرح های تفصیلی در واقع بخشی از طرح های جامع شهری محسوب می شوند. ولی هر یک در جزئیات با یکدیگر متفاوت هستند. نقشه‌های کاربری اراضی، شبکه‌های ارتباطی، مساحت‌ها، سرانه‌ها، معیارها و ضوابط دقیق از جمله محتوا های طرح تفصیلی محسوب می شوند.

طرح تفصیلی

ضرورت تهیه طرح تفصیلی

از آنجایی که طرح های جامع شهری به جزئیات نمی پردازد و فقط مسائل و راهنمایی‌ها و خط‌ مشی‌های کلی را در بر می گیرد، از طرح تفصیلی جهت  تبدیل خطوط کلی طرح جامع به طرح‌های دقیق و قابل اجرا استفاده می شود. از این رو طرح های تفصیلی پیرو طرح های جامع شهری هستند که از آن ها به منظور انجام برنامه‌های اجرایی تصویب شده در این طرح استفاده می شود.

وجود طرح های غیر قابل اجرا تهیه و تنظیم طرح‌های تفصیلی را ضروری می‌کند. در واقع طرح های تفصیلی عمل و اجرای طرح های جامع را امکان پذیر می کنند. با کمک طرح های تفصیلی وضعیت اراضی و مالکیت آشکار تر شده و همچنین ساز و کار مدیریت شهری جهت کنترل و نظارت بر فضاهای شهری و کاربری اراضی تکمیل می شود.

به طور کلی می توان گفت طرح تفصیلی به منظور به اجرا درآوردن و عملی کردن طرح های جامع شهری جهت ارتقا کیفیت محیط، رفع کمبودها، ساماندهی محلات و افزایش توان نظارتی ساز و کار مدیریت شهری تهیه می شود. در صورتی که سوالات بیشتری در مورد طرح های تفصیلی دارید، می توانید آنها را با مهندسان مشاور هفت شهر آریا در میان بگذارید.

انواع طرح های تفصیلی

طرح های تفصیلی دارای انواع مختلف می باشند که هر یک از قوانین خاصی پیروی می کند. انواع طرح های تفصیلی به صورت زیر است:

–         طرح های تفصیلی پایه که مکمل طرح جامع شهر می باشد.

–         طرح های تفصیلی موضعی که جهت نوسازی و بهسازی بافت های موجود و توسعه های جدید شهر مورد استفاده قرار می گیرند.

–         طرح های تفصیلی موضوعی برای موضوعات خاص مانند شبکه حمل و نقل و تاسیسات می باشد.

توجه داشته باشید که مقیاس نقشه های طرح های تفصیلی ۲۰۰۰/۱ یا ۲۵۰۰/۱ است. در ادامه سلسله مراتب طرح های توسعه ای منطقه ای و محلی در ایران ذکر شده است:

–         طرح های آمایش سرزمین

–         طرح های کالبدی منطقه ای در ایران

–         برنامه ریزی ۱۴۰۰٫

–         طرح اسکان ۹۰٫

–         طرح توسعه و عمران ( جامع) ناحیه ای (شهرستان)

–         طرح مجموعه شهری

–         طرح ساماندهی فضا و کالبد سکونتگاه های روستایی

–         طرح جامع شهر

–         طرح هادی شهر

–         طرح هادی روستا

–         طرح تفصیلی

–         طرح آماده سازی

–         طرح های ویژه ( جزئیات شهرسازی، ساماندهی، بهسازی، نوسازی بافت قدیم و فرسوده و …)

مراحل تصویب طرح تفصیلی

تغییر و تصویب طرح جامع از وظایف و اختیارات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، بر اساس قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است. طرح های جامع پس از ارائه پیشنهاد شهردار به شورای اسلامی شهر و تصویب آن توسط شورای شهر، جهت بررسی در کارگروه های تخصصی مربوط به شورای عالی شهرسازی ارائه می شود.

در صورتی که تصویب شود به شهرداری ابلاغ می شود. پس از تصویب اگر از طرح تفصیلی انصراف داده شود، همانند قانون اساسی کشور تخلف محسوب می‌شود. با این وجود که سازمان تهیه کننده طرح های تفصیلی بر پایه قانون وزارت راه و شهرسازی است ولی در عمل  این وظیفه به شهرداری‌ها سپرده شده است.

قرارداد تهیه طرح تفصیلی با مهندسین مشاور توسط سازمان های راه و شهرسازی برپا می شود که وظیفه تصویب طرح بر عهده کمیسیون ماده پنج شورای عالی شهرسازی و معماری است.

مرجع تصویب طرح تفصیلی چیست ؟

طرح تفصیلی  همچون سایر مصوبه ها دارای نهادی خاص می باشد که تصویب کننده آن است. این مصوبه توسط کمیسیون ماده پنج یا همان شورای عالی شهرسازی و معماری ایران وضع می شود. بر اساس ماده مذکور، تصویب و بررسی طرح های تفصیلی و همچنین تغییرات آن به وسیله کمیسیون ماده 5 در هر استان یا فرمانداری کل انجام می شود.

اجزای تشکیل دهنده این کمیسیون استاندار یا فرماندار کل (ریاست کمیسیون را بر عهده دارد) رئیس انجمن شهرستان و شهردار  و مشاور  و نمایندگان وزارت فرهنگ و هنر و آبادانی و مسکن و نماینده مهندسان مشاور تهیه کننده طرح توجیهی شهرسازی انجام می شود. از این رو بررسی، تصویب و تغییر طرح تفصیلی از وظایف و اختیارات کمیسیون ماده 5 می باشد.

طرح توجیهی برای طرح تفصیلی

اهداف کلی طرح تفصیلی

به طور کلی تهیه و تنظیم طرح های تفصیلی به منظور عملی کردن طرح های جامع شهری می باشد که برای بهتر کردن و ارتقای کیفیت محیط، رفع کمبودها، ساماندهی محلات و افزایش توان نظارتی ساز و کار بکار می رود.  بر اساس تعریفی که از طرح تفصیلی در در قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن بیان شده، هدف از تهیه و ارائه طرح های تفصیلی به صورت زیر است:

–         تعیین دقیق چگونگی استفاده از زمین های شهر، و تعیین موقعیت و مساحت هر یک از آن‌ها در سطح محلات شهر.

–          تعیین وضعیت دقیق و تفصیلی شبکه های عبور و مرور

–          تعیین دقیق میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی واحدهای شهری