علائم و نشانه های پوکی استخوان 

در اینبخش درمورد علائم و نشانه هاي پوکی استخوان و همچنین راه هاي درمان دارویی و طبیعی آن صحبت می‌کنیم. پوکی استخوان زمانی آغاز می شود کـه تراکم مواد استخوانی رو بـه کاهش برود. پوکی استخوان یک بیماری خاموش اسـت، افرادی کـه پوست روشنی دارند و همچنین زنانی کـه بـه سن یائسگی رسیده اند، بیشتر مورد تهدید پوکی استخوان قرار می‌گیرند. در ادامه با مجله پارس ناز همراه باشید.

علائم پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان کم کم بـه وجود می آید و فرد تا زمانی کـه دچار یک شکستگی یا ترک خوردگی بعد از یک حادثه‌ي جزئی نشود متوجه نمیشود کـه دچار پوکی استخوان اسـت. گاهی حتی یک عطسه یا سرفه می تواند منجر بـه شکستگی استخوان در فرد دچار پوکی استخوان شود.

این شکستگی‌ها اغلب در ناحیه‌ي لگن، مچ‌ها و یا ستون مهره‌ها در افراد مبتلا بـه پوکی استخوان روی میدهند. اگر شکستگی در قسمت ستون مهره‌ها باشد میتواند سبب تغییراتی در وضعیت بدنی، دولا شدن و خمیدگی ستون فقرات شود. فردی کـه پوکی استخوان دارد ممکن اسـت دچار کاهش قد شده و یا لباس‌هایش مانند گذشته اندازه‌اش نباشند. عوارض دیگر آن شامل موارد زیر می باشد:

= كاهش تدريجی قد

= بیخوابی ناگهانی

= گرفتگي شبانه پاها

= درد مداوم كمر

= بيماری هاي لثه

= شل شدن دندان ها

علل ايجاد پوکی استخوان

در موارد زير خطر پوکی استخوان افزايش مي يابد:

جنسيت:

47 درصد زنان و 44 درصد مردان بالای 50 سال در ايران دچار كاهش تراکم استخوان هستند.

سن:

با بالارفتن سن احتمال ابتلا بـه پوکی استخوان بالا می‌رود کـه در زنان بیشتر اسـت. با افزایش سن درصد جذب کلسیم موادغذایی کاهش می‌یابد. هرچه پیشگیری در سنین پایین تر انجام شود، نتیجه بهتر خواهد بود.

سابقه خانوادگی:

ژن ها از پدر و مادر بـه فرد منتقل می شود و اگر این بیماری در انها موجود باشد، احتمال ابتلای او بـه پوکی استخوان افزایش می‌یابد.

رنگ پوست:

زنان سفیدپوست بیشتر از زنان سیاه پوست در دسترس ابتلا بـه پوکی استخوان هستند. بنابر این زنان ایرانی، خود بخود ریسک ابتلا بـه پوکی استخوان دارند و باید پیشگیری هاي لازم را انجام دهند.

رژیم غذایی نامناسب:

رژیم هاي غذایی با ویتامین ناکافی، رژیم هاي غذایی سنگین و شدید لاغری، رژیم غذایی با نمک یا گوشت زیاد و هزاران اشتباه تغذیه اي دیگر باعث ایجاد پوکی استخوان می شود. با تنظیم یک رژیم غذایی مناسب می‌توانید سلامت کامل در تمام سنین را داشته باشید.

عدم تحرک و ورزش ناکافی:

احتمال بروز این بیماری در افراد کم تحرک بیشتر اسـت. بافت هاي استخوانی درصورت فعالیت جسمی قطورتر و محکم تر می شوند ودر صورت کم تحرکی تحلیل میروند و ضعیف تر می شوند.

کمبود وزن:

افرادی کـه کمبود وزن دارند، مواد معدنی و ویتامین هاي مورد نیازشان را نیز بـه مقدار لازم دریافت نمی‌کنند. توصیه می شود وزن خودرا متعادل نگه دارید چون همان طور کـه کمبود وزن بـه بدن آسیب میرساند، اضافه وزن هم مشکل ساز اسـت.

سيگار:

عامل بسیار خطرناک برای ایجاد بیماری پوکی استخوان اسـت. مثلاً دود سیگار مستقیما بر تولید استخوان تاثیر میگذارد و تولید آنرا کاهش می دهد.

مصرف الکل:

این مواد تعادل هورمونی را بهم می ریزد و باعث کاهش استخوان سازی شده و موادمغذی هم بـه خوبی جذب بدن نمی شود.

يائسگی زود هنگام:

دراین دوران ترشح هورمون هاي زنانه کاهش پیدا می کند ودر نتیجه جذب کلسیم و ساخت استخوان نیز کم می شود.

سابقه شکستگی استخوان:

شکستگی هاي زیاد در دوران جوانی، عامل ایجاد پوکی استخوان در آینده اسـت. شکستگی ها باعث خانه نشینی فرد شده و عدم تحرک باعث کاهش استحکام استخوان می شود.

بیماری تیروئید:

پرکاری و کم کاری تیروئید هردو اثر نامناسبی بر فعالیت استخوان ها دارند. برای درمان این بیماری ها داروهایی هورمونی تجویز می شود کـه باعث پوکی استخوان می شود.

مصرف کافئین:

باعث عدم جذب آهن، کلسیم و مواد معدنی مهم دیگر برای بدن می شود. مصرف خوراكی هايی چون شكر و مواد خوراكي قنددار مانند نوشابه‌ها و شيرينی، ميزان جذب كلسيم را كاهش و کاهش آن باعث پوکی استخوان می شود.

درمان دارویی پوکی استخوان

دارو‌هایي کـه می توانند بـه پیشگیری و درمان پوکی استخوان کمک کنند شامل موارد زیر می شوند:

بیس فوسفنات‌ها:

بیس فوسفنات‌ها دسته‌اي از دارو‌ها هستند کـه سرعت پوک شدن استخوان را کاهش می دهند و از ریسک شکستگی استخوان می‌کاهند.

استروژن‌ هاي آگونیست یا آنتاگونیست‌:

پزشکان بـه این دارو‌ها تعدیل کننده‌هاي انتخابی گیرنده استروژن «SERMS» می گویند. رالوکسیفن یک نمونه از این داروهاست. این دسته از دارو‌ها می توانند ریسک شکستگی ستون فقرات در زنان یائسه را کاهش بدهند.

کلسی تونین:

این دارو کمک میکند از شکستگی استخوان در زنان یائسه پیشگیری شده و بعد از شکستگی نیز، درد بازرسی شود.

هورمون پاراتیروئید:

سازمان غذا و داروی ایالات امریکا «FDA» تائید کرده اسـت کـه این هورمون برای درمان افرادی کـه مستعد شکستگی استخوان هستند موثر بوده و تشکیل استخوان را افزایش می دهد.

آنتی بادی‌هاي منوکلونال:

این دارو‌ها پادتن‌هایي تک گونه هستند کـه عده اي از افراد دچار پوکی استخوان بعد از یائسگی مصرف می کنند.

ريز مغذی های ضروری درمان پوکی استخوان

كلسيم فراوان‌ترين ماده معدنی تشكيل دهنده بدن مي‌باشد كه 99% آن در استخوان‌ها و دندان‌ها مي‌باشد و از پوکی استخوان پیشگیري می کند. در انتقال پیام‌هاي عصبی و فعال‌سازی برخی آنزیم‌ها و ترشح هورمون ها نقش موثری دارد. اما كلسيم بـه تنهايي در تشكيل استخوان و حفظ استحكام استخوان‌ها مؤثر نمي‌باشد، در ادامه ريز مغذی هاي ضروري علاوه بر كلسيم ذكر شده اسـت:

1. ال- لیزین « L- lysine»

ال- لیزین بـه افزایش جذب کلسیم از دستگاه گوارش، نگه‌داری کلسیم در استخوان ها و تشکیل کلاژن کمک می کند. همچنین دفع ادراری کلسیم را کاهش می دهد. از این رو عاملی جهت حفظ تراکم استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان محسوب می شود.

2. مس« Copper »

مس روند شكستگي استخوان‌ها را التیام مي‌دهد ودر بافت هاي استخوانی نیز وجوددارد.

3. منگنز« Manganese»

این عنصر با تاثیر در متابولیسم تعداد زیادی از مواد معدنی، موجب افزایش تراکم استخوانی می شود.

4. منیزیم « Magnesium»

منیزیم نیز جذب کلسیم را افزایش می دهد و از پوسیدگی دندان نیز پیشگیری می کند. کمبود منیزیم سبب اختلال در ساختار و عملکرد استخوان ‌ها میگردد. بـه علاوه این ماده از افت قندخون، بروز التهاب‌هاي خاص و برخی علائم عصبی در دوران يائسگي پیشگیری‌ می کند.

5. روی« zinc»

کمبود روی سبب کاهش تراکم استخوان ‌ها میگردد.

6. ویتامین D

وجود این ویتامین محلول در چربی حدود 70 تا 80 درصد در التیام جذب کلسیم و متابولسیم کلسیم و فسفردر بدن تاثیر دارد. افراد جامعه مـا از كمبود شديد يا خفيف ويتامين D رنج مي‌برند. توصيه مي‌شود تمام زنان پس از سن يائسگي، با نظر پزشك، مكمل كلسيم و ويتامين D مصرف كنند.

7. سويا

از مهم‌ترين عوامل مؤثر در حفظ استحكام استخوان‌ها سويا مي‌باشد. از جمله اثرات مثبت سويا كاهش كلسترول خون و بـه صورت بالفعل كاهش خطر بيماريهاي قلبي، مي‌باشد.

راه های درمان طبیعی و خانگی پوکی استخوان

خوردن آلو مخصوصا آلو خشک بـه صورت روزانه برای پیشگیری از شکستگی و پوکی استخوان کمک می کند. آلو دارای غلظت بالای پلی فنول ها و آنتی اکسیدان اسـت کـه سبب درمان پوکی استخوان میشود. علاوه بر این آلو خشک منبع خوبی از بور و مس اسـت کـه دو ماده معدنی تشکلیل دهنده استخوان هستند. توصیه می شود روزانه 2 الی 3 آلو خشک مصرف کنید.

سیب

خوردن روزانه یک شماره سیب برای درمان پوکی استخوان و جلوگیري ازآن مفید اسـت. سیب دارای ترکیب منحصر بـه فرد از آنتی اکسیدان ها ماندد پلی فنول ها و فلاونوئیدها اسـت کـه باعث استحکام استخوان هاي شـما می شود.

فلاونوئید در زنان یائسه با افزایش تراکم استخوان و التیام التهاب بـه پوکی استخوان کمک می کند. همچنین سیب سرشار از بور کـه یک ماده معدنی کمیاب اسـت می باشد , این ماده بـه نگه داشتن کلسیم در بدن کمک می کند. روزانه یک شماره رابا پوست بخورید سعی کنید سیب طبیعی عاری از آفت کش ها و واکس هاي مصنوعی باشد.

روغن نارگیل

روغن نارگیل می تواند اثرات کمبود استروژن را جبران کند. کمبود استروژن سبب کاهش تراکم استخوان می شود. ترکیب آنتی اکسیدان در روغن نارگیل دارای پتانسیل برای حفظ ساختار استخوان اسـت و می تواند بـه درمان پوکی استخوان کمک زیادی بکند. بـه علاوه روغن نارگیل بـه جذب کلسیم و منیزیم کمک می کند , این دو ماده مواد ضروری برای حفظ و توسعه استخوان هاي شماست.

برای درمان پوکی استخوان، مصرف سه قاشق غذاخوری روغن نارگیل روزانه می تواند از پوکی استخوان پیش گیری کند و مصرف پنج قاشق غذاخوری روغن نارگیل روزانه روند پوکی استخوان را معکوس کند. همچنین می‌توانید روغن نارگیل را بر روی بدن خود بمالید و بـه مدت چند دقیقه ماساژ دهید سپس یک حمام گرم بروید این عمل اگر منظم انجام شود اثر مثبت بر سلامت استخوان هاي شـما دارد.

شیر بادام

شیر بادام حاوی مقدار خوبی از کلسیم اسـت از این رو یک راه مناسب برای درمان پوکی استخوان اسـت. علاوه براین حاوی فلاوئید ها اسـت. شیر بادام باعث از بین رفتن رادیکال هاي آزاد در بدن می شود کـه پوکی استخوان را کاهش می دهد. علاوه بر اینها شیر بادام حاوی منیزیم، منگنز و پتاسیم اسـت کـه برای سلامت استخوان ها ضروری اسـت.

یک فنجان بادام را در طول یک شب در آب بگذارید خیس بکشد. حال پوست بادام را ازآن جدا کنید و بادام را درون مخلوط کن قرار داده و بـه آن نصف فنجان آب اضافه کنید. همچنین بجای آب میتوانید از شیر استفاده کنید. روزانه یک لیوان از این مخلوط بخورید.

دانه کنجد

دانه کنجد غنی از کلسیم، منیزیم، منگنز، مس، روی، فسفر ویتامین K و D اسـت کـه برای درمان پوکی استخوان مواد مفید هستند.

روغن ماهی

مکمل هاي روغن ماهی بدلیل داشتن اسید هاي چرب امگا 3 و ویتامین D بـه افزایش تراکم استخوان ها کمک می کند ودر نتیجه سبب درمان پوکی استخوان میشود. اسید هاي چرب امگا 3 مانع از فعال شدن عواملی می شود کـه سبب از دست رفتن عضلات می شود. همچنین سبب بـه حداقل رساندن خرابی استخوان می شود و میتواند راهی برای درمان پوکی استخوان باشد.

آناناس

آناناس حاوی منگنز اسـت کـه در پیگیری و درمان پوکی استخوان مفید اسـت؛ کمبود منگنز بـه نوبه خود می تواند سبب از دست دادن استخوان شود. خوردن یک فنجان تکه هاي آناناس تازه روزانه قبل از هر وعده غذایی. همچنین میتوانید روزانه یک فنجان آب آناناس تازه برای استخوان درد مصرف کنید.

گشنیز

گشنیز سرشار از مواد معدنی اسـت کـه در حفظ سلامت استخوان باارزش اسـت. از این روست کـه در طب سنتی، از گشنیز استفاده زیادی برای درمان پوکی استخوان می شود. برگ و دانه هاي گشنیز سرشار از کلسیم، پتاسیم، منگنز منیزیم و آهن می‌باشد. کلسیم و منگنز نقش کلیدی در درمان پوکی استخوان و پشگیری از پوکی استخوان هاي ضعیف اسـت.

همچنین گیشنیز سبب کاهش از دست دادن استخوان ستون فقرات در زنان مسن می شود. مخلوط دو قاشق چای خوری تخم گشنیز دریک فنجان آب گرم و پس از 10 دقیقه گرفتن آب تخم گشنیز و خوردن آن دو بار در روز. همچنین از برگ و دانه هاي گشنیز در غذا هاي خود میتوانید استفاده کنید.

نور خورشید

برای سلامت استخوان ها و محکم شدن آنها نیاز بـه ویتامین D دارید. ویتامین D باعث راحت شدن جذب کلسیم و درنتیجه کمک بـه درمان پوکی استخوان و پیشگیری ازآن می شود. خوشید یکی از بهترین منابع طبیعی برای ویتامین D می باشد. روزانه 10 الی 15 دقیقه خودرا در دسترس نور خورشید قرار دهید؛ اینکار بـه تولید ویتامین D کمک می کند.

توجه داشته باشید: در ساعات 12 الی 18 و همچنین در روز هاي بسیار گرم از قرار گرفتن در دسترس خورشید خودداری کنید زیرا اینکار نه تنها بـه استخوان درد کمک نمیکند بلکه بـه بدن شـما آسیب میرساند.

ورزش

ورزش یکی از مهمترین چیزهایی اسـت کـه شـما برای مبارز با پوکی استخوان میتوانید انجام دهید. ورزش منظم بـه کاهش از دست دادن استخوان کمک می کند؛ همچنین باعث افزایش تراکم استخوان و بطور کلی التیام سلامت استخوان می شود ودر نهایت بـه درمان پوکی استخوان، کمک شایانی می کند.