در اینبخش توصیه هاي مفیدی درمورد آماده کردن بچه ها برای رفتن بـه مدرسه را مرور میکنیم. فقط یک هفته تا ماه مهر و بازگشایی مدارس باقیمانده و دغدغه اصلی پدر و مادرهایی کـه فرزند محصل دارند، آماده سازی فرزندشان برای شروع سال تحصیلی جدیدشان اسـت. در ادامه این مطلب نکاتی را مرور میکنیم کـه می توانند میزان استرس شـما را کاهش دهند و قدرت مدیریت تان را التیام ببخشند. با پارس ناز همراه باشید.
در ابتدا: نکاتی برای والدینی کـه فرزند کلاس اولی دارند
برای آنکه بتوانید استرس و نگرانی شروع مدرسه فرزندان تان را کاهش دهید باید بـه سراغ روش تمرین و تکرار بروید، این یعنی باید تغییرات روزمرهاي راکه بعد از شروع سال تحصیلی در زندگیتان رخ می دهد پیش ازآن زمان کمکم ایجاد کرده و خود رابه آنها عادت دهید، برای مثال شـما میتوانید از چند روز قبل از شروع مدرسه، فرزند خودرا صبح زود بیدار کنید.
با اینکار هم بدن و ذهن وی را بـه این ساعت بیداری عادت میدهید و هم از نگرانی خود برای بیدار کردن او در زمان شروع سال تحصیلی کم می کنید. علاوه بر آن شـما میتوانید پیش از شروع سال تحصیلی، لباسهاي فرزند خودرا انتخاب نموده و کیف و لوازمالتحریر وی را نیز آماده کنید. یکیدیگر از مسائلی کـه باعث نگرانی والدین می شود، پاسخگویی بـه واکنشهاي کودکان نسبت بـه سال تحصیلی و رفتن بـه مدرسه اسـت.
متخصصین طبق معمولً دراین رابطه می گویند کـه لازم نیست حتما بخواهید با کارهاي خود نگرانی فرزندتان رابه طور کامل از بین ببرید، بلکه باید سعی کنید با صحبتهاي خود وی را درک کرده و همراهش باشید. باید اعتراف کرد کـه وجود استرس در والدین می تواند مقدار نگرانی و اضطراب فرزندان رابه مراتب افزایش دهد، پس تا زمانی کـه خودتان آرامش نداشته باشید نمی توانید بـه فرزند خود نیز کمک کنید.
باید این را پذیرفت کـه فرزندان شـما بدلیل وارد شدن بـه فضایی جدید، بسیار بیشتر از شـما دچار نگرانی و هیجان هستند، پس بهتر اسـت بجای آنکه استرس بیشتری بـه آنها وارد کنید، سعی داشته باشید تا با همراهی خود بـه آنها آرامش ببخشید. یکی از کارهایي کـه میتوانید بـه این منظور انجام دهید آن اسـت کـه فرزند خودرا چند روز قبل از اول مهر بـه مدرسه جدیدش برده و آنجا رابه خوبی بـه او نشان دهید.
مقابله با روز اول مدرسه مثل یک قهرمان
تعداد زیادی از والدین عادت دارند کـه دراین روز تا لحظه آخر درکنار فرزند خود بمانند و خیال وی را آسان کنند، این در حالی اسـت کـه تعداد زیادی از روانشناسان معتقدند کـه باید وی را رها کنید و بگذارید مانند یک قهرمان با این شرایط برخورد کند. والدین باید بدانند کـه بلندتر شدن لحظه خداحافظی برای رفتن بـه مدرسه، فرزند آنها را آرام نمی کند، بلکه نگرانی و شاید دلتنگی وی را افزایش داده و اوضاع رابه مراتب بدتر خواهد کرد.
آیا شـما هم نگران شروع مدرسه فرزندتان هستید؟
اگر کودک شـما دچار مشکلاتی جدی و یا اختلالات مشخصی نباشد، باید یاد بگیرد کـه خودش با شرایط جدید و رفتن بـه مدرسه کنار آمده ودر مقابل آن ایستادگی کند. بـه فرزند خود بگویید همه ی چیز خیلی خوب پیش خواهد رفت و هیچ جای نگرانی نیست. بـه فرزند خود اعتماد و خاطرجمعی ببخشید و اجازه دهید کـه با قدرت شخصی خود، مثل یک قهرمان باشد و بتواند خودرا برای این مرحله تازه از زندگیاش آماده کند.
چند هفتهي آخر تابستان را طبق روال و برنامهي روزهای مدرسه عمل کنید. روان شناس مدرسه، کلی ویلانکورت «Kelly Vaillancourt» پیشنهاد میدهد کـه «از کودک بخواهید تا بیدار شدن و لباس پوشیدن در زمانی ثابت در صبحِ هرروز را تمرین کند». سعی کنید زمانِ صبحانه، ناهار و میان وعدهها، تقریباً همان زمانهاي معمولِ غذا خوردنِ کودک، در اوقات سال تحصیلی باشد.
باید کودک را عادت بدهید کـه صبحها از خانه بیرون برود. بنابر این یک یا دوهفته قبل از مدرسه، فعالیتهایي را در بیرون از خانه ترتیب بدهید. اینکار برای والدین شاغل دشوار اسـت. ولی اگر کودک، عادتهاي تابستان، مانند استراحت با لباسهاي اسانی پس از صبحانه را ترک کرده باشد، زمانی کـه شلوغی مدارس آغاز می شود، بـه زور بیرون بردن او از درب خانه، آسانتر خواهد بود.
بـه کودک کمک کنید تا مستقل شود
وقتی درب کلاس مدرسه بسته میشود، کودک باید بتواند کارهای زیادی رابه تنهایی انجام دهد. پیش از شروع مدارس، در مورد مسئولیتهایي کـه برای پذیرشِ انها بـه اندازهي کافی بزرگ شده اسـت، با او صحبت کنید و با اینکار وی را برای مستقل شدن آماده کنید. این مسئولیتها شاملِ مواردی مانند مرتب کردن وسایل مدرسه، نوشتن تکالیف و بـه خانه آوردن تکالیف مدرسه اسـت.
حتی اگر کودک سن کمی دارد، می توانید مهارتهایي راکه موجب اعتماد بـه نفس و استقلال او در مدرسه می شود، بتدریج بـه او آموزش دهید. بـه او یاد بدهید کـه نام خودرا بنویسد و بـه تنهایی کفش خودرا بپوشد. اگر کودک بتواند بدون وابستگی بـه بزرگترها، نیازهای اساسی خودرا برآورده کند، دوران ورود بـه مدرسه، برای همه ی آسانتر خواهد بود.
سکوی پرتابی ایجاد کنید
والدین و معلمان باید برای آسان کردن ایجاد حس مسئولیت در کودک، هر چـه در توان دارند انجام دهند. شـما می توانید در خانه محلی را برای وسایل مدرسه، مانند کولهپشتیها و برای ظرف ناهار تعیین کنید، تا کودک هنگام صبح آسانتر بتواند وسایل خودرا پیدا کند. هم چنین می توانید از کودک بخواهید تا فهرستی از چیزهایی راکه باید بـه مدرسه ببرد، بنویسد و لیست را از داخل بر روی درِ خانه بچسبانید.
زمان و مکان خاصی را برای انجام تکالیف مدرسه تعیین کنید
با تبدیل کردن انجام تکالیف مدرسه بـه بخشی از روال روزمرهي کودک، از نزاعهاي روزانه بدلیل انجام ندادن تکالیف، پیش گیری کنید. در خانه، زمان و مکانی را برای مطالعهي درسها تعیین کنید و تا جای ممکن سعی کنید در زمانِ انجام تکالیف کودکان، بـه ویژه کودکان کوچکتر، درکنار انها باشید.
برای بعد از مدرسه برنامهاي تعیین کنید
طبق معمول قبل از این کـه اغلب والدین شاغل بـه خانه برگردند، زمان مدرسه تمام می شود، بنابر این باید بدانید کـه کودک شـما بعد از مدرسه کجا میرود، یا بعد از ظهر چـه کسی در خانه پیش او خواهد بود.
ممکن اسـت بتوانید از طریق خود مدرسه، یک کانون فرهنگی، یا باشگاه دخترانه یا پسرانه، برنامهاي را برای بعد از مدرسهي کودک تعیین کنید. درصورت امکان، سعی کنید کـه خودتان برنامهاي برای او ترتیب دهید و وقتی کودک، در اولین روزهای مدرسه بـه خانه می رسد، در خانه و پیش او باشید. اینکار می تواند بـه کودک کمک کند تا خودرا با برنامهي جدید و معلمها وفق دهد.
برای روزهای بیماری کودک، برنامهاي داشته باشید
والدین شاغل، بـه خوبی از سختیها و مشکلات پس از تماس تلفنی مدرسه، وقتی کودک انها بیمار اسـت ولی نمی توانند محل کار خودرا ترک کنند، آگاهی دارند. بیشترِ والدین بدلیل مشکلات اقتصادی شاغل هستند. پیش از شروع مدارس، با یک پرستار کودک قابل اعتماد، یا گروهی از والدین کـه می توانند در زمانِ بیماری یکی از کودکان، مسئولیت یک دیگر را بر عهده بگیرند، هماهنگ کنید.
برای آشنایی و ملاقات، در جلسات معارفه شرکت کنید
طبق معمول مدارس، پیش از شروع سال تحصیلی، جلساتی را برای آشنایی و راهنمایی برگزار می کنند. این فرصت خوبی برای ملاقات با افراد مهم در مدرسه اسـت. افرادی مانند معلمان کودکتان، مشاوران مدرسه، مدیر مدرسه و مهمتر از همه ی، کارکنان بخش پذیرش. «منشیها همه ی چیز را میدانند و انها اولین کسانی هستند کـه هرروز کودک، پس از ورود بـه مدرسه می بیند.»
با معلمان صحبت کنید
کودک شـما بدلیل وجود معلمان، بـه مدرسه میرود. وقتی با معلم کودکتان صحبت میکنید، در مورد روشی کـه او در مورد تکالیف کودکان استفاده می کند، بپرسید. بعضی معلمها با این هدف، تکالیف را تعیین میکنند کـه کودکان بتوانند مهارتهاي جدید را تمرین کنند، در حالیکـه بعضی دیگر، بـه درستی و دقتِ تکالیفی کـه کودکان بـه انها تحویل میدهند، توجه دارند.
تحصیل کودک رابه یک دغدغهي خانوادگی تبدیل کنید
شـما و کودکتان با یک دیگر میتوانید برای موفقیت او در مدرسه برنامهریزی کنید. مثلاً، همراه با کودکتان، جدولی روزانه ایجاد کنید. از کودک بپرسید کـه وقتی از مدرسه بـه خانه می آید، دوست دارد کـه در ابتدا چـه کاری انجام دهد: بیرون از خانه بازی کند یا تکالیف مدرسه را انجام دهد؟ سپس جوابهاي وی را در جدول بنویسید.
بـه فرزندانتان بگویید کـه مدرسه از چـه ساعتی شروع می شود و اهمیت احترام گذاشتن بـه این زمان را برای آن ها توضیح بدهید. تأخیر باعث ایجاد مزاحمت برای حاضرین در کلاس می شود. البته خیلی زود حاضر شدن هم چندان خوب نیست، چون ممکن اسـت معلم آماده نباشد. خوب اسـت دانشآموزان ۵ دقیقه قبل از شروع درس در کلاس حاضر شوند مگر این کـه آن مدرسه قوانین متفاوتی داشته باشد.
احترام بـه معلم
اگر فرزندتان هنوز یاد نگرفته اسـت کـه چگونه بزرگترها را مورد خطاب قرار بدهد، بـه او توضیح بدهید کـه معلمش را باید «خانم یا آقا بـههمراه نام خانوادگی معلم» خطاب کند. برای تقویت این عادت می توانید خودتان هم معلم فرزندتان را همینطور خطاب کنید تا فرزندتان گیج نشود. کودکتان لازم اسـت بفهمد کـه استفاده از عنوان مناسب، نشانهي احترام اسـت.
نظافت
اهمیت پاکیزه بودن و درست لباس پوشیدن را برای فرزندتان توضیح بدهید. این شامل حمام کردن، شستن دستها پس از خوردن غذا و مسواک زدن دندانها هم میشود. داشتن لباس نو برای روز اول مدرسه الزامی نیست، اما باید از پوشیدن لباس کثیف، چروک و کهنه اجتناب کرد.
آماده کردن کولهپشتی
دقت کنید کـه فرزندتان قبل از رفتن بـه مدرسه، وسایل موردنیاز، میان وعده و پولتوجیبیاش را در کولهاش گذاشته باشد. دربارهي چیزهایی کـه نباید بـه مدرسه برده شوند «مثل موبایل، دارو یا وسایل دیگر»، از قوانین مدرسه پیروی کنید.
احترام بـه بچههاي دیگر
احترام بـه هممدرسهايها برای داشتن تجربهاي مثبت از دوران مدرسه ضروری اسـت. کودکان عموما می دانند نباید چیزهایی مانند تکالیف، میان وعده و خوراکی سایر بچهها را بردارند. بچهها هم چنین باید بدانند کـه نباید بـه شایعات دامن بزنند، حتی اگر چیزی کـه میدانند، حقیقت داشته باشد.
آداب بازی کردن
دوستانه بازی کردن با دیگران برای داشتن تجربهاي مثبت از دوران مدرسه ضروری اسـت. اهمیت رعایت نوبت، استفادهي مشترک از وسایل، رعایت نکات ایمنی در حین بازی و دعوت از دیگران برای بازی کردن را برای انها توضیح بدهید. بچهها برای تخلیهي انرژی اضافیشان بـه دویدن و جستوخیز نیاز دارند، اما باید بدانند کـه هل دادن، تنه زدن و بـههم زدن صف کار صحیحی نیست.
اگر کودک شـما فعال اسـت ودر برخورد با دیگران اعتماد بـه نفس کافی دارد، بـه او بگویید کـه حواسش بـه کودکان خجالتی هم باشد تا انها نیز از بازی کردن لذت ببرند. این کار فقط بـه سود کودکان خجالتی نیست و باعث میشود مهارتهاي رهبری در کودک شـما شکل بگیرد.
رفتار در کلاس
کودک شـما باید دریابد کـه معلم در کلاس صاحباختیار اسـت و دانشآموزان باید بـه او احترام بگذارند. برای فرزندتان توضیح بدهید کـه مدرسه و خصوصا کلاس درس قوانین خاصی دارد. با معلم صحبت کنید و از او بخواهید قوانین را برایتان بازگو کند تا بتوانید آن ها را در خانه با کودکانتان مرور کنید.
اخلاق جوانمردانه
داشتن اخلاق جوانمردانه برای زندگی دراین دنیا ضروری اسـت، پس بـه کودکانتان بیاموزید کـه اخلاق جوانمردانهاي داشته باشند. مثلاً وقتی کسی نمرهي بهتری می گیرد یا رقابتی مثل حفظ الفبا را برنده می شود، خوب اسـت کـه سایر بچهها بـه او تبریک بگویند. بـه بچهها یاد بدهید کـه در بازیهاي تیمی، یکی از تیمها باید ببازد و یک تیم همیشه برنده نمیشود.
پذیرش تفاوتها
بـه کودکانتان بیاموزید کـه تفاوتهاي زیادی مانند تفاوت در نژاد، مذهب، انواع شرایط زندگی و … میان دانشآموزان یک کلاس وجود خواهد داشت. حتی ممکن اسـت یکی از همکلاسیهایشان دچار معلولیت جسمی باشد. بچهها باید بتوانند این تفاوتها را بپذیرند.
آداب رفت و آمد
در ابتدا خودتان هستید کـه باید الگوی مناسبی برای انها باشید. اگر شـما از کلماتی مانند: «لطفا»، «ممنون» و «ببخشید» استفاده کنید، آن ها هم از شـما پیروی می کنند. انها را بابت این کـه حواسشان بـه آداب رفت و آمد هست، ستایش کنید تا بـه ادامه دادن این رفتار تشویق شوند. اگر هنگام خرید کسی را دیدید کـه برای جابجا کردن یک بسته نیاز بـه کمک دارد، بگذارید کودکانتان ببینند کـه بـه دیگران کمک می کنید.