خون دماغ شدن برای برخی امری وحشتناک اسـت و با دیدن خون دماغ هول می شوند. باید بگوییم کـه خون دماغ شدن امری فیزیلوژیک و عادی در بدن اسـت. خونریزی ممكن اسـت جزیی و یا خیلی شدید باشد. در واقع بعد از خون ریزیهاي قاعدگی، خونریزی بینی شایع ترین خونریزی در انسان اسـت كه بعلت پارگی عروق مخاط بینی اتفاق میافتد.
دكتر لوئیس لوری- استاد بیماری هاي گوش و حلق و بینی دانشگاه تگزاس- می گوید: «بینی مـا شبیه بینی حیوانات، خیس، مرطوب و لغزنده نیست، اما بینی انسان هم روزانه مقدار زیادی ماده مخاطی ترشح میكند كه 95 درصد آنرا آب تشكیل میدهد و باعث مرطوب شدن هوایی میشود كه بـه ریهها میفرستیم.
با بالا رفتن سن و پیر شدن افراد، از رطوبت بینی كاسته می شود و غشاء ظریف داخل بینی خشك و شكننده می شود كه با وارد شدن كوچكترین فشاری، سیاهرگ ها و سرخرگ ها پاره شده و موجب بروز خونریزی از بینی می شود.»
علل خون ریزی بینی
شایع ترین علت خون ریزی بینی، ضربه «تروما» تلقی میشود. ضربههاي خفیف، نظیر دست كاری بینی با انگشت، سبب از بین رفتن ترشحات طبیعی كه محافظ پوست و عروق هستند، می شود و منجر بـه خونریزی بینی میگردد.
افراد با فشار خون بالا نیز مستعد خونریزی بینی هستند. این مشكل در بین افراد مسن و بـه خصوص زنان یائسه كه موجب جمع و خشك شدن بافتهاي بدن از جمله مخاط بینی می شود، رایجتر اسـت.دست كاری بینی با انگشت،فشار خون بالا، تحریك غشاء مخاط بینی توسط جسم خارجی،
تخلیه شدید بینی بـه هنگام سرماخوردگی، خشكی مخاط در فصل زمستان، یا تحریك آن زیر آفتاب شدید تابستان، عفونتهاي بینی و پولیپ یا مصرف عده اي از داروها از عوامل بروز خون ریزی بینی هستند.بیماران طبق معمولً از خون ریزی هردو سوراخ بینی شكایت دارند، در حالی كه در حقیقت یك سوراخ بینی خون ریزی دارد و مشكلی جدی تلقی نمیشود، اما آزاردهنده بوده و ایجاد ترس میكند.
صرف نظر از اینكه خون ریزی در اثر كدام یك از عوامل فوق ایجاد شده اسـت، انچه در بین همه ی موارد یكسان می باشد، انجام راه كارهایی جهت جلوگیري از خروج هر چـه بیشتر خون از بینی اسـت.
راه حل هایي ساده برای بند آوردن خون ریزی بینی
خونسردی خودرا حفظ كنید.
اگر هنگام خون ریزی بـه حالت دراز كشیده قرار گرفته و بنا بـه توصیه ي عامه مردم سرتان را عقب میگیرید، باید بشما تذكر دهیم كه ممكن اسـت مقدار زیادی خون وارد حلق شـما شده و احساس خفگی در شـما ایجاد كند، بنابر این صاف بنشینید.
راست و مستقیم بنشینید، سر رابه جلو خم كنید تا خون بـه گلو وارد نشود.با ملایمت هر نوع لخته خون را كه می تواند از بسته شدن رگ ها و قطع خون ریزی پیشگیري كند، از دماغ خارج سازید «با فین كردن ملایم».
در حالی كه بالاتنه خود رابه جلو خم كردهاید، دهان خودرا باز نمایید. دراین حالت میتوانید خون را تف كرده و آنرا قورت ندهید. سرانجام بالاتنه باید بـه حالت معمول درآید.اگر برای مدت 5 تا 7 دقیقه بینی را در سمت خون ریزی بـه روی تیغه بینی با انگشت دست بفشارید، تعداد زیادی از خون ریزیهاي بینی، مهار می شوند. ولی بهتر اسـت مدت 20 دقیقه بینی رابا انگشتان دست فشار دهید.
بعضی اوقات افراد نمیدانند كجا را فشار دهند، اما بینی طوری طراحی شده كه انگشتان میتوانند بـه اسانی قسمت نرم بینی را از خارج بگیرند.نوعی درمان سنتی وجوددارد كه برای بند آمدن خون ریزی بینی اثرات مثبتی رابه همراه داشته اسـت و آن عبارت اسـت از چكاندن چند قطره آب لیموی تازه در مجرای بینی.
توصیه میشود كه برای متوقف كردن خونریزی بینی، از فرو كردن پنبه یا دستمال در بینی خودداری كنید. زیرا ممكن اسـت هنگام درآوردن آن ها دچار مشكل شوید و مخاط بینی بیشتر دچار آسیب شود.
قرار دادن كیسه یخ بر روی تیغه میانی بینی و حتی پیشانی، میتواند در قطع خون ریزی تأثیرگذار باشد، زیرا سرما سبب انقباض رگها شده و لخته سریعتر تشكیل میشود و بالاخره خون ریزی پایان می یابد.
علاج واقعه قبل از وقوع
نكاتی نیز وجوددارد كه با پرداختن بـه انها می توان از بروز خونریزی بینی پیش گیری كرد ودر واقع علاجی برای واقعه، قبل از وقوع آن اسـت:مخاط بینی را مرطوب كنید. درصد بالایی از خونریزیهاي بینی بدلیل خشكی مخاط بینی رخ می دهد كه توصیه اغلب پزشكان، شستشوی روزانه بینی با سرم فیزیولوژیك یا آب نمك رقیق در صبح و شب اسـت.
دوم اینكه از پمادهای نرم كننده مخاط، درصورت افزایش خشكی استفاده كنید و سومین نكته این اسـت كه هوای خانه را همیشه مرطوب نگه دارید، این كار را می توانید با استفاده از دستگاههاي مرطوب كننده هوا «بُخور» انجام دهید.
اجسام سنگین را بلند نكنید. اگرچه فشار مستقیم روی رگ ها باعث بند آمدن خون میشود، اما فشاری كه از داخل رگ ها وارد می شود باعث جریان مجدد خون میشود، مخصوصاً اگر سابقه خونریزی دارید، از بلندكردن اشیاء سنگین كه بـه رگ ها فشار وارد میكنند، پرهیز نمایید.
ویتامینها را فراموش نكنید. اگر شـما ازآن دسته افرادی هستید كه استعداد خون دماغ شدن دارید، بـه قدر كافی ویتامین C بخورید، زیرا ویتامین C مادهاي حیاتی برای تشكیل كلاژن اسـت و بـه حفظ سلامتی عروق كمك میكند.ویتامین K هم یكی از ویتامینهایي اسـت كه در انعقاد خون نقش دارد.
مصرف روزانه 60 میلی گرم ویتامین C و 80 میكروگرم ویتامین K برای جلوگیري از خونریزی بینی توصیه میشود.مراقب مصرف آسپرین باشید. از آنجایی كه آسپرین از دسته داروهای رقیق كننده خون بـه شمار می آید، ممكن اسـت از بروز لخته و انعقاد خون پیش گیری كرده ودر صورت تكرار خونریزی ها، با پزشك خود مشورت كنید.
زمان اقدامات فوری
اگر بیش از 20 دقیقه بینی را فشار دادید و خونریزی آن متوقف نشد، بایستی بـه سرعت بـه پزشك مراجعه كنید.اگر احساس كردید كه پس از گرفتن بینی، زمانی كه می نشینید یا می ایستید، خون بطرف گلو فرو میرود، ممكن اسـت علامت آن باشد كه خون دماغ از ته گلو ایجاد شده اسـت
«این اتفاق بـه كرات برای سالمندان میافتد». دراین صورت اگر اقدام فوری بـه عمل نیاورید، ممكن اسـت خون بدن رابه سرعت از دست بدهید، زیرا دراین حالت رگ هاي بزرگتری كه در پشت بینی واقع شدهاند، تحت تأثیر قرار گرفتهاند.
منبع:تبیان