پارس ناز پورتال

آشنایی با صنایع دستی نمد مالی ایرانی

آشنایی با صنایع دستی نمد مالی ایرانی

آشنایی با صنایع دستی نمد مالی ایرانی 

نمدمالی یکی از هنرهای صنایع دستی در ایران هست که با زحمت و تلاش فراوان انجام می‌شود و در شهر چهال محال بختیاری رواج دارد. نمد مالی، یکی از دیرینه ترین هنرهای صنایع دستی چهارمحال و بختیاری محسوب میشود.نمدمالی، از قرن های متمادي و چه بسا از بدو شكل گيري زندگي اجتماعي انسان ها، بعنوان یکی از صنایع دستی تولیدی، وجود داشته هست.

 

انسان ها از زماني كه حيوانات وحشي را اهلي و براي پرورش به مناطق گوناگون مثل ارتفاعات، دشت و غیره بردند، نياز به زيرانداز و تن پوشي گرم داشتند كه با دقت به وفور مواد اوليه و پي بردن به خاصيت پشم، هنرصنعت نمد مالی، شكل و رونق گرفت.اکنون چهارمحال و بختیاری بعنوان یکی از قطب های مهم ساخت نمد در کشور و حتی جهان به شمار می‌رود.

 

امروزه ابزار صنعتی به كمك نمدمالي آمده و وسایلی مثل ماشين برقي حلاجي به جاي كمان دستي و ضربه زدن برقي كه 20 درصد كار نمد را انجام مي دهد، جایگزین شده هست.پس از آنكه عشاير گوسفندان خود را از قشلاق به ييلاق مي آورند، پشم آنها را در آب های جاري شستشو داده و سپس به وسيله قيچي مخصوصي به نام “چره”آن را مي چينند و جداگانه بسته بندي مي کنند.

 

وقتي پشم چيده و از نظر رنگ بندي و كيفيت جداسازي شد، صنعتگران نمدمالی، كه اکثر هم به صورت سنتي در همجواری عشاير قرار دارند، پشم مورد نياز را خريداري کرده و به محل كار خود انتقال مي دهند.سپس در مرحله اولیه، پشم را حلاجي کرده و براساس نوع نمدي كه قصد مالش دهند آن را دارند، پهن کرده و به وسيله

 

ابزار ساده ای به نام پنجي الياف پشم حلاجي شده را تا ارتفاع 60 سانتي متر بر روي قالب به صورت يكنواخت مي ريزند به اصطلاح محلي پشم را بر روي قالب به صورت پف يا پفكي در آورده كه بعد از اين عمل با همان وسيله پنجي يا پنجك، بر روي پشم پف شده فشار مي دهند تا كمي از حجم آن كاسته شود.

 

در مرحله دوم، بر روي پشم های ريخته شده در قالب،به صورت يكنواخت آب داغ مي ريزند، كه اين عمل پشم را سنگين كرده و در همان مرحله الياف پشم به يكديگر زنجير مي شوند.در مرحله سوم، قالب را به صورت لوله مي پيچند و دور آن را با طناب مي بندند و حدود 20 دقيقه تحت فشار چند كارگر با ضربات دست پا به آن ضربه مي زنند تا الياف پشم به صورت فشرده و نسج گونه گردد، كه به اين مرحله خامه مي گويند.

 

در مرحله چهارم، قالب را باز كرده و لبه های نمد را روي خود برگردان مي كنند و مقدار كمي پشم حلاجي شده در آن اضافه مي كنند و بر روي سطح كار مخلوطي از آب و صابون پخته شده مي ريزند و دوباره قالب را بسته و مالش مي دهند.

 

در مرحله پنجم، قالب را باز كرده و نقش و طرح بر روي نمد می گذارند که این مرحله، به دو صورت انجام میشود.
در مرحله ابتدایی، گذشته از ريختن پشم بر روي قالب، نقش ترسيم و طراحي شده و بعد روي پشم ريخته شده به هم مي چسبند.

 

در مرحله بعد، در نمد قالب كرده نقش از گذشته ساخته و تهيه کرده، بر روي آن گذاشته و به وسیله محلول آب گرم و صابون، با فشار و مالش، طرح و نقش بر روي نمد می چسبد و سپس نمد را لوله كرده و مالش مي دهند.در مرحله ششم، نمد را به صورت لوله درآورده و حدود دو ساعت، مالش و ورز می‌دهند و در حين انجام مالش، نسبت به صاف و قرينه كردن طرح و نقش اقدام میکنند.

 

در مرحله هفتم، پس از انجام كار مالش، ابتدا نسبت به صاف کردن ابعاد نمد، رفع كجي ها، برطرف نمودن اختلاف سطح احتمالي، پرز سوزي و اصلاح نمد اقدام میکنند.در مرحله هشتم، نمد آماده شده را با آب ولرم شستشو داده و سپس در آفتاب مستقيم خشك و به مشتريان عرضه می‌کنند.

 

متأسفانه به خاطر زحمات طاقت فرسا و همچنين داشتن فيزيك بدني خشن و سخت برای انجام نمدمالي از يك سو و نداشتن درآمد كافي از سوی ديگر، امكان حضور جوانان در اين رشته کم رنگ شده هست.