امروز دانستنی هایي درباره قوم مایا یکی از قدیمیترین و مدرن ترین تمدن هاي دنیا را مرور می کنیم. مایاها در کشور مـا با پیشگویی هاي دقیق شان شهرت دارند، تقریباً هر جای دنیا کـه بروید قوم مایا را می شناسند. اما اگر بخواهیم کمی وارد زندگی مایاها شویم و بدانیم آن ها چگونه زندگی می کردند بـه نظرتان جالب خواهد بود؟ اگر مشتاق بـه دانستن هستید در ادامه با مجله پارس ناز همراه باشید.
مایا یکی از قدیمیترین تمدنهاي تاریخ با قدمت 2000 سال پیش از میلاد محسوب می شود. مایایی ها در بیشتر زمینهها ازجمله سنتها، تقویم، اخترشناسی، دکتری، سازههاي عظیم، ریاضیات و معماری شهرت داشتند. بررسی هاي باستان شناسی نشان میدهد کـه قوم مایا نسبت بـه سایر تمدنها برتری داشتند. تمدن مایا یکی از پیشرفتهترین زبانهاي نوشتاری در کشور آمریکا و هم چنین هنر و معماری خاص خود شهرت دارد.
زندگی ادامه دارد
اول از همه ی باید بگوییم کـه مایاها فقط یک تقویم ندارند بلکه آنها تقویمهایي دارند کـه باهم ارتباط دارند. در افسانههایي گفته شده کـه در تقویم “Long Count” زمان بـه اتمام رسیدن جهان مشخص شده اسـت.طبق افسانههاي قوم مایا مـا در جهان چهارم یا جهان «آفرینش» کـه در افسانهها ازآن صحبت شده زندگی میکنیم.
در تقویم Long Count آخرین خلق یا آفرینش در 12.19.19.17.19 بـه اتمام می رسد. کـه این سلسله مراتب دوباره در 20 دسامبر 2012 اتفاق میافتد. طبق این گفته مایاها، همین حالا زمان جشن بزرگ بخاطر رسیدن بـه انتهای چرخه آفرینش فرا رسیده اسـت. این سخن بـه معنی رسیدن بـه اتمام جهان نیست بلکه منظور از این جمله شروع یک عصر جدید اسـت.
مـا در 31 دسامبر هر سال، وارد سال جدیدی می شویم. این مساله شبیه دورههاي آفرینشی تمدن مایاست. در حقیقت نظریه پایان یافتن جهان درسال 2012 «با توجه بـه افسانه مایایی» را نخستین بار «خوزه آرگیولس» سال 1987 در کتابش بنام “The Mayan Factor: Path Beyond Technology” مطرح کرد.
شهر جزیرهاي تایاسال، مکان آخرین پادشاهی مستقل قوم مایا محسوب می شد و عده اي از کشیشان اسپانیایی تا سال 1969 با مسالمت و آرامش آخرین سلطان ایتزا یعنی کانک Canek را ملاقات و موعظه می کردند. پادشاهی ایتزا بالاخره در 13 مارچ 1697 تسلیم اسپانیاییها شد.
حالا مصنوعات و بناهای باستانی در چیچن ایتزا کـه همه ی مـا میشناسیم، دراین آخرین منطقه خودمختار واقع شده اسـت. قابل توجه این کـه بیشتر زمینهایي کـه این مکانهاي باستانی در آنجا واقع شده، جزو زمینهاي خصوصی یک خانوده محسوب میشود، در حالی کـه دولت انها را متعلق بخود ودر حقیقت خودرا ادارهکننده این مکانها میداند.
حمامهاي آرامش بخش «zumpul-ché» جایی بود کـه مردم مایایی زمان باستان خودشان را در آنجا تطهیر و شستشو می کردند. این حمامها خیلی شبیه سونای امروزی بودند و دیوارهای سنگی و سرپوشیده داشتند همراه با یک دریچه یا سوراخ کوچک در قسمت سقف.
آبی کـه از صخرههاي سنگین وارد اتاق میشد تولید بخار کرده و این روند شرایطی فراهم میکرد کـه تمام ناپاکیها و کثیفیها نابود شود. پادشاهان مایا عادت داشتند بعد از ملاقاتهایشان حمام سونا بگیرند تا احساس سرزندگی و هم چنین پاکی داشته باشند.
بازیهاي توپی «Mesoamerica» ورزشی با انجمنهاي آیینی بود کـه مردم پیش-کلمبیایی بالغ بر 3000 سال از این ورزش استقبال میکردند. در طول دورهاي هزارساله انواع مختلفی از این بازی در سرزمینهاي مختلف وجود داشته و هنوز یک نمونه مدرن از این بازی بنام Ulama در معدودی از مکانها و بین افراد بومی طرفدار دارد.
Ball courts مکانهایي عمومی بودند کـه برای حوادث مهم فرهنگی و فعالیتهاي آیینی مثل جشنوارهها و اجراهای موسیقی مورد استفاده قرار میگرفتند. این مکان از سراشیبیهاي پلهدار تشکیل می شد کـه بـه صحن مراسم یا پرستشگاههاي کوچک منتهی می شد، Ball Courtها شبیه حرف «I» بودند کـه تقریباً در تمام شهر هـای کوچک مایا یافت میشدند.
مردم قوم مایا در مراسم مذهبیشان بطور مرتب از داروهای توهمزا استفاده می کردند «کـه از مواد طبیعی تهیه میشد»، اما در زندگی روزمرهشان نیز برای تسکین درد نیز از این مواد استفاده میکردند.
طبق معمول از گیاهانی مثل peyote، نیلوفر، بعضی از قارچها، تنباکو و گیاهان دیگر برای ساختن نوشیدنیهاي الکی استفاده میکردند. علاوهبر این، همانطوری کـه در شعرهای مایایی گفته شده و بر سنگها تراشیده شده؛ آن ها برای جذب سریعتر و تاثیرگذاری بیشتر مواد مخدر، داروی مایع و آیینی رابه خودشان «از راه مقعد مانند عمل تنقیه» تزریق می کردند.
قربانی کردن انسان برای اهداف مذهبی و یا دکتری یکی از موضوعاتی اسـت کـه اکثر مردم در مورد مایاها میدانند، اما انچه اغلب مردم نمی دانند این اسـت کـه انها هنوز هم قربانی می کنند. اما هیجان زده نشوید! همین حالا خون مرغ جای خون انسان را گرفته اسـت.
امروز هنوز هم قوم مایا سنتهاي آیینی اجدادشان را حفظ کردهاند. آیین نماز و دعا، هدایا، قربانیهاي خونی «کـه همین حالا مرغها جای انسان را گرفتهاند»، رقصها، مهمانیها، و نوشیدنیهاي آیینی هنوز هم از رسومات دینی و سنتی آن ها محسوب میشود.
سلامت و علم دکتری در بین مایای باستانی ترکیب پیچیدهاي از ذهن، بدن، مذهب، مراسم آیینی و دانش محسوب می شد. مهمتر از همه ی این ها کسانی برای وظایف دکتری انتخاب می شدند کـه آموزشهای عالی و درستی دیده بودند. این مردان، «شمن» نامیده میشدند و بعنوان واسطهاي بین دنیای فیزیکی و دنیای معنوی عمل می کردند.
از زمانیکه دانش دکتری شدیدا با جادوگری و مذهب غرابت پیدا کرد، برای شمنها هم بسیار ضروری و واجب بود کـه مهارتهاي دکتری و دانش خودرا توسعه بخشند. مشهور بود کـه مایاها زخمها رابا موی انسان بخیه میزدند، شکستگی استخوان را درمان می کردند و حتی در زمنیه جراحی دندان هم مهارت داشتند. از سولفید آهن برای پر کردن دندان استفاده میکردند و ابزارهای جراحی میساختند.
درحقیقت بالغ بر 7 میلیون مایایی در مناطق خاصی زندگی می کنند، تعداد زیادی از انها نیز طوری زندگی می کنند تا بتوانند انچه از میراث فرهنگی برایشان باقی مانده را حفظ کنند. بعضی از آن ها بـهطور کامل با فرهنگ مدرن منطقهاي کـه در آن زندگی میکنند خودشان را وفق دادهاند، در حالی کـه دیگران زندگی ویژه سنتی و باستانی خودرا ادامه میدهند و اغلب اوقات بـه یکی از زبانهاي مایایی بعنوان زبان اول صحبت می کنند.
بیشترین جمعیت از افراد مایا در ایالتها و شهر هـای کشور مکزیک مثل Yucatán، Campeche، Quintana Roo؛ Tabasco ،Chiapas ودر بعضی کشور هـای آمریکای مرکزی مثل Belize، گوآتمالا و قسمتهاي غربی هوندوراس و السالوادور پراکندهاند. و جالب اسـت بدانید امکان دارد بعضی از کلمات مثل Shark بـه معنی کوسه و Cocoa بـه معنی کاکائو از زبان مایایی گرفته شده باشند.
مایاها همواره آرزو داشتند بچههاي شان تواناهایی جسمی غیرطبیعی داشته باشند. برای مثال در سنین خردسالی تختههایي را روی پیشانی بچهها محکم فشار میدادند تا پیشانی پهنی داشته باشند. یکیدیگر از معیار هـای زیبایی برای بچههاي مایا چپ بودن چشمها محسوب می شد!
بنابر این پدر و مادر ها برای رسیدن بـه این هدف اشیائی را جلوی چشمهاي نوزاد تازه بدنیا آمده آویزان کرده و آنرا تکان داده تا بر اثر مداومت و تکرار این عمل، چشمهاي بچه دیگر برای همیشه چپ بشود! حقیقت جذاب دیگر در مورد کودکان مایا این اسـت کـه بیشتر آن ها را براساس روزی کـه در آن بدنیا میآمدند نام گذاری میکردند. هرروز سال برای بچههاي پسر و دختر و والدین اسم خاصی داشت.
آثار باستانی قوم مایا مربوط بـه تمدنی هستند کـه بعنوان یکی از مرموزترین و پیشرفتهترین قومهاي باستانی بـه شمار می آید؛ اما آیا ممکن اسـت کـه این تمدن با موجودات فضایی در ارتباط بوده باشد؟ هزاران سال پیش تمدنی بنام قوم مایا «Maya» در قسمتی از قاره کشور آمریکا کـه با نام آمریکای میانه شناخته می شود، شکل گرفت.
سپس با در بر گرفتن مناطق وسیعی از کشور مکزیک و السالوادور کنونی و ساخت شهر هـای بزرگ و آثار باستانی شگفتانگیز، بـه یکی از برجستهترین قدرتهاي منطقه مبدل شد. آثار باستانی قوم مایا درکنار شهرها، بناها و آداب و رسوم مختلف تجارت توسعه دادهشده توسط این تمدن، در نوع خود شگفتانگیزند و بـه زبان ساده می توان گفت کـه مردم مایا با هر تمدن دیگری در کشور آمریکا و حتی جهان فرق داشتند.
با این تفاسیر تعداد زیادی از علاقهمندان بـه نظریههایي مانند تئوری فضانوردان باستانی «Ancient Astronaut theory» کـه بـه ارتباط موجودات فضایی با نسل بشر در هزاران سال پیش باور دارند، ادعا میکنند کـه قوم مایا تعداد زیادی از پیشرفتهایشان رابه فرا زمینی ها مدیون اسـت.
همانگونه کـه اشاره شد، قوم مایا تا هزاران سال پس از پیدایش مردمان آن هنوز مشهور اسـت و کمتر کسی پیدا میشود کـه نام این تمدن را نشنیده باشد؛ هیروگلیفهاي مربوط بـه این مردمان خبر از توسعه یکی از بدویترین و نخستین زبانهاي تاریخ بشریت توسط مایاها می دهد و بر اساس اطلاعات موجود میتوان گفت کـه پیشرفت هنر، معماری، دانش ریاضی، ستاره شناسی و بوم شناسی در زمان حیات این قوم در نوع خود منحصر بـه فرد بوده اسـت.
یکی از مشهور ترین بناهای تاریخی جهان مربوط بـه قوم مایا
بعنوان نمونه سبک هنری مایاها با استفاده از مواد مختلف، فرهنگ آن قوم رابه نسلهاي بعد منتقل کرده و از طریق اشیا گوناگونی مانند کوزهها، سنگهاي حکاکی شده و آثار باستانی مختلف، پیشرفتهاي مردم آن دوران را بازگو می کند. بناهای بـه جا مانده در قلمرو قوم مایا هم بـه خوبی پیچیدگی ساختار اجتماع این تمدن را نشان میدهند.
درکنار بـه نمایش گذاشتن میزان ذوق هنری و استعداد مهندسی سازندگان، توانایی مایاها در اداره تمدنشان را نشان میدهند. باوجود این توضیحات خلاصهشده در مورد سطح پیشرفت تمدن مایا، در ذهن تعداد زیادی از مخاطبان و دانشمندان این سوال پیش می آید کـه آیا ممکن اسـت کـه مایاها دانش خودرا از تمدن پیشرفته دیگری کـه احتمالا مربوط بـه سیارههاي دیگر بوده اسـت، گرفته باشند؟
در طول سالها تعداد زیادی از اشیا مختلف بنام آثار باستانی قوم مایا توجهها رابه خود جلب کردهاند و کشف تعداد زیادی از مجسمههاي باستانی آمریکای مرکزی بـه این تمدن نسبت داده شده اسـت.
یکی از بارزترین نمونههاي اکتشاف چنین آثاری مربوط بـه 6 سال پیش اسـت کـه گروهی از محققان با پخش عکسهایی عجیب و اسرارآمیز از تعدادی شی باستانی کـه شبیه بـه سفینه فضایی و موجودات فرا زمینی بودند، باعث حیرت جهانیان شدند.
چپ بودن چشم ها یکی از معیار هـای زیبایی برای مایاها بوده اسـت
البته بخاطر طبیعت عجیب ادعاها اعتبار یافتههاي این افراد بـه سرعت زیر سوال رفت و این تحقیقات دیگر موردتوجه قرار نگرفتند؛ با این وجود قبل و بعد از تحقیقات پژوهشگران موارد مختلفی از آثار باستانی قوم مایا کشف شدهاند کـه نقش و نگارهای روی آنها بسیار جنجالبرانگیز بوده و برای علاقهمندان بـه داستانهاي علمی تخیلی خیلی آشنا بنظر می رسند.
بعنوان مثال تصویری کـه در پایین خواهیم دید مربوط بـه تعدادی شی باستانی از منطقه کالاکمول «Calakmul» در کشور مکزیک اسـت کـه بعنوان یکی از مهمترین شهر هـای تمدن مایا شناخته می شد؛ ظاهر این اشیا آن قدر عجیب اسـت و سنگتراشیها بـه حدی واضحاند کـه نیازی بـه توضیحات بیشتر در مورد چشمهاي بادامیشکل، سرهای کشیده، اشیا شبیه بـه بشقاب پرنده و جزئیات دیگر آنها احساس نمی شود!
البته در مورد این نوع از آثار باستانی قوم مایا صحبتهاي زیادی مطرح شده با این حال منطقی نیست کـه نظر کارشناسی این افراد را بدون دلیل نادیده بگیریم و مستقیما موضوع رابه موجودات فضایی ربط دهیم؛ بعنوان مثال میتوان گفت کـه تعداد قابلتوجهی از مقالات و اخبار منتشرشده از کشف اشیا باستانی مرموز قوم مایا معتبر نیستند و اطلاعات ضد و نقیضی در آنها وجوددارد.
بحث سودجویی و جنجال بپا کردن با انتشار خبر هـای دروغ و جعلی هم موضوع مهمی اسـت و نباید فراموش کنیم کـه افراد زیادی با در میان گذاشتن ادعاهای دروغ و ساخت عکسها و حتی اشیا باستانی قلابی، میتوانند سود کلانی بـه جیب بزنند.
با این تفاسیر، نکته قابلتوجه دیگر این اسـت کـه هر چند سال یک بار محققان خبر از پیدا شدن چنین اشیا اسرارآمیزی در قسمتهاي گوناگون مناطق مربوط بـه قوم مایا میدهند و وقتی کـه پیشرفتهاي این مردمان را در هزاران سال پیش درنظر می گیریم، ایدههاي مطرحشده از سوی طرفداران تئوری فضانوردان باستانی آنقدرها هم دور از ذهن بنظر نمی رسند.