سفر دل انگیز بـه روستای صخره اي کندوان آذربایجان 

روستای کندوان که بـه‌صورت صخره اي هست این روزها تبدیل بـه جاذبه گردشگری برای ایرانیان و خارجی ها شده هست. با هم بـه این روستا سفر کنیم.بسیاری تصور مي کنند که روستای صخره اي و جذاب کندوان در اطراف تونل مشهور و طویلی با همین نام قرار دارد. در حالی که سومین روستای شگفت انگیز و صخره اي دنیا در دیار سرسبز و زیبای آذربایجان شرقی واقع شده و یکی از مقصدهای هیجان انگیز روستاگردی شش هزار ساله در ایران هست.

اگر در بهار 1396 قصد دیدار از مناطق کمتر شناخته شده ایران در شمال غربی را داشتید، کندوان سرزمین پر افتخار و دیدنی آذربایجان را بـه شما پیشنهاد مي کنیم. روستای کندوان یکی از زیباترین و منحصر بـه فرد ترین روستاهای تاریخی کشور و تنها روستای زنده صخره‌ اي محسوب مي شود.

این روستا بـه سبب ویژگی معماری صخره اي و بافت مخصوص آن در لیست آثار ملی کشور بـه ثبت رسیده و محبوب تریپ ادوایزری ها شده هست. توده‌ ها و گدازه‌ های مذاب آتشفشانی، بـه وسیله باد، برف و باران در طی هزاران سال متمادی شکل گرفته و بـه این فرم درآمده اند.

گزارش امروز گردشگری روزیاتو شما را با ظرفیت های تاریخی و گردشگری این روستا آشنا مي کند. این مکان در درگاه های گردشگری بسیاری محبوب هست. روستایی با مردمان خونگرم و مهمان نواز که قرن هاست در دل منزل هایي فرو رفته در صخره های ماسه اي فشرده روزگار مي گذرانند. کندوان همچون روستای لي لي پوتی ها و دیار سارال کردستانی ها و مازیچال گیلانی ها، نگینی پر رمز و راز هست.

کندوان کجاست؟

کندوان، در دهستان سهند بخش مرکزی شهرستان اسکو واقع شده هست؛ جایی که نان های سنتی اش همچون نان سمنانی ها، شهرت خاص و عام بوده و عسل این دیار نیز مشتریان بسیاری دارد.

کندوان در دامنه سر سبز سلطان داغی و در هجده کیلومتری جنوب اسکو قرار دارد. این مکان طبیعت بی نظیر اي بـه خصوص در ایام بهار و تابستان دارد و در روزگاری که تعداد زیادی از نقاط کشور در سه ماهه دوم سال هوای خشک و داغی را تجربه مي کنند، این روستا مقصدی خنک با آب و هوایی مناسب بـه شمار مي رود.

برای سفر بـه این روستای شگفت انگیز، باید بـه سمت تبریز دیار نخستین های ایران رفت. شما باید از آنجا بـه سمت اسکو و دامنه سهند حرکت کنید. سپس در جنوب شرقی تبریز، تابلوی خوش آمد گویی بـه کندوان را دیدن خواهید کرد.

کوه سهند یکی از ۵ کوه آتشفشانی مهم ایران، در استان آذربایجان شرقی و جنوب روستای کندوان قرار دارد که برای علاقه مندان بـه کوهنوردی حرفه اي، مقصد ارزشمندی بـه شمار مي رود. شاید همین فعالیت های آتشفشانی سبب شده تا چنین مناظر زیبایی ایجاد شوند.منطقه ییلاقی کندوان،‌ همچون کندوی عسل بوده و همانگونه که گفتیم، سوغات شیرینی این دیار شگفت انگیز نیز عسل طبیعی کندوان هست که رنگ های مختلفی دارد.

صعود بـه ارتفاعات

گذر در دیار کندوان، قدری تامل و صبوری مي طلبد. باید آرام آرام از پله های شیب دار این روستا بالا رفته و مراقب شیب های تند بود. برای کسانی که مشکلات مفصلی دارند، سفر بـه کندوان پیشنهاد نمیشود. در نیمه دوم سال با بارش های پاییزی و زمستانی، عبور در این منطقه کاری دشوار محسوب مي شود.

بـه دلیل آنکه منزل‌های مخروطی و کله‌ قندی شکل روی یکدیگر بـه وجود آمده‌ اند، تقریبا کنار هر منزل مغازه‌ اي وجود دارد که اهالی تولیدات خود همچون انواع میوه‌های خشک، عسل، دوشاب، گردو انواع صنایع دستی را بـه فروش مي رسانند. دیدن مغازه هایي کوچک با لوازم متنوع برای خرید، یکی از دیدنی های کندوان ایران بـه شمار مي رود.

مغاره فروش صنایع دستی در کندوان آذربایجان شرقی.

بعضی از اهالی بخشی از منزل خود را برای اقامت شبانه بـه گردشگران اجاره ‌مي‌دهند.

معماری شگفت انگیز روستای 6000 ساله

کندوان معماری روستایی کم نظیری نه تنها در ایران، بلکه در بین روستاهای دنیا دارد. سالانه ده ها هزار گردشگر از سراسر ایران و دنیا برای تماشای این روستا عازم آذربایجان شرقی مي شوند. منزل های مخروطی و دوکی شکل، از جمله مهمترین خصوصیات معماری کندوان میباشند.

هر روستایی با نوع و ترکیب معماری خود، بخشی از سبک زندگی و دیدگاه مردمان آن دیار را بـه عکس مي کشد. کندوان مشابه منحصر بـه فردی از نحوه استقرار و زندگی جماعت های نخست انسانی در دوره های بسیار دور بوده هست. گفته شده یکی از دلایلی که معماری روستا بـه این شکل درآمده، حفاظت مردمان آن روزگار از حمله مغولان بوده هست.

در قرن هفتم هجری، برای در امان ماندن از حمله مغول بـه مناطق شمالی ایران، مردم بـه دشت های مقابل روستای کندوان فعلی مهاجرت کرده و بعد از گذشت مدت زمانی، بـه تدریج با حفاری توانسته اند منزل های سنگی احداث نمایند که آثار آن تا بـه امروز باقی مانده هست.

کندوان را مي توان یکی از آثار تاریخی و باستانی زنده ایران و دنیا دانست که غارهای دستکن و منزل های کله قندی اش، ایرانگردان بسیاری را شیفته و عاشق معماری آن مي کند.دیدنی هست بدانید که در دل تپه های این روستا، صدها آغل، انبار و اتاقک حفاری شده و وجود چشمه آب معدنی در کنار آن نیز عاملی برای توسعه منطقه بـه شمار مي رود.

معماری صخره‌اي، حاکی از صحنه‌ های مبارزه و جدال انسان با طبیعت و بـه خدمت گرفتن آن هست. در معماری معمولی، مصالح ساختمانی مثل گچ، آهک و خشت، قوام اصلی بنا را بـه وجود مي آورند، در حالی‌که در معماری صخره‏ اي فضای مورد نظر درون توده سنگ هویدا مي‌ گردد و سنگ کالبدی مستحکم در اطراف این فضا ایجاد مي‌ کند.

ساختار منزل کندوانی ها

ساختار منزل ها و بافت آنها از زیبایی های خاصی برخوردار هست که در کمتر نقطه اي از کشور شاهد آن هستیم. مخروط هایي که امروز سکونت گاه اهالی کندوان میباشند، حاصل مخلوط شدن مواد آتشفشانی سهند با گل و لای حاصله از باران سیل‌ آسا بوده و جنس انها از نوع «اینمبریت» و «لاهار» هست.

مواد مذابی که از دهانه آتشفشان سهند و دیگر آتشفشان ها در طول هزاران سال بیرون جهیده و روی هم انباشته شده، پوسته اي از سنگ توف ایجاد نموده که در شکل گیری این روستای جذاب تاثیر گذار بوده هست.

عوامل طبیعی مثل برف و باد و باران این توده ها را شکل داده اند. با گذشت زمان تکه های کم استحکام کران ها فرو ریخته و قسمت های مقاوم باقی مانده اند. قسمت ورودی روستا بر اثر باد و باران های فراوان صدمه دیده و قسمت انتهای روستا سالم مانده هست، زیرا وجود تپه های مرتفع از تخریب کران ها جلوگیری کرده اند.

منزل های کندوان در بین مخروط هایي بـه ارتفاع تقریبی 40 متر ساخته شده اند که درون هر مخروط، منزل های دو تا چهار طبقه قرار دارد. منزل هایي سنگی که اهالی بـه انها «کران» یا «گیران» مي گویند.مسجد، حمام، مدرسه، هتل و… از ابنیه ساخته شده در دل صخره ها میباشند. شکل مخروطی این ساختمان ها باعث مي شود

که طبقات گوناگون کران ها از داخل بـه هم راه نداشته باشند و راهیابی بـه انها تنها از طریق پلکان سنگی در خارج از بنا امکانپذیر هست. اهالی آشپزخانه را بـه دلیل فضای کم منزل ها بیرون و در دامنه کوه ساخته اند تا دود تنور نیز مزاحم ساکنین آن نشود.

نورگیر این منازل بیشتر در طبقات بالایی قرار دارد و طبقات پایین نور خوبی ندارند. در هر فصلی که بـه کندوان سفر کنید، تفاوت دما را در بیرون و داخل حس خواهید کرد. هوای داخل کندوهای مسکونی در زمستان گرم و در تابستان خنک هست.

ارتباط طبقات بالایی کران‌ ها با خارج، از طریق پلکان های بسیار زیبایی که از بدنه خود کران فراهم سازی گشته صورت مي گیرد. در طبقه همکف معمولاً اصطبل قرار گرفته و طبقات دوم و سوم و چهارم بـه عنوان سکونت‌ گاه بهره گیری مي‌ شود. در بعضی موارد از طبقه چهارم بـه عنوان انبار نیز بهره گیری مي گردد. آبریزها اکثرا در کنار معابر و در خارج از کران ها و محیط مسکونی قرار داشته و هر چند خانواده بـه طور مشترک دارای یک آبریز میباشند.

آبریزها معموا دارای چند محل نشیمن و انباره میباشند که این مسئله بـه شیب زمین بستگی دارد. بـه دلیل قطر و ضخامت چندان کران‌ ها، ایجاد نورگیر در طبقات پایین کار بسیار مشکلی هست. جنس پنجره‌ ها از چوب بوده و اغلب بـه شکل شطرنجی و در انها قطعات کوچک شیشه تعبیه شده هست. اگر چـه در منزل های تاریخی کندوان، اثری از شیشه ها و پنجره های رنگی ارسی دیده نمی‌شود.

عکس داخل بعضی از منزل های اهالی کندوان که خدماتی بـه گردشگران ارائه مي کنند.

آثار معماری صخره‌ اي در اغلب نقاط دنیا بـه چشم مي‌ خورد و در بیشتر انها اکنون دیگر کسی زندگی نمیکند، اما معماری صخره اي از نوع کندوان تنها در یک منطقه دیگر ایجاد شده و آن دره زیبای گورمه در ترکیه هست. وجود آب معدنی، منزل‌های منحصر بـه فرد، دره‌ های سرسبز و خرم، آب و هوای مطبوع و لبنیات و عسل مرغوب کوهستان، تعداد کثیری گردشگر را از نقاط دور و نزدیک بـه سمت این روستا مي کشاند.

موزه مردم شناسی کندوان

یکی از جذابیت های سفر بـه نقاط گوناگون کشور، دیدار از موزه های مردم شناسی هست که تقریبا در تعداد زیادی از مناطق کشور وجود دارد و محفلی برای تماشای فرهنگ ها و سنت ها و سبک زندگی آن دیار بـه شمار مي رود. در این روستای خوشگل و کوچک نیز موزه مردم شناسی بـه چشم مي خورد.

این موزه اتاقی صخره اي هست که مي توان در آن با آداب و رسوم و پوشش و سبک زندگی کندوانی ها آشنا شد. اگر چـه مي توانید از فروشگاه آن نیز صنایع دستی کندوان را خریداری نمایید.

هتل صخره اي کندوان

در کندوان هتلی وجود دارد که در سال 1385 افتتاح شده و برای سکونت های چند روزه، گزینه خوبی خواهد بود. این هتل نیز در لیست هتل های صخره اي دنیا قرار دارد. بافت اتاق های هتل نیز ساختار صخره اي خود را حفظ کرده و تجهیزات خوبی در انها قرار داده شده هست.

40 کرانه یا اتاق در این هتل وجود دارد که برای ایام بهار و تابستان لحظات فرح بخشی را برای گردشگران کندوان فراهم مي کنند. شما مي توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره “۳۳۲۲۴۹۵۱” با پیش شماره 041 تماس بگیرید.

مسجد کندوان

در این روستا،‌ مسجد کوچکی در دل صخره ها قرار گرفته هست. در بین جشنواره اي از مخروط های بزرگ و کوچک، دو مسجد برای عبادت اهالی و گردشگران در دسترس قرار دارند.مسجد بزرگی که در کندوان قرار دارد، در ۴ طبقه بنا شده هست. طبقه نخست آغلی برای حیوانات، طبقه دوم عبادتگاه مسلمانان و طبقه سوم نیز اوضاع مسکونی دارد. در طبقه چهارم نیز انبار مسجد قرار گرفته. بـه نظر مي رسد که این روزها فقط از طبقه دوم عمارت بهره گیری مي شود.

ورودی مسجد را باید از پرچمی که بر پنجره آن نصب شده تشخیص داد. درب آن نیز چوبی بوده که امروز شکسته شده و در کنار صخره رها شده هست. شما مي توانید از طریق یک پل چوبی «که‌ از طریق‌ یک‌ صخره‌ مسکونی‌ بزرگ‌ بـه کوچه متصل مي شود» بـه درب برسید و وارد مسجد شوید.

داخل مسجد بـه دو قسمت زنانه و مردانه تقسیم شده و برای استحکام سقف، ستونی در وسط فضای مردانه قرار داده اند. نور مسجد از پنجره چوبی کوچکی که رو بـه جنوب قرار دارد، فراهم سازی مي شود. دیواره های مسجد را با گچ سفید کرده اند و دور تا دور آن جای شمع و چراغ و مهر دیده مي شود. در رَف ها نیز محلی برای تهیه چای در نظر گرفته شده هست.

پیشنهاد های کندوان گردی

روستای تاریخی کندوان با تولید و ساز های جدید، با تهدید جدی رو بـه رو شده که امیدواریم با همت سازمان میراث فرهنگی و سازمان های مردم نهاد حامی محیط زیست، اکوسیستم و معماری منظر و بافت تاریخی این روستا همچنان حفظ و تقویت شود.

گیاهان خشک شده کوهی در مغازه های کندوان.

طبق گزارش گردشگران نوروزی روستای کندوان، وجود تیرهای برقی و سیم های آویزان نمای نامطلوبی بـه چهره روستا بخشیده هست که امیدواریم هر چـه سریع تر نظمی بـه آن داده شود.خوشبختانه مغازه ها و منزل هایي که در سال های جدید بدون مجوز و بـه صورت امروزی ساخته شده اند، برچیده شده و هر گونه تغییر و تولید و سازی باید زیر نظر میراث فرهنگی و طبق اصول اسلیمی و سنتی باشد.

 بـه گزارش پارس ناز سالانه ده ها هزار گردشگر بـه این روستا مي آیند و قطعا ارائه خدمات اطلاع رسانی چند زبانه مي تواند سفر خوبی را برای گردشگران بین المللی بـه ارمغان آورد.

لواشک ترشی و ترشی و قیسی و آلو و آلوچه، سوغات کندوان گردی.

اگر عاشق روستا گردی بهاره هستید، اورامان کردستانی ها، درکش خراسان شمالی، چشت خراسان جنوبی، تنگه براق فارس ها، میلان آذربایجانی ها و داماش گیلان را در روزهای باقی مانده از فصل زیبای بهار در نظر داشته باشید. در روزهای آینده سفری بـه این مناطق جذاب خواهیم داشت.