همان‌طور که ما انسان‌ها برای رشد و بقا به مواد غذایی احتیاج داریم گیاهان نیز برای ادامه حیات خود به مواد مغذی نیاز دارند. گیاهان قادر به جذب تمامی مواد غذایی موردنیاز خود از خاک نیستند؛ بنابراین بخش مهمی از مواد مغذی لازم برای رشد آن‌ها از طریق کودها تأمین می‌شود.

در دنیای پررقابت امروزی کودها دارای تنوع زیادی هستند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها کود کامل است که خود انواع مختلفی مانند کود 12-12-36 دارد. در این مطلب شما را با پرکاربردترین انواع این کودها و اهمیت آن‌ها آشنا می‌کنیم.

کود کامل یا “NPK” چیست؟

کود کامل به نوعی از مواد مغذی گیاهی گفته می‌شود که دارای سه عنصر درشت مغذی نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. این عناصر برای رشد و نمو گیاهان ضروری هستند. لازم به ذکر است که کودهای ناقص فقط دارای یک یا دو ماده مغذی هستند. نیتروژن برای رشد شاخه و برگ گیاهان ضروری است و در تولید کلروفیل برای فتوسنتز نقش دارد. فسفر یک عنصر ضروری برای رشد سالم ریشه است.

پتاسیم در گیاهان باعث می‌شود تا آنزیم‌های ضروری به‌درستی عمل کنند؛ همچنین این عنصر مقاومت گیاهان در برابر بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. نام‌گذاری کودهای کامل اغلب با سه عدد انجام می‌شود. این اعداد نشان‌دهنده درصد هر ماده مغذی در کود است؛ به‌عنوان ‌مثال کود 12-12-36 از ۳۶ درصد نیتروژن، ۱۲ درصد فسفر و ۱۲ درصد پتاسیم تشکیل می‌شود.

معرفی پرکاربردترین کودهای کامل

کود 12-12-26 که یکی از پرکاربردترین کودهای کامل محسوب می‌شود دارای ۲۶ درصد نیتروژن است. این کود برای تمامی محصولات باغی و زراعی کاربرد دارد و با داشتن سه منبع اوره، آمونیوم و نیترات باعث جذب بهتر ازت توسط گیاه می‌شود.

کود 10-52-10 با داشتن ۵۲ درصد فسفر به‌عنوان یکی از پرکاربردترین و پرمصرف‌ترین مواد مغذی شناخته می‌شود که ضمن افزایش عملکرد گیاه تحمل آن در برابر خشکی را افزایش می‌دهد و از بی‌حالی آن جلوگیری می‌کند.

از ویژگی‌های مهم این کود افزایش جوانه‌زنی و سرعت آن در گیاهان است. کود 10-52-10 بهترین محرک ریشه‌زایی محسوب می‌شود؛ همچنین این کود با تأثیر بر گلدهی گیاهان تولید میوه را افزایش می‌دهد.

کود سه بیست یا 20-20-20 کود متعادلی است که میزان برابری از نیتروژن، فسفر و پتاسیم را دارد. این کود تمامی کمبود و نیازهای گیاهان را رفع می‌کند؛ بنابراین یک کود همه‌کاره و بسیار کاربردی برای رشد گیاهان محسوب می‌شود. از مزایای آن می‌توان به افزایش فتوسنتز، کاهش شوری، افزایش گلدهی و باردهی، تقویت ریشه، بالا بردن فعالیت باکتری‌های مفید و… اشاره کرد.

اهمیت استفاده از کود کامل

استفاده از کودها دلایل بسیار زیادی دارد که در این قسمت به بررسی چند مورد از آن‌ها می‌پردازیم.

بهبود خاک

کود کامل با تأمین مواد مغذی موردنیاز برای رشد گیاهان باعث افزایش حاصلخیزی خاک می‌شود. خاک حاصلخیز به رشد گیاهان سالم و قوی‌تر کمک کرده و بهره‌وری کلی خاک را بهبود می‌بخشد.

افزایش عملکرد محصولات

با فراهم آوردن مواد مغذی موردنیاز گیاهان عملکرد آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. این موضوع در کشاورزی باعث افزایش چشم‌گیر سود کشاورزان می‌شود.

استفاده آسان

به‌طورکلی کودهای کامل کاربرد آسانی دارند. یکی از ویژگی‌های مثبت این کودها برای کشاورزان و باغبانان این است که می‌توانند آن‌ها را به دو صورت محلول‌پاشی و استفاده مستقیم روی خاک به کار ببرند.

استفاده گسترده

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این کود کامل این است که برای تنوع گسترده‌ای از گیاهان استفاده می‌شود؛ درنتیجه یک کود همه‌کاره برای کشاورزان در جهت تأمین مواد مغذی گیاهان محسوب می‌شود.

بهبود سلامت گیاه

کودهای کامل نقش مهمی در بهبود سلامت گیاهان دارند. آن‌ها به رشد قوی گیاهان کمک کرده تا بتوانند در برابر شرایط بیماری و استرس مقاومت بهتری داشته باشند.

مزیت‌های زیست‌محیطی

در صورت استفاده درست از ترکیبات غذایی مانند کود 12-12-36 نیاز گیاهان به کودهای شیمیایی مصنوعی کاهش پیدا می‌کند. این امر تأثیر مثبتی بر محیط‌زیست دارد؛ زیرا کودهای شیمیایی مصنوعی باعث تخریب و آلودگی خاک می‌شوند.

بهترین زمان مصرف کود کامل

استفاده از کودها هنگامی نتیجه‌بخش است که علاوه بر خرید کود مرغوب، در زمان درست به کار بروند. بهترین زمان برای کود دهی زمانی است که گیاهان در اوج رشد خود قرار دارند. در این دوره گیاه به انرژی زیادی برای جوانه‌زنی نیاز دارد که با این مواد مغذی تأمین می‌شود.

در فصل بهار بسیاری از گیاهان از حالت خواب خود خارج می‌شوند و به اوج رشد خود می‌رسند؛ درنتیجه بهترین فصل برای تغذیه گیاهان محسوب می‌شود.اگر به هر دلیلی فصل بهار را از دست بدهید می‌توانید در اوایل تابستان تغذیه گیاهان را انجام دهید.

زمان کود دهی در گیاهان مختلف متفاوت است؛ اما به‌طورکلی استفاده از آن‌ها در فصل نامناسب مانند اواخر پاییز و زمستان که هوا سرد است باعث بروز آسیب‌های جدی در گیاهان می‌شود. بهتر است در فصل خواب کود دهی متوقف شود یا با دقت بالایی صورت گیرد.

نکات طلایی برای کود دهی

• بسیاری از افراد تصور می‌کنند که با دادن کود سه بیست به گیاه در هنگام کاشت رشد آن‌ها را بهبود می‌بخشند. این تصور کاملاً غلط بوده و ممکن است به دلیل حساس بودن گیاه آسیب جدی به آن وارد شود.

• به توصیه و دستورالعمل‌های ارائه شده توسط سازندگان توجه کنید.

• به‌هیچ‌عنوان کود دهی را در ساعات بسیار گرم روز انجام ندهید. زمان‌هایی مانند صبح زود یا عصر که هوا خنک‌تر است جهت کود دهی بسیار مناسب هستند.

بهترین کود کامل در سال 2023

بهترین کود به نوع گیاه و خاک شما بستگی دارد. اگر همه کودهای کامل به میزان نیاز گیاه و در زمان درستی استفاده شوند بهترین تأثیر را در رشد و سلامت گیاه می‌گذارند.

بهبود رشد رویشی

بهترین کودهای کامل برای بالا بردن رشد رویشی گیاهان کودهایی هستند که میزان نیتروژن در آن‌ها بالا است؛ زیرا نیتروژن رشد ساقه و برگ‌ها را افزایش می‌دهد. کود 12-12-36 با داشتن ۳۶ درصد نیتروژن یکی گزینه عالی برای رسیدن به این هدف است.

بهبود گلدهی

اگر به‌دنبال بهترین کود برای افزایش گلدهی گیاهان خود هستید باید به‌سراغ کودهای فسفر بالا بروید؛ برای مثال کود 10-52-10 که ۵۲ درصد آن را فسفر تشکیل می‌دهد یک انتخاب ایده آل برای افزایش گلدهی است.

بهبود ریشه‌زایی

کودهایی که میزان فسفر و پتاسیم آن‌ها از نیتروژن بالاتر است به افزایش ریشه‌زایی کمک می‌کنند.

کلام آخر

در عصر حاضر جمعیت جهان به طرز چشم‌گیری افزایش پیدا کرده است؛ از طرفی با کمبود منابع برای تأمین نیازهای غذایی باید به‌سراغ روش‌هایی برای افزایش عملکرد سطح زیر کشت برویم. مواد مغذی مانند کود سه بیست میزان محصولات در واحد سطح را به شکل معجزه‌آسایی بالا می‌برند؛

بنابراین استفاده از آن‌ها علاوه بر سوددهی بیشتر برای کشاورزان نیازهای غذایی جمعیت را تأمین می‌کند. طبق توضیحات داده شده در این مطلب کود کامل یکی از بهترین کودها برای تغذیه گیاهان محسوب می‌شود که در صورت استفاده درست علاوه بر افزایش محصول سلامت گیاهان را تضمین می‌کند.