هواپیمای بمب افکن روسی مافوق صوت 

صنعت ساخت هواپیماهای جنگی در دست دو کشور ایالات امریکا و روسیه قرار دارد و بمب افکن تی یو 160 ساخت کشور روسیه در مطلب زیر مورد بررسی کامل قرار گرفته است. بمب افکن راهبردی توپولف Tu-160 روسی از زمانی که نخستین پرواز خود را انجام داد تا بـه امروز لقب بزرگترین هواپیمای رزمی با موتور جت و با بال هـای متحرک را بـه طور انحصاری مختص بـه خود نگه داشته است.

این هواپیما دارای قدرتمندترین موتورهای جت است که تا بـه امروز روی هر هواپیمایی سوار شده است. دیروز خبردار شدیم که نیروی هوایی روسیه چند فروند از این بمب افکن را در پایگاه هوایی نوژه در همدان مستقر کرده و بـه همین علت بر آن شدیم تا نگاهی نزدیک بـه این غول بی رحم داشته باشیم.

این بمب افکن که بـه طور مستقیم برای مقابله بـه مثل علیه بمب افکن B-1 کشور کشور آمریکا طراحی شده، هدف اصلی خود را پرتاب موشک در میدان درگیری می داند، در حالی‌که بمب افکن B-1 عمدتا برای هدف قرار دادن اهداف با دقت بالا و با استفاده از موشک هـای کروز و سایر موشک هـای هوا بـه زمین ساخته شده است.

این بمب افکن که چند سالی بود از مرکز توجه بـه دور مانده بود، طی ماه هـای اخیر بار دیگر و همزمان با جاه طلبی هـای روسیه برای باز یافتن جایگاه پیشین نظامی خود، مطرح شده است. این بمب افکن اگر چه از بسیاری جهات مشابه B-1 آمریکایی است، ولی ابعاد بسیار بزرگتری دارد که البته چیزی از چابکی آن کم نمی کند. Tu-160 همچنین قادر بـه طی کردن مسافتی طولانی تر و حجم بیشتری از بمب ها است.

ایده ساخت بمب افکن Tu-160 زمانی شکل گرفت که آمریکایی ها پروژه ساخت بمب افکن دور برد و مافوق صوت XB-70 را آغاز کردند. این پروژه در ایالات امریکا با موفقیت پیش می رفت و حتی دو نمونه آزمایشی نیز تولید و مورد آزمایش قرار گرفتند.

اما یکی از این دو هواپیما طی یک پرواز آزمایشی دچار سانحه شد و کمی پس از آن، این پروژه بـه طور کامل منتفی شد. اما نیروی هوایی شوروی نیز بیکار ننشسته بود و برنامه هایی برای ساخت بمب افکنی با سرعت 3 ماخ را دنبال می کرد.

اما این طرح نیز همچون طرح رقیب آمریکایی، اگر چه خوب پیش رفت، ولی در نهایت با شکست روبرو شد. در آن زمان، مقامات ارشد دو کشور متقاعد شده بودند که دست یافتن بـه چنین هواپیمایی غیر ممکن است.بمب افکن Tu-160 در حال پرواز بر فراز مسکو در سالگرد پیروزی این کشور در جنگ جهانی

بر همین اساس، دولتمردان روس در سال 1972 تصمیم گرفتند تا از توقعات خود بکاهند و این بار بمب افکنی با قابلیت هـای محدودتر را بسازند. در همین راستا، نیروی هوایی شوروی موظف شد تا بمب افکنی با سرعت 2.3 ماخ و دارای بال هـای با تنوع هندسی طراحی کند.

شوروی تلاش می کرد تا این بمب افکن را همپای رقیب آمریکایی جدیدش یعنی B-1 بـه پیش ببرد. پس از گذشت مدتی، بمب افکن 160M شوروی معرفی شد که بعدها بـه مبنایی برای طراحی Tu-160 تبدیل شد. در آن زمان رقابت بین شرکت هـای توپولف، میاسیشچوف و سوخو بر سر بـه دست گرفتن این پروژه بسیار جدی بود

و هرچند طرح شرکت میاسیشچوف جذاب تر بـه نظر می‌رسید، اما این توپولف بود که در سال 1973 برای آغاز ساخت بمب افکن راهبردی جدید شوروی برگزیده شد.هرچند برنامه توسعه B-1 آمریکایی در سال 1977 با وقفه روبرو شد، اما روس ها بدون هیچ وقفه ای طرح خود را پیش بردند و سی و پنج فروند از این بمب افکن تولید کردند، که نوزده فروند از انها بـه هنگام فروپاشی شوروی در اوکراین مستقر بودند.

روی هم رفته، خانواده بمب افکن هـای Tu-160 شامل انواع مختلفی میشود که عده ای از انها بـه طور انبوه و برخی دیگر بـه طور محدود و با اهداف آزمایشی تولید شده اند. مدل Tu-160M نوعی مدرن و طویل تر از این بمب افکن است که می تواند دو بمب هایپرسونیک Kh-90 را با خود حمل کند.

مدل Tu-160P با تمرکز بر برد بلندتر طراحی شده و مدل Tu-160PP نیز بـه حمل تجهیزات جنگ الکترونیک اختصاص دارد. مدل Tu-160R برای شناسایی مواضع دشمن بـه کار میرود و Tu-160SK برای پرتاب ماهواره ها بـه فضا استفاده می شود.

طراحی اولیه Tu-160 شباهت هـای بسیاری بـه بمب افکن B-1 داشت. کابین خلبان در جلوترین قسمت آن قرار داشت و در دماغه تیز آن رادارهای داخلی اش جاسازی شده بودند. محل اتصال هر یک از دو بال بـه بدنه نیز با دقت خاصی انتخاب شده بود.

بال هـای این بمب افکن نیز همچون B-1 قابلیت تغییر زاویه داشتند تا بتوان بهترین حالت را برای هر ماموریت بـه کار برد. این بمب افکن بـه چهار موتور کازنتسوف NK-321 توربوفن که هر یک قادر بـه تولید بیش از 55000 پوند توان پرتاب هستند مجهز است.

در هر طرف هواپیما و درست در زیر محلی که بال بـه بدنه متصل شده، موتورها بـه صورت جفتی قرار گرفته اند. ورودی هـای هوا بـه موتورهای این بمب افکن دارای ابعادی متغیر هستند که بـه این ترتیب امکان دستیابی هواپیما بـه سرعتی بیش از دو ماخ فراهم میشود.کابین خلبان بمب افکن Tu-160

نخستین پرواز Tu-160 در تاریخ هجدهم دسامبر سال 1981 صورت گرفت و تولید آن بـه طور رسمی از سال 1984 آغاز شد. یکی از مدل هـای این بمب افکن در سال 1987 طی یک پرواز آزمایشی سرنگون شد اما تیم پرواز آن جان سالم بـه در بردند.

Tu-160 از سال 1987 وارد ناوگان نیروی هوایی ارتش روسیه شد ولی معرفی رسمی آن تا سال 2005 بـه طول انجامید. در ابتدا قرار بود که صد فروند از این هواپیما تولید شود اما تنها 35 فروند از آن بـه ارتش روسیه تحویل شده است.جمعی از مقامات نظامی روس در کنار بمب افکن Tu-160، سال 1989

هدایت این بمب افکن توسط تیم چهار نفره انجام میشود که هر یک دارای یک صندلی با قابلیت اجکت هستند. اگر چه طراحی این بمب افکن بـه دهه 1980 برمی گردد، اما سیستم هدایت fly-by-wire آن هنوز در نوع خود شاهکار بـه شمار میرود و تا حد زیادی امکان تصحیح خطاهای خلبان را دارد.

همچنین گفته می شود که سیستم راداری این بمب افکن امکان رهگیری اهداف زمینی را نیز دارا است. دو خلبان مستقر در ردیف جلو از دسته هـای کنترلی برای هدایت هواپیما استفاده می‌کنند. این بمب افکن امکان سوخت گیری در آسمان را دارا است و بـه این ترتیب برد پروازی آن بهبود چشمگیری پیدا میکند.

این غول روسی تا چند سال پس از فروپاشی شوروی از توجه نظامیان این کشور محروم بود و یکی از دلایل اصلی آن، هزینه بسیار بالای نگه‌داری از آن عنوان شده است. همچنین گفته میشود که سیستم کنترل پرواز این بمب افکن دارای اشکالاتی است که هیچ گاه بـه آنها پرداخته نشده است.
در داخل این هواپیما دو محل برای جاسازی بمب ها وجود دارد که میتوان در آن بمب هـای پرتابی متعارف یا بمب هـای هدایت شونده را قرار داد. بـه طور پیش فرض، شش موشک کروز Kh-55 روی دو پرتاب کننده چرخشی در این بمب افکن مستقر میشوند. با این حال، میتوان بـه جای این بمب ها، دوازده موشک هسته ای کوتاه برد Kh-15 را با Tu-160 حمل کرد.

ارتش روسیه چند سالی است که برنامه هایی را برای حفظ توان عملیاتی این بمب افکن آغاز کرده است. از جمله این بروزرسانی ها در Tu-160 میتوان بـه افزودن قابلیت هـای دیجیتال بـه کابین، بهبود سیستم آویونیک، نصب تجهیزات GPS، بروزرسانی موتورهای NK-32، هدایت موشک هـای کروز از طریق GPS، بهبود کارکرد هدایت بمب هـای لیزری و افزودن پوشش رادارگریز بـه بدنه آن اشاره کرد.

گمان آن میرود که در حال حاضر چهارده فروند از این بمب افکن توان پرواز داشته باشد. پس از بـه قدرت رسیدن پوتین در روسیه، Tu-160 بار دیگر نقش خود بـه عنوان بمب افکنی راهبردی را پیدا کرده است.تاکنون چندبار پیش آمده که پرواز این بمب افکن بر فراز اروپا با واکنش منفی رهبران این قاره روبرو شده

و حتی جنگنده هـای اروپایی نیز بـه واکنش بـه آن پرداخته اند، اما خوشبختانه تمام این برخوردها بـه روش هـای مسالمت آمیز بـه اتمام رسیده است.ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در کابین خلبان Tu-160

روسیه با برنامه هـای نوسازی که در پیش گرفته قصد دارد عمر این بمب افکن ها را بـه بیش از چهل سال برساند. در بهار سال گذشته اعلام شد که روسیه تولید این بمب افکن را از سر می‌گیرد. قرار است مدل جدید این بمب افکن در سال 2023 و با نام Tu-160M2 وارد میادین جنگ شود و موتورهای بروزرسانی شده Nk-32 آن برد

عملیاتی بیشتری را در اختیارش قرار دهند و بـه این ترتیب، Tu-160M2 قادر بـه طی کردن مسافتی پانزده هزار کیلومتری خواهد بود.