در اینبخش نحوه صحیح حمل استفاده از کوله پشتی مدرسه را بررسی خواهیم کرد. فرزندان مـا قرار اسـت یکسال تحصیلی ملزومات درسی شان را حمل کنند و اکثر دانش آموزان از کوله پشتی استفاده می کنند. سایز نامناسب و هم چنین طریقه اشتباه حمل کوله پشتی میتواند بـه مرور زمان مشکلاتی را برای بچه ها ایجاد کند، در ادامه این مطلب بـه طور کلی درمورد این موضوع صحبت می کنیم. با پارس ناز همراه باشید.
مهرزاد حمیدی معاون تربیتبدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش میگوید: «کوله پشتی یکی از مسایل مبتلابه دانشآموزان اسـت و ۸۵ درصد از دانشآموزان در مدارس از کوله پشتی استفاده می کنند». وی تعیین استانداردهای کوله پشتی دانشآموزان رابا هدف پیشگیري از پیامد هـای منفی آن ضروری خواند و تصریح کرد:
«وزن نامناسب کوله پشتی باعث اختلال در ستون فقرات و تغییرات در اندام دانشآموزان می شود؛ البته کوله پشتی از کیف خیلی بهتر اسـت زیرا کیف یک طرفه بـه بدن فشار میآورد اما کوله پشتی سنگین خود رابه طور متوازن بـه بدن وارد می کند». معاون تربیتبدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش، کمردرد و انحنای ستون فقرات را از عوارض حمل کوله پشتی با وزن نامناسب در دانشآموزان برشمرد و خاطرنشان کرد:
«در مدارس، دانشآموزانی را مشاهده میکنیم کـه با فلج کولهاي مواجه هستند؛ وقتی دانشآموز، کوله را حمل میکند با بیحسی کمربند شانهاي مواجه میشود کـه بـه آن فلج کولهاي میگویند هر چند این فلج موقتی اسـت اما با استاندارد سازی کوله پشتی می توان از این آسیب جلوگیري کرد».
وی طولانی بودن زمان کوله و انحنای ستون فقرات را خطری برای دائمی شدن این عارضه عنوان و تصریح کرد: «مطالعات نشان می دهد حمل لوازم اضافی، حجیم بودن کتابها و مواد کمک آموزشی از جمله عواملی هستند کـه در سنگینی کوله پشتی بچهها دخیل هستند».
تغییرات ساختاری و فیزیولوژیکی منفی در دانشآموزان با حمل کوله پشتی نامناسب
وزن، نحوه و مدت زمان حمل کولهپشتی از جمله ویژگیهایي هستند کـه می توانند موجب تغییرات ساختاری و فیزیولوژیکی منفی در دانشآموزان شوند؛ تغیراتی نظیر انحراف جلویی و جانبی ستون فقرات، کج پشتی، گرد پشتی، خستگی زودرس، دردهای عضلانی- اسکلتی در ناحیه گردن، پشت و کمر و تغییرات الگوی راه رفتن، افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون سیستولی و دیاستولی ازآن جمله هستند.
این مسئله در کودکان و نوجوانان کـه هنوز عضلات، لیگامنتها و استخوانهاي آنها«تا پایان دوره بلوغ ودر حدود سن 19 سالگی» مراحل تکمیلی و رشد فیزیکی خودرا طی می کنند از حساسیت زیادی برخوردار بوده و مستعد بیشترین ضایعات و آسیبهاي ممکن هستند. طبق مطالعات انجام شده، تعداد زیادی از ناراحتیهاي ستون فقرات در بزرگسالان و سالمندان، در اثر صدمات دوران کودکی بالأخص در سنین 6 تا 19 سال اسـت.
جدا از سلیقه ي شخصی کـه در انتخاب کوله پشتی دخیل اسـت، قواعد کلی اي دراین مورد وجوددارد کـه همیشه باید آنها را درنظر داشته باشید. همیشه بـه دنبال کوله پشتی اي باشید کـه جیب هاي داخلی آن زیاد باشد تا وزن داخل کوله پشتی بتواند بـه شکل یکنواخت تری تقسیم شود. علاوه بر این بندها هم بسیار مهم هستند.
بـه دنبال کوله پشتی اي باشید کـه بندهای آن پهن باشد، با فرم بدن سازگار باشد و هوا را از خود عبور دهد. داشتن بند اضافه هم یک مزیت محسوب می شود چون میتواند بـه تقسیم وزن کمک کند. بـه علاوه مطمئن شوید کـه بندها و قسمت پشت کوله پشتی، لایه ي محافظ دارند. برای این کـه وادار نشوید کوله پشتی سنگینی را روی پشت خود حمل کنید، میتوانید از کوله پشتی هاي چرخ دار استفاده کنید.
استفاده از کوله پشتی هاي چرخ دار در مدارس رایج تر اسـت و گاهی برای دانش آموزان انتخاب مناسبی محسوب می شود. اما مطمئن شوید کـه کیف زیاد از حد پر نشده باشد چون در اینصورت سنگین تر ازآن می شود کـه بتوان از پله ها آنرا بالا کشید. بخاطر داشته باشید کـه قبل از انتخاب کوله پشتی، حتما آنرا امتحان کنید.
بهترین راه برای شروع این اسـت کـه با اعمال عادت هاي خوب، وسایلی را درکوله پشتی قرار دهید کـه مورد نیاز اسـت. با فرزند خود تصمیم بگیرید کـه چـه وسایلی مورد نیاز اسـت و چـه وسایلی میتواند حذف شود. فقط انچه راکه نیاز دارید بسته بندی کنید ودر کوله پشتی خود قرار دهید.
بسته بندی سبک را تشویق کنید:
بهترین راه برای شروع این اسـت کـه با اعمال عادت هاي خوب، وسایلی را درکوله پشتی قرار دهید کـه مورد نیاز اسـت. با فرزند خود تصمیم بگیرید کـه چـه وسایلی مورد نیاز اسـت و چـه وسایلی میتواند حذف شود. فقط انچه راکه نیاز دارید بسته بندی کنید ودر کوله پشتی خود قرار دهید.
بار آن رابه طور مساوی پخش کنید:
کوله پشتی برای توزیع وزن بـه طور مساوی ساخته شده اسـت. خاطرجمعی حاصل کنید کـه سنگینترین وسایل در نزدیک ترین نقطه بـه وسط پشت کودک قرار دارد. این نقطه، مرکز ثقل خودرا تثبیت می کند و بـه پیشگیري از خمیده شدن، کج راه رفتن یا بـه جلو افتادن، کمک می کند.
خاطرجمعی حاصل کنید کـه وزن کوله پشتی مناسب اسـت:
در حالت ایده آل، کوله پشتی نباید بیشتر از 10 تا 15 درصد وزن بدن مصرف کننده باشد. این بـه ویژه برای کودکان کوچک تر اهمیت دارد.
با پاهای خود بلند شوید:
بـه کودک خود بیاموزید کـه کوله پشتی خودرا روی زمین پشت سرخود قرار دهد، زانوها را خم کند، دستان خودرا داخل بندهای کوله پشتی کند و با کوله پشتی بلند شود.
خاطرجمعی حاصل کنید کـه بندهای کوله پشتی محکم اسـت:
کوله پشتی باید روی هردو شانه بـه طور ایمن و مناسب و بر روی حد فاصل پشت بدن قرار گیرد. اگر کوله پشتی روی باسن حلق آویز شود، بندهای کوله محکم و مناسب نیست و با تنظیم مناسب می توان آنرا درست اسـت.
از فرزند خود بپرسید آیا هنگام استفاده از کوله پشتی احساس ناراحتی می کند:
حتی اگر بـه ظاهر کوله پشتی درست قرار گرفته باشد، ممکن اسـت فرزند شـما احساس خوبی نداشته باشد. از کودکان بپرسید کـه آیا کوله پشتی برای آنها آسان اسـت یا خیر. اگر آنها می گویند اینطور نیست، سعی کنید دریابید کـه دلیل آن چیست و آیا می توان با تنظیم کردن کوله پشتی، آنرا برطرف کرد.
بـه طور مداوم اسانی کودکان خودرا بازرسی کنید:
مطمئن نباشید کـه اگر کوله پشتی را درابتدای سال تحصیلی تنظیم کردهاید را برای کل سال همین گونه باقی میماند. ممکن اسـت یک بند تنگتر یا گُشادتر شده باشد، ممکن اسـت در مواقع خاصی کمی سنگین تر باشد یا شاید وسایل در کیسه در برخی روزها دریک طرف کوله پشتی، سنگینی کنند.
هردو بند کوله پشتی را استفاده کنند:
فرزندتان را همیشه تشویق کنید تا کوله پشتی خودرا با هردو دست بگیرد. اگر کوله پشتی را روی یک شانه یا یک بازو نگه دارد منجر بـه بروز مشکلاتی در آینده خواهد شد.
کاهش زمان استفاده از کوله پشتی:
بهتر اسـت در مکان هاي امن، کودکان تشویق شوند کـه کوله پشتی هاي خودرا در کناری بگذارند و کمتر آنرا بر دوش خود قرار دهند.
کایروپراکتیک «Chiropractic» زیر شاخه اي از درمان هاي مکمل و نوعی درمان مشکلات سیستم اسکلتی بدن انسان از جمله کمردرد یا درد گردن اسـت.
اگرچه یکی از دلایل پرطرفدار بودن کوله پشتی ها اسانی بیشتر آنها نسبت بـه دیگر انواع کیف اسـت، اما حقیقت آن اسـت کـه کوله پشتی ها می توانند مضرات زیادی برای سلامتی مـا داشته باشند. استفاده از کوله پشتی هاي سنگین بدن را دستخوش تغییرات تدریجی اي می کند کـه ممکن اسـت ابتدا اصلاً متوجه انها نشوید تا این کـه تبدیل بـه مشکلات بزرگ و جدی اي شوند.
فرم بدن تغییر می کند
شاید خودتان متوجه نشوید سنگین بودن کوله پشتی تان تا چـه حد روی فرم بدنتان تأثیر میگذارد، اما میتوانید با یک آزمایش ساده این موضوع رابه خوبی درک کنید. بدون کوله پشتی، بـه صورت عادی بایستید و بعد یک کوله ي پر از وسیله را روی شانه هایتان بیندازید و ببینید کـه بدنتان چـه تغییری می کند. این مسأله در مورد کودکان هم صدق می کند و تأثیر آن ممکن اسـت بـه مراتب شدیدتر باشد.
در حقیقت یکی از نشانه هاي سنگینی بیش از اندازه ي کوله پشتی این اسـت کـه کوله بدن کودک رابه سمت عقب می کشاند، مسأله اي کـه باعث می شود لگن یا بـه سمت جلو خم یا پشت خمیده شود. این مشکل باعث فشردگی غیر طبیعی ستون فقرات و کاهش تعادل بدن می شود، در نتیجه کودک آسان تر زمین میوفتد و آسيب میبیند.
راستای ستون فقرات آسيب میبیند
وقتی برای تعدیل فشار وارده از سمت کوله پشتی سنگین خود، بـه جلو خم میشوید، بدن فرم دیگری پیدا می کند کـه میتواند بـه آسیب دیدگی راستای ستون فقرات منجر شود. استفاده ي هر روزه از کوله پشتی هاي سنگین، در دراز مدت میتواند باعث آسيب دیدن راستای ستون فقرات شود.
این مشکل میتواند بـه فرآیند تخریب ستون فقرات کـه بـه طور طبیعی بر اثر بالا رفتن سن رخ می دهد، سرعت دهد. دراین حالت از ماهیچه ها هم بیش از حد کار کشیده می شود، مسأله اي کـه میتواند ماهیچه ها را بیشتر در دسترس خطر آسیب دیدگی قرار دهد.
ریسک ابتلا بـه آرتروز بالاتر میرود
فرسودگی بدنی ناشی از استفاده از کوله پشتی هاي سنگین میتواند صدماتی فراتر از پشت دردهای موقتی داشته باشد. وزن اضافه ي کوله پشتی از طریق مفصل ها بـه ستون فقرات، لگن و زانوها منتقل می شود. این مسأله میتواند ریسک آرتروز «فرسودگی مفاصل» زودرس را افزایش دهد.
عضلات مرکزی بدن تضعیف میشوند
استفاده از کوله پشتی هاي سنگین باعث می شود بدن خود رابه جلو خم کنید و این مسأله میتواند بـه مرور توان عضلات شکم و پشت را از بین ببرد.
خم کردن بیش از حد بدن بـه سمت جلو و همین طور خم شدن هاي مکرر، میتواند فشار بیش از اندازه اي بـه کمر وارد کند. با گذشت زمان، عضلات پشت و مرکز بدن تضعیف میشوند، مسأله اي کـه ممکن اسـت بـه پشت درد بینجامد.
ممکن اسـت دچار سردرد شوید
استفاده از کوله پشتی هاي سنگین، بـه خصوص اگر کوله پشتی بیش از حد پایین قرار گرفته باشد، میتواند از عضلات گردن بیش از اندازه کار بکشد و این مسأله در نهایت منجر بـه سردرد شود. کوله پشتی ها فقط بـه پشت آسيب نمیزنند، بلکه روی گردن و کتف ها هم مکرراً تأثیر می گذارند. اگر دائماً با مشکل سردرد یا سوزن سوزن شدن و بی حسی مواجه هستید، سعی کنید مدتی از کوله پشتی استفاده نکنید.
استفاده ي بلند مدت از کوله پشتی میتواند اعصاب گردن رابه هم فشرده کند، مسأله اي کـه منجر بـه بی حسی، سوزن سوزن شدن و درد تابشی در گردن و بازوها می شود. استفاده از کوله پشتی هاي سنگین بدلیل زیاد بودن وزنی کـه از پشت بـه بدن وارد می شود، میتواند در بروز سردرد و گردن دردهای مزمن نقش داشته باشد.
نکات پایانی:
از آنجایی کـه ستون فقرات کودکان دائماً در حال رشد و تغییر اسـت، محافظت ازآن اهمیت بسیار زیادی دارد. ستون فقرات نوجوان ها از ۳۳ استخوان مهره بـه همراه دیسک هایي تشکیل شده کـه مثل ضربه گیر عمل می کنند. اگرچه استفاده از کوله پشتی سنگین هم برای افراد بزرگسال و هم برای کودکان میتواند مشکل ساز باشد، اما در مورد کودکان ریسک بالاتری وجوددارد.
در مورد کودکان، از افراط در پر کردن کوله پشتی خودداری کنید و وزن آنرا حداکثر بـه 10 تا 15 درصد از وزن بدن کودک برسانید. کوله پشتی اي کـه وزن آن بیشتر از این مقدار باشد، در واقع سنگین تر ازآن اسـت کـه بتوان فرم طبیعی بدن را حفظ کرد، بنابر این استفاده از چنین کوله پشتی اي باعث می شود کودک بدن خود رابه جلو خم کند و انحنای طبیعی ستون فقرات در قسمت کمر تحت تأثیر قرار بگیرد.
این مسأله میتواند باعث مشکلات ارتوپدی متعددی شود. بعد از وزن کوله پشتی، باید از درست انداحتن آن مطمئن شوید. برای پیش گیری از بروز مشکل، فقط انتخاب کولۀ مناسب نیست کـه اهمیت دارد، بلکه باید از کوله پشتی بـه درستی هم استفاده شود. بندهای کوله پشتی را وقتی آن رابه پشت دارید، محکم کنید تا مطمئن شوید کـه کوله پشتی شل و آویزان نیست و بـه عضلات حساس پشت فشار وارد نمیکند.